Women’s day special 2024: ਫੋਕੀਆਂ ਤਾਰੀਫ਼ਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬਣਨੀ ਗੱਲ, ਅੱਜ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰੀ ਦੇਣ ‘ਚ ਮਰਦ ਕਿੰਨੇ ਸੁਹਿਰਦ
365 'ਚੋਂ 1 ਦਿਨ ਯਾਨੀ 8 ਮਾਰਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਨ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਉੱਨਤੀ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ, ਉੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਬਾਰੇ ਵੱਡੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਕੀ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੱਚ ਹਨ? ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮਾਜ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ, ਪਰ ਮਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਨਹੀਂ ਉੱਠਦਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਯੋਗਦਾਨ ਬਰਾਬਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਅਧਿਕਾਰ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਹਨ?
Women’s day special 2024: ਸਾਲ ਵਿੱਚ 365 ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਦਿਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਵੀ ਦਿਨ ਕਿਉਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ ਦੇ 364 ਦਿਨ ਮਰਦਾਨਾ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਹਾਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਦਿਨ ਉਸ ਦੇ ਸੀਨੇ ਵਿਚ ਕੰਡੇ ਵਾਂਗ ਚੁਭਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਕਿ ਜਿਸ ਮਕਸਦ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਕੀ ਉਹ ਮਕਸਦ ਅੱਜ ਵੀ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ 116 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਅੱਗੇ ਆਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਨੀਂਹ 1908 ਵਿੱਚ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਹੁਣ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਫਰਕ ਹੈ, ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣਾ 1911 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਸਾਲ 1921 ਵਿੱਚ, ਇਸਦੀ ਮਿਤੀ ਬਦਲ ਕੇ 8 ਮਾਰਚ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਹਰ ਸਾਲ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਦਾ ਥੀਮ ਵੱਖਰਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲ ਲੱਗ ਗਏ। ਇਸ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ 1955 ‘ਚ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ‘ਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਰ 1996 ਤੋਂ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਥੀਮ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਦਾ ਥੀਮ ਇਨਸਪਾਇਰ ਇਨਕਲੂਸ਼ਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕਿੰਨੇ ਦੂਰ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਕੀ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਬਰਾਬਰਤਾ ਮਿਲੀ ਹੈ? ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਗਲੈਮਰ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ਵੀ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਉੱਠਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਤਨਖਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੋਰ ਖੇਤਰ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਅਛੂਤੇ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ‘ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਗਿਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਖਮਲੀ ਬਿਆਨਾਂ ‘ਚ ਸੱਚਾਈ ‘ਤੇ ਪਰਦਾ ਪੈਂਦਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ‘ਚ ਮਰਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਮਾਜ ‘ਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਲੜਾਈ ਅਜੇ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਸਟੀਕ ਉਦਾਹਰਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ 1996 ਦਾ ਮਹਿਲਾ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਬਿੱਲ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਐਚ.ਡੀ. ਦੇਵਗੌੜਾ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਸ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਇਹ ਬਿੱਲ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਲਟਕਦਾ ਹੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਇੰਨੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਬਿੱਲ 2023 ਵਿੱਚ ਮਨਜ਼ੂਰ ਹੋਇਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਮਾਨਸਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਲੋੜ
ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਬਦਲਦੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਏਅਰਫੋਰਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਸਕ੍ਰੌਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਰ ਚੌਥੀ ਜਾਂ ਪੰਜਵੀਂ ਰੀਲ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ, ਜਿਸ ‘ਚ ‘ਓ ਦੀਦੀ, ਪਾਪਾ ਕੀ ਪਰੀ’ ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ‘ਤੇ ਤਾਅਨਾ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ‘ਤੇ ਮਰਦ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਹੱਸਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਔਰਤਾਂ ਖੁਦ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਮਹਿਜ਼ ਮੀਮ ਸਮਝ ਕੇ ਹੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਅੱਗੇ ਸਕ੍ਰੌਲ ਕਰ ਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਕੋਈ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਮਜ਼ਾਕ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਇਸ ਸੋਚ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੌਣ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਕਿ ਕੁੜੀਆਂ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸਿਕ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਨਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਬਰਾਬਰੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸਗੋਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕਾਨੂੰਨ, ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਰਗੀਆਂ ਅਹਿਮ ਬੁਨਿਆਦੀ ਗੱਲਾਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਉਦੋਂ ਬੇਅਰਥ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਅਚਾਨਕ ਕਿਸੇ ਦੀ ਰੂਹ ਕੰਬਾਉਣ ਵਾਲੀ ਖ਼ਬਰ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰੋਸ਼ਨੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਲਈ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਜੁਰਮਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਜਿੰਨੇ ਮਰਜ਼ੀ ਸਖ਼ਤ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾ ਲਏ ਜਾਣ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰੀ ਉਦੋਂ ਹੀ ਮਿਲੇਗੀ ਜਦੋਂ ਮਰਦ ਦਿਮਾਗ ਇਹ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਸਕੇਗਾ ਕਿ ਹਾਂ, ਔਰਤਾਂ ਬਰਾਬਰ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ‘Our Life Metter’।
