ਜਾਣੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਯੋਧਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਛੁਡਾਏ ਸੀ ਛੱਕੇ
History of Indian Warrior: ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਾਮ ਅਫਗਾਨ ਸਰਦਾਰ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਉਰਫ਼ ਫਰੀਦ ਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬਾਬਰ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ 1528 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚੰਦੇਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸਰਦਾਰ ਜਲਾਲ ਖਾਨ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਗਿਆ।
ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਇਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਬਰਾਹਿਮ ਲੋਦੀ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਾਬਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਿਸਥਾਰ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੇਵਾੜ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਰਾਣਾ ਸਾਂਗਾ ਨੇ ਖਾਨਵਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਔਖਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ।
ਇਹ ਹੋਰ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਮੇਵਾੜ ਹਾਰ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਰਾਣਾ ਸਾਂਗਾ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਕਾਰਨ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਅਮਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਹਾਦਰ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਗਲ ਕਦੇ ਹਰਾ ਨਹੀਂ ਸਕੇ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਯੋਧਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕਰਵਾਇਆ।
ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਲੜੇ ਸੱਤਾ ਕੀਤੀ ਹਾਸਲ
ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਾਮ ਅਫਗਾਨ ਸਰਦਾਰ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਉਰਫ਼ ਫਰੀਦ ਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬਾਬਰ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ 1528 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚੰਦੇਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸਰਦਾਰ ਜਲਾਲ ਖਾਨ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਗਿਆ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ, ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ। ਬਾਬਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੁਮਾਯੂੰ ਨੇ ਬੰਗਾਲ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਰਾਹ ਵਿਚ ਪੈਂਦਾ ਸੀ।
Pic Source: TV9 Hindi
ਇਹ 1537 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਹੁਮਾਯੂੰ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨਾਲ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਚੌਸਾ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਫੌਜ ਵੀ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਗਈ। ਅਬਦੁਲ ਕਾਦਿਰ ਬਦਾਯੂੰ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਤਖ਼ਤ-ਉਤ-ਤਵਾਰੀਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਜੰਗ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਹੁਮਾਯੂੰ ਦੇ ਦੂਤ ਮੁਹੰਮਦ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਸ ਤਹਿਤ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬੰਗਾਲ-ਬਿਹਾਰ ‘ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ, 17 ਮਈ 1540 ਨੂੰ, ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਅਤੇ ਹੁਮਾਯੂੰ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਕੰਨੌਜ ਵਿੱਚ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਹੁਮਾਯੂੰ ਦੇ 40000 ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 15000 ਸੈਨਿਕ ਸਨ, ਫਿਰ ਵੀ ਹੁਮਾਯੂੰ ਦੇ ਸੈਨਿਕ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ ਅਤੇ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਲੜੇ ਇਹ ਯੁੱਧ ਜਿੱਤ ਲਿਆ। ਹੁਮਾਯੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਹੌਰ ਭੱਜ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ। ਦੇਸ਼ ‘ਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖੀ, ਪਤਨ ਦੀ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਹੋਰ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਸਿਰਫ਼ ਪੰਜ ਸਾਲ ਰਾਜ ਕਰ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੁਮਾਯੂੰ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੱਤਾ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਹਲਦੀਘਾਟੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਗਵਾਹ ਬਣੀ
ਹੁਮਾਯੂੰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਅਕਬਰ ਨੇ ਵੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦੀ ਨੀਤੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ। ਜਦੋਂ ਅਕਬਰ ਨੇ ਮੇਵਾੜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਚਿਤੌੜ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ, ਤਾਂ ਰਾਣਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਧੀਨਤਾ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੇਵਾੜੀ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਚਿਤੌੜ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਤੋਂ ਖਿਸਕਦਾ ਦੇਖ ਕੇ, ਰਾਣਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਅਰਾਵਤੀ ਦੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਉਦੈਪੁਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨੇ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲ ਲਈ।
Pic Source: TV9 Hindi
ਅਕਬਰ ਨੇ 18 ਜੂਨ 1576 ਨੂੰ ਮੇਵਾੜ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਦੁਬਾਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਾਰ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਫੌਜ ਅਰਾਵਲੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਹਲਦੀਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਸਨ। ਮੇਵਾੜੀਆਂ ਨੇ ਵੱਡੀ ਮੁਗਲ ਫੌਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਲੜੀ। ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ, ਅਕਬਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸਲੀਮ (ਜਹਾਂਗੀਰ) ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਕਬਰ ਨੇ ਇਹ ਜੰਗ ਜਿੱਤੀ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਜੰਗ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਨਤੀਜੇ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰ ਹੋ ਗਏ।
ਮੁਗਲ ਅਹੋਮਾਂ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਣਾ ਭੁੱਲ ਗਏ
ਅਸਾਮ ਅਸਲ ਵਿੱਚ 1228 ਤੋਂ 1826 ਤੱਕ ਇੱਕ ਅਹੋਮ ਰਾਜ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸੁਕਾਫਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਐਡਵਰਡ ਗੇਟ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ 1527 ਵਿੱਚ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਹੋਮ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਰ ਗਏ। 1535 ਵਿੱਚ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ 1603 ਅਤੇ 1641 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਹੋਮ ਦਾ ਰਾਜਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ, ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ 1615 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਹੋਮ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ
Pic Source: TV9 Hindi
ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਸ਼ੇਖ ਕਾਸਿਮ ਦੇ ਹੁਕਮ ‘ਤੇ, ਸਈਅਦ ਹਾਕਮ ਨੇ 10,000 ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਘੋੜਸਵਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ, ਪਰ ਅਹੋਮ ਫੌਜ ਨੇ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਲ 1662 ਵਿੱਚ, ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਮੁਗਲ ਗਵਰਨਰ ਮੀਰ ਜੁਮਲਾ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਾਰ ਅਹੋਮ ਟਿਕ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਅਤੇ ਸਾਲ 1663 ਵਿੱਚ, ਰਾਜਾ ਜੈਧਵਾਜ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ਕਰਨੀ ਪਈ।
ਰਾਜਾ ਜੈਧਵਾਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੱਕਰਧਵਾਜ ਸਿੰਘ ਗੱਦੀ ਤੇ ਬੈਠਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਗਲਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਹਾਰ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਚਿਤ ਬਰਫੂਕਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਦਾ ਪੁਨਰਗਠਨ ਕੀਤਾ। ਬਰਫੂਕਨ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਗੁਹਾਟੀ ਜਿੱਤ ਲਈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ‘ਤੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਭੇਜੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 30 ਹਜ਼ਾਰ ਸੈਨਿਕ, 18 ਹਜ਼ਾਰ ਘੋੜਸਵਾਰ ਅਤੇ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ ਸਨ।
ਅਹੋਮ ਲੋਕ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੀਲਾ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਜਿਹੀ ਲੜਾਈ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 1669 ਵਿੱਚ, ਬਰਫੂਕਨ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਹੋਈਆਂ ਪਰ ਅਹੋਮ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਰਾਜਾ ਚੱਕਰਧਵਜ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਦੈਦਿੱਤਿਆ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲ ਲਈ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਕਮਾਂਡਰ ਬਰਫੂਕਨ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, 1671 ਵਿੱਚ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਅਤੇ ਅਹੋਮ ਫੌਜਾਂ ਸਰਾਏਘਾਟ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਬਰਫੂਕਨ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਵਧਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਬਰਫੂਕਨ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚੋ ਭੱਜ ਗਿਆ । ਇਸ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਅਹੋਮਾਂ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਮਰਾਠਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਅਧੂਰੀ ਰਹੀ
ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਹਾਰਾਜ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 19 ਫਰਵਰੀ 1630 ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਜੁੰਨਾਰ ਨੇੜੇ ਸ਼ਿਵਨੇਰੀ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਕੰਡਾ ਰਿਹਾ। ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ 1646 ਵਿੱਚ ਟੋਰਨਾ ਕਿਲ੍ਹੇ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਕੇ ਸਵਰਾਜ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਰਾਠੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਮੁਗਲ ਫੌਜ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਦਿਲਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਮਰਾਠਿਆਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਘਬਰਾ ਕੇ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੱਖਣੀ ਰਾਜਪਾਲ ਨੂੰ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਉਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਰ ਗਿਆ।
Pic Source: TV9 Hindi
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਇੱਕ ਲੱਖ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ 1665 ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਵਜਰਾਗੜ੍ਹ ਹਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ਕਰਨੀ ਪਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਪੁਰੰਦਰ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਤੋਂ ਖਿਸਕਦਾ ਦੇਖਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਮਿਲਣ ‘ਤੇ, ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਸੱਦੇ ‘ਤੇ 1666 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਨਾਲ ਆਗਰਾ ਚਲਾ ਗਿਆ।
ਉੱਥੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਣਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੱਦਾਰ ਤੱਕ ਵੀ ਕਿਹਾ। ਇਸ ‘ਤੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਪਿਤਾ-ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਸੰਭਾਜੀ ਨਾਲ ਉੱਥੋਂ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੰਬੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ, 1680 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ, ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਬਹੁਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ।
ਬੁੰਦੇਲ ਰਾਜਾ ਛਤਰਸਾਲ ਨੇ 52 ਲੜਾਈਆਂ ਜਿੱਤੀਆਂ
ਉਸ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਰਾਜਾ ਛਤਰਸਾਲ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ। 4 ਮਈ 1649 ਨੂੰ ਜਨਮੇ ਰਾਜਾ ਛਤਰਸਾਲ ਨੇ ਬੁੰਦੇਲਖੰਡ ‘ਤੇ 56 ਸਾਲ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 20 ਦਸੰਬਰ 1731 ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਓਰਛਾ ਦੇ ਰਾਜਾ ਰੁਦਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਬੁੰਦੇਲਾ ਰਾਜਪੂਤ ਛਤਰਸਾਲ ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਿੱਲੀ ‘ਤੇ ਰਾਜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
raja chatrsal
ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਰਾਜਾ ਛਤਰਸਾਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਚੰਪਤ ਰਾਏ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਛਤਰਸਾਲ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ਼ 12 ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਮਾਮੇ ਦੇ ਘਰ ਜੰਗ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈ ਰਹੇ ਛਤਰਸਾਲ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕੇ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, 1671 ਵਿੱਚ, ਸਿਰਫ਼ 22 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਬਿਗਲ ਵਜਾਇਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਪੰਜ ਘੋੜਸਵਾਰ ਅਤੇ 25 ਤਲਵਾਰਬਾਜ਼ ਸਨ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ, ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਧਦੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਕਲਪੀ, ਸਾਗਰ, ਘਰਕੋਟਾ, ਸ਼ਾਹਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਦਮੋਹ ਤੱਕ ਫੈਲਾਇਆ। ਰਾਜਾ ਛਤਰਸਾਲ ਨੇ ਆਪਣੇ 82 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ 52 ਲੜਾਈਆਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਸਨ।
ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਲੜਾਈ ਹਾਰੀ
ਇਹ 1728 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਬੁੰਦੇਲਾ ਸਾਮਰਾਜ ਉੱਤੇ ਉਦੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਮੁਗਲ ਸਰਦਾਰ ਮੁਹੰਮਦ ਖਾਨ ਬੰਗਸ਼ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਰਾਜਾ ਛਤਰਸਾਲ ਉਦੋਂ 79 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਬੰਗਸ਼ ਨਾਲ ਲੜੇ ਪਰ ਹਾਰ ਗਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੇਸ਼ਵਾ ਬਾਜੀਰਾਓ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗੀ। ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਰਾਜਾ ਛਤਰਸਾਲ ਨੇ ਮਰਾਠਾ ਸ਼ਾਸਕ ਬਾਜੀਰਾਓ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ।
