ਚੀਨ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਣਡੁੱਬੀ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਦੇਵੇਗਾ ਮਾਤ, ਪੜ੍ਹੋ INS ਅਰਨਾਲਾ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
INS Arnala: ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਣਡੁੱਬੀ ਸ਼ਿਕਾਰੀ INS ਅਰਨਾਲਾ ਦੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ 18 ਜੂਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਵਿੱਚ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਡੌਕਯਾਰਡ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਜਿਹੇ 16 ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਬਣਾਏ ਜਾਣੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਰਨਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਹੈ। ਜਾਣੋ ਪਣਡੁੱਬੀ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਅਰਨਾਲਾ ਕਿੰਨੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿੰਨੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਅਜਿਹੀਆਂ ਐਂਟੀ-ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਹਨ? ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ?
INS Arnala: ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਆਪਣੇ ਬੇੜੇ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਐਂਟੀ-ਪਣਡੁੱਬੀ ਵਾਰਫੇਅਰ ਸ਼ੈਲੋ ਵਾਟਰ ਕਰਾਫਟ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ 18 ਜੂਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਵਿੱਚ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਡੌਕਯਾਰਡ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਆਈਐਨਐਸ ਅਰਨਾਲਾ ਹੈ। ਕੁੱਲ 16 ਅਜਿਹੇ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਬਣਾਏ ਜਾਣੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਰਨਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਗਾਰਡਨਰਿਚ ਸ਼ਿਪਬਿਲਡਰਸ, ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੁਆਰਾ ਜਨਤਕ ਨਿੱਜੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਐਲ ਐਂਡ ਟੀ ਸ਼ਿਪਬਿਲਡਰਸ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ 8 ਮਈ (2025) ਨੂੰ ਅਰਨਾਲਾ ਦੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਿਲ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਪਣਡੁੱਬੀ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਆਈਐਨਐਸ ਅਰਨਾਲਾ ਕਿੰਨਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿੰਨੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਅਜਿਹੀਆਂ ਐਂਟੀ-ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਹਨ? ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ?
ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ ਇਹ ਜਹਾਜ਼
ਅਰਨਾਲਾ ਰੱਖਿਆ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੱਸੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਿਸਟਮ ਭਾਰਤ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਲਿਮਟਿਡ, ਐਲ ਐਂਡ ਟੀ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਡਿਫੈਂਸ ਅਤੇ ਐਮਈਆਈਐਲ ਵਰਗੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ। 55 ਸੂਖਮ, ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਉੱਦਮਾਂ ਨੇ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਆਈਐਨਐਸ ਅਰਨਾਲਾ 77 ਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕੁੱਲ ਭਾਰ 1490 ਟਨ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣ ਵਾਟਰਜੈੱਟ ਸਿਸਟਮ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਇੱਕ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਨਾਮ
ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਇਸ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੀ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਖੋਜ, ਰਾਹਤ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਘੱਟ-ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਨਾਮ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਵਸਈ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਰਨਾਲਾ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਮਰਾਠਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਲ 1737 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵੈਤਰਣਾ ਨਦੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਆਈਐਨਐਸ ਅਰਨਾਲਾ ਦਾ ਸਿਰਾ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਬੈਕਗਰਾਉਂਡ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਸਟਾਈਲਾਈਜ਼ਡ ਔਗਰ ਸ਼ੈੱਲ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ੰਖ-ਆਕਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਿੜਤਾ, ਚੌਕਸੀ ਅਤੇ ਉੱਤਮਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਗੁੰਝਲਦਾਰ, ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਆਦਰਸ਼ ਵਾਕ ਸਿਰੇ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਅਰਨਵੇ ਸ਼ੌਰਯਮ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ ਨਜ਼ਰ
ਐਂਟੀ-ਸਬਮਰੀਨ ਵਾਰਫੇਅਰ ਸ਼ੈਲੋ ਵਾਟਰ ਕਰਾਫਟ ਅਰਨਾਲਾ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤੱਟ ਤੋਂ 100 ਤੋਂ 150 ਸਮੁੰਦਰੀ ਮੀਲ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਵੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰੱਖਿਆਤਮਕ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਦੋਵਾਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 30-40 ਮੀਟਰ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਜੇਕਰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਤੱਟ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਅਰਨਾਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਲਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।
ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਿੱਚ 3300 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ
ਇਹ ਅਰਨਾਲਾ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੇਵਲ ਹਾਰਬਰ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵੱਡੇ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਲਈ ਰਸਤਾ ਸਾਫ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਐਂਟੀ-ਸਬਮਰੀਨ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਰ, ਹਲਕੇ ਭਾਰ ਵਾਲੇ ਟਾਰਪੀਡੋ, 30 ਐਮਐਮ ਬੰਦੂਕ, ਏਐਸਡਬਲਯੂ ਲੜਾਕੂ ਸੂਟ, ਹਲ ਮਾਊਂਟਡ ਸੋਨਾਰ ਅਤੇ ਘੱਟ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ ਵੇਰੀਏਬਲ ਡੂੰਘਾਈ ਸੋਨਾਰ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ। ਇਹ ਅਰਨਾਲਾ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ 25 ਨੌਟੀਕਲ ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਿੱਚ 3300 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।
2013 ਵਿੱਚ, ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਲਈ ਕੁੱਲ 16 ਅਜਿਹੇ ਐਂਟੀ-ਪਣਡੁੱਬੀ ਯੁੱਧ ਸ਼ੈਲੋ ਵਾਟਰ ਕਰਾਫਟ ਖਰੀਦਣ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਲਈ ਟੈਂਡਰ ਜੂਨ 2014 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ‘ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। 16 ਵਿੱਚੋਂ, 8 ਐਂਟੀ-ਪਣਡੁੱਬੀ ਯੁੱਧ ਸ਼ੈਲੋ ਵਾਟਰ ਕਰਾਫਟ ਕੋਚੀਨ ਸ਼ਿਪਯਾਰਡ ਅਤੇ 8 ਗਾਰਡਨਰਿਚ ਸ਼ਿਪਬਿਲਡਰਸ ਸ਼ਿਪਯਾਰਡ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿਖੇ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਵੇਂ ਸ਼ੈਲੋ ਵਾਟਰ ਕਰਾਫਟ ਪੁਰਾਣੇ ਅਭੈ ਕਲਾਸ ਕੋਰਵੇਟਸ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣਗੇ। ਅਜਿਹੇ ਸਾਰੇ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮਿਤੀ ਸਾਲ 2026 ਤੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ 13,500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੱਸੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਰਹੱਦਾਂ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਲੋੜ
ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਰਹੱਦਾਂ ਹਨ, ਅਜਿਹੇ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਰੱਖਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਤਿੰਨਾਂ ਮੋਰਚਿਆਂ, ਹਵਾ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਸਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇਸ਼ ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ। ਇਸਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਭਾਰਤ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਭਾਰੀ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਅਜਿਹੇ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰੀ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਬਣਾਏ ਅਤੇ ਹੁਣ ਹਲਕੇ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਬਣਾ ਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ ਹੈ।
