ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤੇ… ਹਰ ਰੋਜ਼ ਔਸਤਨ 6369 ਲੋਕ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦਾ ਬਣਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ
Stray Dog News: ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੇ ਰੇਬੀਜ਼ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੇ ਵਧਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਡਰਾਉਣੇ ਅੰਕੜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਸ ਖ਼ਬਰ 'ਚ, ਅਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤੇ ਇੰਨੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕਿਉਂ ਹਨ ਤੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਔਸਤਨ ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਹੁਕਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ‘ਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਜੰਗ ਛਿੜ ਗਈ ਹੈ। ਸਮਾਜ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ‘ਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁੱਝ ਇਸ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਡਾਗ ਲਵਰ (ਕੁੱਤਿਆਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਗੁੰਗੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਸ਼ੈਲਟਰ ਹੋਮ ‘ਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਕੁਝ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜੋ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਡਰਾਉਣੇ ਅੰਕੜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤੇ ਇੰਨੇ ਖਤਰਨਾਕ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ?
ਕਿੰਨੀ ਹੈ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
ਭਾਰਤ ‘ਚ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ‘ਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਤੇ ਡੇਅਰੀ ਮੰਤਰਾਲੇ (2019) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ‘ਚ 1 ਕਰੋੜ 60 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ Pet Homelessness Index of India ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਆਈ ਸੀ। ਇਸ ‘ਚ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਭਗ 6.2 ਕਰੋੜ ਦੱਸੀ ਗਈ ਸੀ।
ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦੇ ਡਰਾਉਣੇ ਅੰਕੜੇ
ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦੇ ਡਰਾਉਣੇ ਅੰਕੜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। Pet Homelessness Index of India ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਯਾਨੀ 2024 ‘ਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ‘ਚ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦੇ 37.17 ਲੱਖ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 54 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲੇ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਸਨ।
ਸੰਕੇਤਕ ਤਸਵੀਰ
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, 2022 ਤੇ 2023 ‘ਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 22 ਲੱਖ ਅਤੇ 23 ਲੱਖ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਜਨਵਰੀ ‘ਚ ਹੀ 430,000 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ‘ਚ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਕਾਰਨ 37 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਹਰ ਸਾਲ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ 23 ਲੱਖ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹਨ।
ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਔਸਤਨ 6369 ਲੋਕ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਲਗਭਗ 8 ਲੱਖ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦਿੱਲੀ ‘ਚ 25 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਸਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ?
ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬਣਨ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ, ਮੁੰਬਈ, ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਤੇ ਚੇਨਈ ਵਰਗੇ ਮਹਾਂਨਗਰਾਂ ‘ਚ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਵਧੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ‘ਚ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬਣਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਸਾਲ 2020 ‘ਚ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਲਾਕਡਾਊਨ ਦੌਰਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਮਲਾਵਰ ਸੁਭਾਅ ਕਾਫ਼ੀ ਵਧ ਗਿਆ। ਇਹ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹਨ।
- ਭੋਜਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਕੁੱਤੇ ਸੁਭਾਅ ‘ਚ ਹਮਲਾਵਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਿਯਮਤ ਭੋਜਨ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਕੁੱਤਿਆਂ ‘ਚ ਤਣਾਅ ਤੇ ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਨਰ ਤੇ ਮਾਦਾ ਕੁੱਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹਮਲਾਵਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਕੁੱਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਜਾਂ ਅਜਨਬੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਣਜਾਣੇ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਕੁੱਤੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ‘ਚ ਅਜਨਬੀਆਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹਮਲਾਵਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਲੋਕ ਕੁੱਤਿਆਂ ‘ਤੇ ਪੱਥਰ ਸੁੱਟਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਮਾਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਡਰਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕੁੱਤੇ ਡਰ ਤੇ ਹਮਲਾਵਰਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੇ ਸੱਟਾਂ ਵੀ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਚਿੜਚਿੜਾ ਤੇ ਭਿਆਨਕ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਰੇਬੀਜ਼ ਕਾਰਨ ਮੌਤਾਂ
WHO ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ‘ਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਰੇਬੀਜ਼ ਨਾਲ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ 95 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਮਲੇ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਔਸਤਨ 54-55 ਲੋਕ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਰੇਬੀਜ਼ ਕਾਰਨ ਮਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਸਿਰਫ ਰੇਬੀਜ਼ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਗੰਭੀਰ ਸੱਟਾਂ ਆਮ ਹਨ, ਪਰ ਰੇਬੀਜ਼ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਮੌਤਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਹਨ।
ਸੰਕੇਤਕ ਤਸਵੀਰ
SC ਦੇ ਹੁਕਮ ‘ਤੇ ਬਹਿਸ
11 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਦਿੱਲੀ-NCR ਦੇ ਸਾਰੇ ਆਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸੜਕਾਂ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 6-8 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ੈਲਟਰ ਹੋਮ ਭੇਜਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਇਸ ਹੁਕਮ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ‘ਚ ਬਹਿਸ ਛੇੜ ਦਿੱਤੀ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ 11 ਅਗਸਤ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿਰੁੱਧ ਕਈ ਪਟੀਸ਼ਨਾਂ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ 14 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਹੋਈ। ਪਰ ਜਸਟਿਸ ਵਿਕਰਮ ਨਾਥ, ਜਸਟਿਸ ਸੰਦੀਪ ਮਹਿਤਾ ਤੇ ਜਸਟਿਸ ਐਨ.ਵੀ. ਅੰਜਾਰੀਆ ਦੇ ਬੈਂਚ ਨੇ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖ ਲਿਆ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਇਸ ਬਾਰੇ 22 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਏਗੀ।
