ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਨਾਲ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਉਂ ਮਜਬੂਰ ਹੋਇਆ ਇਜ਼ਰਾਈਲ, ਜਾਣੋ 3 ਵੱਡੇ ਕਾਰਨ
Israel-Hezbollah Ceasefire: ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜਾਂ ਜਲਦੀ ਹੀ ਲੇਬਨਾਨ ਤੋਂ ਹਟ ਜਾਣਗੀਆਂ। 30 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜ ਨੇ ਲੇਬਨਾਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਮਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਰੀਬ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ। ਪਰ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਆਲਮੀ ਦਬਾਅ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜੰਗਬੰਦੀ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੂੰ ਇਹ ਸੌਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ?
Israel-Hezbollah Ceasefire: ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਲੇਬਨਾਨ ਵਿੱਚ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਨਾਲ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜੰਗੀ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਬੇਨ ਗਵੀਰ ਸਮੇਤ ਉੱਤਰੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਾਗਰਿਕ ਇਸ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸਨ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਲੋਕ ਗਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਹਮਾਸ ਦੁਆਰਾ ਬੰਧਕ ਬਣਾਏ ਗਏ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ, ਪਰ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਹਮਾਸ ਮੁਖੀ ਇਸਮਾਈਲ ਹਾਨੀਆ ਤੇ ਯਾਹੀਆ ਸਿਨਵਰ ਨੇ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਜੰਗੀ ਟੀਚਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਤੱਕ ਜੰਗ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਨਾਲ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਇਆ?
ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਨ: ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਹਮਲੇ ਦੀ ਧਮਕੀ
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦਰਮਿਆਨ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿੱਚ ਇਰਾਨ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਕ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਧਮਕੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਈਰਾਨ, ਜੋ ਕਦੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਸਿੱਧੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਗਰੁੱਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਹੁਣ ਸਿੱਧੀ ਜੰਗ ਵੱਲ ਤੁਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਸ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਇਕ-ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਹਮਲੇ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਪਰ ਈਰਾਨ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਮਲਾ ਪਿਛਲੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਘਾਤਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਈਰਾਨ ਨੇ ਇਸ ਵਾਰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ‘ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ’ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਸਮਾਂ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਦੂਜਾ ਕਾਰਨ: ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਨਾਲ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 8 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ‘ਤੇ ਰਾਕੇਟ ਦਾਗਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉੱਤਰੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਲਗਭਗ 60 ਹਜ਼ਾਰ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਤੋਂ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਸਾਉਣ ਦੇ ਯੁੱਧ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਲੇਬਨਾਨ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਉਲਟਾ ਹੋ ਗਈ।
ਏਪੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਿਰਫ 2 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੇਬਨਾਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 50 ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਸੈਨਿਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉੱਤਰੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 40 ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਸਮੇਤ 70 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਹਮਲੇ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਗਭਗ 200 ਤੋਂ 300 ਰਾਕੇਟ ਦਾਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੇ ਰਾਕੇਟ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹੁਣ ਉੱਤਰੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀਆਂ, ਸਗੋਂ ਖ਼ਤਰਾ ਤੇਲ ਅਵੀਵ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ।
ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਉਸ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਹਿਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਨਾਲ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 273 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 55 ਹਜ਼ਾਰ ਏਕੜ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਸੜ ਕੇ ਸੁਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਣਾ ਪੈਂਦਾ।
ਤੀਜਾ ਕਾਰਨ: ਲੰਬੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ‘ਤੇ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਮੋਰਚਿਆਂ ‘ਤੇ ਜੰਗ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਕ ਪਾਸੇ ਗਜ਼ਾ ‘ਚ ਕਰੀਬ ਇਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਥੇ ਹੀ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਈਡੀਐੱਫ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਸਾਲ 30 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਲੈਬਨਾਨ ‘ਚ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਮਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਸੀਰੀਆ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ‘ਤੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਰਾਨ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਅਜੇ ਟਲਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਫੌਜੀਆਂ ‘ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਕ ਮੋਰਚੇ ‘ਤੇ ਜੰਗ ਨੂੰ ਰੋਕ ਕੇ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਆਪਣੇ ਫੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰੇਕ ਟਾਈਮ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਮੁੜ ਤੋਂ ਜੰਗ ਲਈ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਹੋ ਸਕਣ।
ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜੀ ਕਦੇ ਨਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਥੱਕ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਸੈਨਿਕ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਯੁੱਧ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਥਕਾਵਟ ਦੀ ਵੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਕਈ ਸੈਨਿਕ ਪੋਸਟ-ਟਰੌਮੈਟਿਕ ਸਟ੍ਰੈਸ ਡਿਸਆਰਡਰ (PTSD) ਤੋਂ ਵੀ ਪੀੜਤ ਹਨ।
ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਸੀਐਨਐਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ 130 ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਿਜ਼ਰਵ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੂੰ ਲਿਖੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਗਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਣ ਤੱਕ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਹਰ ਮੋਰਚੇ ‘ਤੇ ਜੰਗ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹੋਰ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜੋ ਫਿਲਹਾਲ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
