ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦੇ ਰਹੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਇਸਹਾਕ ਡਾਰ, ਚੀਨ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਕਰ ਗਿਆ ਖੇਡ
ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਦਿੱਤੀ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਵੀ ਗਲਤ ਗਤੀਵਿਧੀ ਸਪਾਂਸਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਟੀ.ਟੀ.ਪੀ. ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ
90 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ (20 ਅਗਸਤ) ਨੂੰ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਸੀ, ਪਰ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇਕੱਲਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਕਾਬੁਲ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਨਾ ਤਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ ਕੰਟਰੋਲ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੱਖਰਾ ਵਪਾਰਕ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ। ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਸਹਾਕ ਡਾਰ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਡਾਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਵੀ ਹਨ। ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਡਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਪਿਆ ਕਿ ਕਾਬੁਲ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਖੇਡ ਗਿਆ ਚੀਨ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਇਸਹਾਕ ਡਾਰ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਤਿੰਨ-ਪੱਧਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਲਈ ਕਾਬੁਲ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਇਸ ਤਿੰਨ-ਪੱਧਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ, ਤਿੰਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਅੱਤਵਾਦ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨੀ ਸੀ। ਗੱਲਬਾਤ ਜ਼ਰੂਰ ਹੋਈ, ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਚੀਨ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਸਾਂਝੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਤਿੰਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਬਿਆਨ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ
‘ਕਾਬੁਲ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਵਪਾਰ, ਆਵਾਜਾਈ, ਖੇਤਰੀ ਵਿਕਾਸ, ਸਿਹਤ, ਸਿੱਖਿਆ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕਰਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ।’ਇਸ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਇੱਕ ਹੋਰ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਬਿਆਨ ਕਾਬੁਲ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਚੀਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸੀ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਵਾਂਗ ਯੀ ਨੇ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ।
ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਦਿੱਤੀ
ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਦਿੱਤੀ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਵੀ ਗਲਤ ਗਤੀਵਿਧੀ ਸਪਾਂਸਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਟੀ.ਟੀ.ਪੀ. ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਇਸ ‘ਤੇ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ। ਬੀਬੀਸੀ ਉਰਦੂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਇਸਹਾਕ ਡਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਟੀਟੀਪੀ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪੁਰਾਣਾ ਸਟੈਂਡ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ (ਟੀਟੀਪੀ ਇੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ)।
ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਕੋਈ ਤੋਹਫ਼ਾ
ਇੱਕ ਪਾਸੇ, ਕਾਬੁਲ ਤੱਕ ਚੀਨ ਦੇ CPEC ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ‘ਤੇ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਇਸ ਸੌਦੇ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ਤੋਹਫ਼ਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਏਰੀਆਨਾ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੁਲਾਈ 2025 ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ 12 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਤਿੰਨ-ਪੱਧਰੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ, ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਵਪਾਰਕ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਚੀਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕਰਕੇ ਤਿੰਨ-ਪੱਧਰੀ ਮੀਟਿੰਗ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
