ਹਮਾਸ ਜਾਂ ਮਹਿਮੂਦ ਅੱਬਾਸ, ਫਲਿਸਤੀਨ ‘ਚ ਕਿਸਦੀ ਹੈ ਸਰਕਾਰ ? ਜਾਣੋਂ ਕਿਵੇਂ ਚੱਲਦਾ ਰਾਜ?
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਆਮ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਫਲਿਸਤੀਨ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭੰਬਲਭੂਸਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲ 'ਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਕਿਸ ਦੀ ਜੰਗ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ? ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਜਾਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਗਠਨ ਹਮਾਸ? ਆਓ ਤੁਹਾਡੀ ਉਲਝਣ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਫਲਿਸਤੀਨ 'ਚ ਸ਼ਾਸਨ ਕਿਵੇਂ ਚੱਲਦਾ ਹੈ?
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਵਿਚਾਲੇ 6 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਜੰਗ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਹਮਾਸ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਗਠਨ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇਜ਼ਰਾਈਲ (Israel) ਦੀ ਵਿਸਤਾਰਵਾਦੀ ਨੀਤੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਹਮਾਸ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਖਮਿਆਜ਼ਾ ਭੁਗਤਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ‘ਤੇ ਬੰਬਾਰੀ ਕਰਕੇ ਜੰਗ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਮਾਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕੁਝ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਥੇ ਦੱਸਾਂਗੇ
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
- 7 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹਮਾਸ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ‘ਤੇ 5000 ਰਾਕੇਟ ਦਾਗੇ ਸਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਯਹੂਦੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਲੜਾਕਿਆਂ ਨੇ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰ ‘ਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਕੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਗਾਤਾਰ ਰਾਕੇਟ ਹਮਲੇ ਹੋਏ। ਖ਼ਬਰ ਲਿਖੇ ਜਾਣ ਤੱਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਲੱਗਭਗ 1200 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
- ਹਮਾਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ 1100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਮਾਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਿੰਦਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਸ਼ਾਸਨ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਸੰਗਠਨ ਮੰਨਦਾ ਹੈ।
- ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ‘ਤੇ ਹਮਾਸ ਦਾ ਰਾਜ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ‘ਤੇ ਫਲਿਸਤੀਨ ਅਥਾਰਟੀ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਹੈ।ਫਲਿਸਤੀਨ ਅਥਾਰਟੀ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਗਵਰਨਿੰਗ ਬਾਡੀ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੈਸਟ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਫਲਿਸਤੀਨ ਅਥਾਰਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਧਾਨਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਫਲਿਸਤੀਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਹਨ, ਇੱਕ ਹਮਾਸ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਫਤਹ। ਹਮਾਸ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਗਠਨ ਹੈ ਅਤੇ 2007 ਤੋਂ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਹਮਾਸ ਅਤੇ ਫਤਹ ਵਿਚਾਲੇ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪਾਂ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀਆਂ।
- ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਐਲਾਨ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਹ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਾਜ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਣਾਏ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਫਲਿਸਤੀਨ ਅਥਾਰਟੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਫਲਿਸਤੀਨੀਆਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀ ਹੈ।
- ਫਲਿਸਤੀਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਅਥਾਰਟੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਚਲਦੀ ਹੈ। ਫਲਿਸਤੀਨ ਅਥਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1994 ਵਿੱਚ ਫਲਸਤੀਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (PLO) ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਓਸਲੋ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਅੰਤਰਿਮ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਸੰਸਥਾ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
- ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਫਲਿਸਤੀਨ ਅਥਾਰਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਾਜ ਦਾ ਮੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵੈਸਟ ਬੈਂਕ, ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਯੇਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਹਿਮੂਦ ਅੱਬਾਸ ਹਨ। ਉਹ 2005 ਤੋਂ ਫਲਿਸਤੀਨ ਅਥਾਰਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਸੰਸਦ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨੂੰ ਫਲਿਸਤੀਨ ਦੀ ਸੰਸਦ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਦਨ ਵਾਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ 132 ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਪੀਐਲਸੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ, ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਆਬਾਦੀ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਉਣ, ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਜਟ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ।
- ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅੱਬਾਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਫਤਹ ਨੂੰ ਫਲਸਤੀਨੀ ਅਥਾਰਟੀ ਦੀ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੀਐਲਸੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਸੀਟਾਂ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਹਮਾਸ, ਇੱਕ ਇਸਲਾਮੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸੰਗਠਨ ਹੈ। ਇਹ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੌਜੂਦਗੀ ਹੈ।
- ਓਸਲੋ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਖੇਤਰ ਏ, ਬੀ ਅਤੇ ਸੀ। ਖੇਤਰ ਏ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫਲਿਸਤੀਨ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਖੇਤਰ ਬੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਫਲਸਤੀਨ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਸੀ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖੇਤਰ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਧੀਨ ਹੈ।