Milkha Singh Birth Anniversary: ਜਦੋਂ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ‘ਦੁਸ਼ਮਣ’ ਕਿਹਾ ਗਿਆ, ਉਹ ਆਖਰੀ ਇੱਛਾ ਜੋ ਮਰਦੇ ਦਮ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲੇ, ਪੜ੍ਹੋ ਕਿੱਸੇ
Milkha Singh Birth Anniversary Special: ਫਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਦੌੜਾਕ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੋਮਾਂਚ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 20 ਨਵੰਬਰ 1929 ਨੂੰ ਗੋਵਿੰਦਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਜਾਟ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਗ ਮਿਲਖਾ ਭਾਗ ਫਿਲਮ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਆਈ। ਪੜ੍ਹੋ...ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਦਿਲਚਸਪ ਕਹਾਣੀਆਂ ।
ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਕਤਲ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਿਆਂ ਹੀ ਉਹ ਭੱਜ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਇੱਥੇ ਜਦੋਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੇ ਸਹਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ। ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਜਾਗੀ, ਫਿਰ ਕਦੇ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮਿਲੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਇਆ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਉਹ ਦੌੜੇ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਦੁਬਾਰਾ ਨਾ ਰੁਕ ਸਕਣ. ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ‘ਤੇ ਫਿਲਮ ਵੀ ਬਣੀ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਇੰਨੇ ਮੈਡਲ ਲਾਏ, ਇੰਨੇ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੁਦ ਵੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਕੁਝ ਖਾਹਿਸ਼ਾਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਮਰ ਭਰ ਸਤਾਉਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ।
ਫਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਦੌੜਾਕ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ (Milkha Singh) ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੋਮਾਂਚਕ ਹੈ। ਅੱਜ ਯਾਨੀ 20 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਉਸ ਮਹਾਨ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂਦਾ ਜਨਮ 20 ਨਵੰਬਰ 1929 ਨੂੰ ਗੋਵਿੰਦਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਜਾਟ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। 91 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਲ 2021 ‘ਚ ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਰਨ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਗ ਮਿਲਖਾ ਭਾਗ ਫਿਲਮ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਆਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਫਿਲਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਬਣੀ ਹੈ।ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸਫਰ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲਾਂ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ।
ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ‘ਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੋਨ ਤਮਗਾ ਜੇਤੂ ਦੀ ਆਖਰੀ ਇੱਛਾ
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਸੋਨ ਤਮਗਾ ਲਿਆਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਕਾਰਨਾਮਾ ਸਾਲ 1958 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਸਾਲ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਟੋਕੀਓ ਵਿਖੇ ਹੋਈਆਂ ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ 200 ਮੀਟਰ ਅਤੇ 400 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਸੋਨ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ। 1960 ਦੇ ਰੋਮ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਉਹ ਚੌਥੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਪਛਤਾਵਾ ਰਿਹਾ।
ਇਹ ਉਸ ਦੀ ਆਖਰੀ ਇੱਛਾ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਭਾਰਤੀ ਉਸ ਮੈਡਲ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਵੇ ਜੋ ਉਸ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰੋਮ ‘ਚ ਹੀ 400 ਮੀਟਰ ਈਵੈਂਟ ‘ਚ 45.73 ਦਾ ਸਮਾਂ 40 ਸਾਲ ਤੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਤੋੜ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ। 58 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਕੋਈ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਤੋੜ ਸਕਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ 1958 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੋਨ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਿਕਾਸ ਗੌੜਾ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜੋ ਇੱਕ ਡਿਸਕਸ ਥਰੋਅਰ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਤਤਕਾਲੀ ਪੀਐਮ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਮਨਾਇਆ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜਨਰਲ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਦੌੜਾਕ ਅਬਦੁਲ ਖਾਲਿਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਕਿੰਟ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਨਾਲ ਹਰਾ ਕੇ 200 ਮੀਟਰ ਦਾ ਸੋਨ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ। ਫਿਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਉਹ ਉਸ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਛੱਡਣੀ ਪਈ ਸੀ। ਪਰ, ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮਨਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ।
ਵਾਹਗਾ ਬਾਰਡਰ ਤੋਂ ਲਾਹੌਰ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿੱਘਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸਟੇਡੀਅਮ ਵਿੱਚ ਦੌੜ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜਨਰਲ ਅਯੂਬ ਖਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦੌੜ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਸੀ, ਉੱਡ ਰਹੇ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਿਹਾ।
ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਪਛਾਣਇਆ, ਚਾਰਲਸ ਜੇਨਕਿਨਸ ਨੇ ਹਵਾ ਦਿੱਤੀ
ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਅਥਲੀਟ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਓਲੰਪਿਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਮੁਕਾਬਲਾ, ਜੋ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਤਗਮੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦੌੜ ਨੂੰ ਕੈਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਇਰਾਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ. ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਉਹ ਓਨਾ ਹੀ ਦੌੜਦਾ ਸੀ ਜਿੰਨਾ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਦੌੜ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੱਜਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਭੱਜਦਾ ਰਿਹਾ। ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੌੜਾਕ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਿਆ। ਉਥੋਂ ਉਨ੍ਹਾ ਦੀ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਫ਼ੌਜੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਛੇਵੇਂ ਸਥਾਨ ਤੇ ਆਏ ਸਨ। ਇਸ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਸੌ ਸਿਪਾਹੀ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1956 ਮੈਲਬੋਰਨ ਓਲੰਪਿਕ ਲਈ ਟਿਕਟ ਮਿਲੀ ਪਰ ਉਹ ਉੱਥੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ। ਪਰ ਇਹ ਸਥਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਟਰਨਿੰਗ ਪੁਆਇੰਟ ਬਣ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਚੈਂਪੀਅਨ ਦੌੜਾਕ ਚਾਰਲਸ ਜੇਨਕਿਨਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉੱਡਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਮਿਲਖਾ ਨੇ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਬਣ ਗਏ ਸਨ।
ਮੈਡਮ ਤੁਸਾਦ ਵਿਖੇ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ
ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪਹਾੜ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਸੁਖਾਲਾ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ। ਕਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਮਿਲਖਾ ਨੂੰ ਫੌਜ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਚੌਥੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ‘ਚ ਸਫਲ ਰਹੇ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਨਾਖੁਸ਼ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰੰਡਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ, ਮਿਲਖਾ ਚੌਥੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਏ। ਹਰ ਵਾਰ ਨਵੇਂ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚਦੇ। ਸਿੱਖਣਾ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ। ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਘਰ ਨਹੀਂ ਬੈਠੇ। ਦ੍ਰਿੜ ਰਹੇ ਅਤੇ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਏ।
ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਪਛਤਾਵਾ ਰਿਹਾ ਮੈਂ ਰੋਮ ਓਲੰਪਿਕ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਏ
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ ‘ਤੇ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਤਮਕਥਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 80 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 77 ਜਿੱਤੇ। ਫਿਰ ਵੀ, ਉਹ ਦੁਖੀ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਰੋਮ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਤਮਗਾ ਲਿਆਉਣ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸੀ ਕਿ ਜਿੰਨੀ ਜਲਦੀ ਹੋ ਸਕੇ ਕੋਈ ਭਾਰਤੀ ਅਥਲੀਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਛੁੱਟਿਆ ਮੈਡਲ ਵਾਪਸ ਲਿਆ ਕੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਝੋਲੀ ਵਿਚ ਪਾ ਦੇਵੇ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਖੈਰ ਕੋਈ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜਿੱਤੇ ਹੋਣ, ਅਜਿਹੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀਆਂ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਖੇਡੇ ਤਾਂ ਅੱਜ ਵਰਗੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਖਾਸ ਹੈ, ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਹੈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਦੌੜਾਕ ਅਬਦੁਲ ਖਾਲਿਕ ਅਤੇ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ
ਜਦੋਂ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੋਲਿਆ ਗਿਆ ਦੁਸ਼ਮਣ ਅਤੇ ਮਨ ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੱਦੇ ਅਤੇ ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਮਨਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਉਹ ਵਾਹਗਾ ਬਾਰਡਰ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਅੰਦਰ ਵੜਦਿਆਂ ਹੀ ਉਹ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਗਏ। ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀ ਅਬਦੁਲ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ 60 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਲਾਹੌਰ ਸਟੇਡੀਅਮ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਅਬਦੁਲ ਟੋਕੀਓ ਵਿੱਚ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ। ਦੌੜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇੱਕ ਮੌਲਵੀ ਸਟੇਡੀਅਮ ਵਿੱਚ ਆਏ ਅਤੇ ਅਬਦੁਲ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੱਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਦੇਵੇ।
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬੁਰਾ ਲੱਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੌੜਣ ਗਏ ਸਨ। ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੌਲਵੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ-ਮੈਂ ਵੀ ਰੱਬ ਦਾ ਸੇਵਕ ਹਾਂ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤਾਕਤ ਦੇਵੇ। ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਖੁਦ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ ‘ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੌਲਵੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਦੁਸ਼ਮਣ ਕਹੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਹਨ।
