ਰੂਸ ਦੀ ਉਹ ਖੋਜ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਪੜ੍ਹਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਦਾ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਭਾਰਤ ਦੌਰਾ ਇਸਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ। ਰੂਸ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਤੱਕ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ ਹੈ। ਰੂਸੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਵਰਤੀ ਸਾਰਣੀ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਜ ਤੱਕ ਖੋਜੇ ਗਏ ਸਾਰੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੀਰੀਅਡਿਕ ਟੇਬਲ ਦੀ ਨੀਂਹ ਇੱਕ ਰੂਸੀ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਮੈਂਡੇਲੀਵ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ। 1869 ਵਿੱਚ, ਦਮਿਤਰੀ ਮੈਂਡੇਲੀਵ ਨੇ ਪੀਰੀਅਡਿਕ ਟੇਬਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੰਸਕਰਣ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਮਾਣੂ ਪੁੰਜ ਅਤੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਆਓ ਸਰਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਪੀਰੀਅਡਿਕ ਟੇਬਲ ਕੀ ਹੈ, ਇਹ ਖੋਜ ਕਿੰਨੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਕੀ ਹੈ?

ਆਵਰਤੀ ਸਾਰਣੀ ਕੀ ਹੈ?

ਸਿੱਧੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਆਵਰਤੀ ਸਾਰਣੀ ਇੱਕ ਸਾਰਣੀ ਹੈ ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਸਾਇਣਾਂ ਬਾਰੇ ਖਾਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਸਾਇਣਕ ਗੁਣ, ਪਰਮਾਣੂ ਸੰਖਿਆ, ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੋਨ ਦੀ ਸੰਖਿਆ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਸਮੂਹ 1 ਵਿੱਚ ਸੋਡੀਅਮ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਵਰਗੀਆਂ ਖਾਰੀ ਧਾਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਮੂਹ 18 ਵਿੱਚ ਹੀਲੀਅਮ ਅਤੇ ਨਿਓਨ ਵਰਗੀਆਂ ਅਯੋਗ ਗੈਸਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਆਵਰਤੀ ਸਾਰਣੀ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਇਹ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ?

ਰੂਸੀ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦਮਿਤਰੀ ਮੈਂਡੇਲੀਵ ਨੇ 1869 ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮੁੱਢਲੀ ਬਣਤਰ ਬਣਾਈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਵਰਤੀ ਸਾਰਣੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ। 1860 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਮੈਂਡੇਲੀਵ ਯੂਰਪੀਅਨ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੇ ਪਰਮਾਣੂ ਭਾਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ 63 ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਦਮਿਤਰੀ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਡਾਂ ‘ਤੇ ਲਿਖ ਕੇ ਵਿਵਸਥਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਸਮਾਨ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਸਮੂਹਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਤੱਤ ਫਿੱਟ ਨਹੀਂ ਬੈਠਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਮੈਂਡੇਲੀਵ ਨੇ ਸਾਰਣੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖਾਲੀ ਥਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਹ ਤੱਤ ਅਜੇ ਤੱਕ ਖੋਜੇ ਨਹੀਂ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਅਣਜਾਣ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ

ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰੂਸ ਦੇ ਜ਼ਾਰ ਸਾਮਰਾਜ ਤੋਂ ਕੀ ਖਰੀਦਦੇ ਅਤੇ ਕੀ ਵੇਚਦੇ ਸੀ?

ਭਾਰਤੀ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੀਵਾਨੇ ਕਿਉਂ ਹੋਏ, ਵੀਅਤਨਾਮ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡਿਆ

ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ, ਆਖਿਰ ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ ਮਜ਼ਬੂਰ

ਮੈਂਡੇਲੀਵ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਵਰਤੀ ਸਾਰਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਣਤਰ ਬਣਾਈ, ਪਰ ਹੈਨਰੀ ਮੋਸੇਲੀ ਨੇ ਆਵਰਤੀ ਸਾਰਣੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ, ਪਰਮਾਣੂ ਪੁੰਜ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪਰਮਾਣੂ ਸੰਖਿਆ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਵਿਵਸਥਿਤ ਕੀਤਾ।

ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਆਵਰਤੀ ਸਾਰਣੀ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਸ਼ੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਰਣੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।