ਭਾਰਤ ਦੇ ਚਿਕਨ ਨੈੱਕ ‘ਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਨਜ਼ਰ, ਕਿਉਂ ਹੈ ਭਾਰਤ ਲਈ ਦੋਹਰਾ ਖ਼ਤਰਾ?
Chicken Neck: ਭਾਰਤ ਦਾ ਚਿਕਨ ਨੈੱਕ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਇਸ 'ਤੇ ਹਨ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੇਤਾ ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਨਸ ਦੀ ਚੀਨ ਫੇਰੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲਾਲਮੋਨਿਰਹਾਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਏਅਰਬੇਸ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ ਸੀ।

ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁਖੀ ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਨਸ ਦੀ ਚੀਨ ਫੇਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਚਿਕਨ ਨੇਕ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਨਸ ਨੇ ਚੀਨ ਦੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲਾਲਮੋਨਿਰਹਾਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਏਅਰਬੇਸ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਤਣਾਅ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਲਾਲਮੋਨਿਰਹਾਟ ਬਹੁਤ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਇਹ ਚਿਕਨ ਨੇਕ ਕੋਰੀਡੋਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਚੀਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ, ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਨਸ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸੱਤ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਸਿਰਫ਼ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਰਖਵਾਲਾ ਦੱਸਿਆ।
ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚਿਕਨ ਨੈੱਕ ‘ਤੇ ਕਿਉਂ ਹਨ? ਇਸ ਬਹਾਨੇ, ਆਓ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣੀਏ ਕਿ ਚਿਕਨ ਨੇਕ ਭਾਰਤ ਲਈ ਕਿਉਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ? ਇਸਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਿਉਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ? ਚੀਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਭਾਰਤ ਲਈ ਦੁੱਗਣੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਚਿਕਨ ਨੈੱਕ ਕੀ ਹੈ?
ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਜੋ ਰਸਤਾ ਇੱਕ ਤੰਗ ਰਸਤੇ ਵਜੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਚਿਕਨ ਨੈੱਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਚਿਕਨ ਨੈੱਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਤੰਗ ਜੜ੍ਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਖੇਤਰ ਹੈ। ਇਹ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸਿਲੀਗੁੜੀ ਕੋਰੀਡੋਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੱਠ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਸਾਮ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ, ਮਨੀਪੁਰ, ਮੇਘਾਲਿਆ, ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਸਿੱਕਮ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਚਿਕਨ ਨੈੱਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ
ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਿਉਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਚਿਕਨ ਨੈੱਕ?
ਚਿਕਨ ਨੈੱਕ ਭਾਰਤ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ, ਫੌਜ ਅਤੇ ਸਰਹੱਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਖੇਤਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ, ਉੱਨਤ ਰਾਡਾਰ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਅਸਾਮ ਰਾਈਫਲਜ਼ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਪੁਲਿਸ ਸੁਰੱਖਿਆ ਘੇਰੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਚਿਕਨ ਨੇਕ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਇਸਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ, ਭੂਟਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਹਨ। ਚਿਕਨ ਨੇਕ ਕੋਰੀਡੋਰ 60 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਅਤੇ 21 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਚੌੜਾ ਹੈ। ਇਸ ਚਿਕਨ ਨੇਕ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਿੱਕਮ, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਬੰਗਾਲ ਵਰਗੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਰਾਜ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਚੀਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਜ਼ਰਾਂ ਟਿਕਾਈ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਨਸ ਦਾ ਇਹ ਬਿਆਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਡਰੈਗਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਕੀ ਹੈ?
ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ ਕਮਰ ਚੀਮਾ ਨੇ ਹਾਲੀਆ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਸੰਬੰਧੀ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਹੀਆਂ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਹਾਲੀਆ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਲਾਲਮੋਨਿਰਹਾਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਏਅਰਬੇਸ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਚਿਕਨ ਨੇਕ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਚੀਨੀ ਫੌਜ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇਗੀ।
ਕਮਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਚਰਚਾ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇਹ ਅਸਫਲ ਰਹੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਨਸ ਦਾ ਬਿਆਨ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਅਰਥ ਦੱਸਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਹੁਣ ਦੁੱਗਣੀ ਕਿਉਂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ?
ਜੇਕਰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦੁੱਗਣੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਦਦ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਨਾਲ ਲੁਭਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਚੀਨ ਆਪਣੀ ਮਨਮਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਦੂਜੀ ਚਿੰਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਸੀਨਾ ਦਾ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਰਵੱਈਆ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਨਸ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੀਨ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਬਿਆਨ ਵੀ ਇਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖ਼ਤਰਾ ਇਸ ਲਈ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦਾ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਰਵੱਈਆ ਪਹਿਲਾਂ ਵਰਗਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ।