ਘਾਨਾ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਕੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ? ਜਾਣੋ

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਆਪਣੀ ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਘਾਨਾ, ਤ੍ਰਿਨੀਦਾਦ ਅਤੇ ਟੋਬੈਗੋ, ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਅਤੇ ਨਾਮੀਬੀਆ ਜਾਣਗੇ। ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਉਹ ਘਾਨਾ ਪਹੁੰਚਣਗੇ। ਪੱਛਮੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦਾ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉੱਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰਕ ਭਾਈਵਾਲ ਵੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਘਾਨਾ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਕੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਕੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ? ਇਹ ਦੇਸ਼ ਕਿਵੇਂ ਚੱਲਦਾ ਹੈ? ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦਾ ਇਹ ਦੌਰਾ ਖਾਸ ਕਿਉਂ ਹੈ?

ਘਾਨਾ ਇੱਕ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਭੂਮੱਧ ਰੇਖਾ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਮੈਰੀਡੀਅਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਰੇਖਾਂਸ਼ ਜ਼ੀਰੋ ਡਿਗਰੀ ਹੈ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਘਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਸੀ।

ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੌਰਾਨ ਘਾਨਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਨੇਤਾ ਕਵਾਮੇ ਨਕਰੁਮਾ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਪੀਪਲਜ਼ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਤਰਜ਼ ‘ਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਏਕਤਾ, ਅਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਸਿਵਲ ਨਾਫ਼ਰਮਾਨੀ ਵਰਗੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿਰੁੱਧ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਅੰਦੋਲਨ ਰਾਹੀਂ 6 ਮਾਰਚ 1957 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਾਈ। ਇਸ ਕਾਰਨ, ਨਕਰੁਮਾ ਨੂੰ ਅਫਰੀਕਾ ਦਾ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਘਾਨਾ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਕੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ?

ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਸੋਨਾ, ਕੋਕੋ, ਲੱਕੜ ਅਤੇ ਤੇਲ ਵਰਗੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਘਾਨਾ ਤੋਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਉਪ-ਸਹਾਰਨ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼, ਘਾਨਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਕੋਕੋ, ਕਸਾਵਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਅਤੇ ਮਾਰਚ 2025 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਘਾਨਾ ਨੇ 12157.74 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, 1865 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਕੱਚੇ ਕੋਕੋ ਬੀਨਜ਼ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਘਾਨਾ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ, ਮੈਂਗਨੀਜ਼ ਧਾਤ, ਹੀਰੇ, ਕਾਜੂ ਵੀ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ

ਜਿਸ ਮੁਗਲਈ ਖਾਣੇ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਵੀ ਦੀਵਾਨੇ ਕਿੱਥੋ ਆਉਂਦੇ ਸੀ ਉਸ ਦੇ ਮਸਾਲੇ

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਧੁਰੰਧਰ ਦੇ ਰਹਿਮਾਨ ਵਰਗੇ ਕਿੰਨੇ ਡਕੈਤ?

ਬਾਰ, ਪੱਬ ਅਤੇ ਨਾਈਟ ਕਲੱਬ ਵਿੱਚ ਕੀ ਅੰਤਰ ਹੈ?

Photo Credit: Pixabay

ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰ

ਘਾਨਾ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਆਕਰਸ਼ਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਹਿਲ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਥਾਨ। ਘਾਨਾ ਦੀ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਵੋਲਟਾ ਝੀਲ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਝੀਲ ਹੈ। ਘਾਨਾ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਘਾਨਾ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਹ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੋਹਰੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਗੈਰ-ਗਠਜੋੜ ਅੰਦੋਲਨ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕੀ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਹੈ। ਘਾਨਾ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਖਣਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਥਾਨ ਹੈ।

Photo Credit: Pixabay

ਘਾਨਾ ਕੋਲ ਪੱਛਮੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਾਜ਼ਾਰ

ਘਾਨਾ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਕਰਾ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਬਿਹਤਰ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਕਾਰਨ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਸ਼ਹਿਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਘਾਨਾ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਓਪਨ ਏਅਰ ਸਿੰਗਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ ਨਾਮ ਕੁਮਾਸੀ ਕੇਂਦਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਕੇਜੇਤੀਆ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੁਕਾਨਾਂ, ਕਲੀਨਿਕ, ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ, ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਸਜਿਦ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ (GDP) ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਲਈ ਖਾਸ ਹੈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦਾ ਦੌਰਾ

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦਾ ਘਾਨਾ ਦੌਰਾ ਪਿਛਲੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਘਾਨਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੌਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੌਰਾ ਖਾਸ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਘਾਨਾ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰਕ ਭਾਈਵਾਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰੇ ਰਾਹੀਂ, ਭਾਰਤ ਇਸ ਭਾਈਵਾਲ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਫਰੀਕੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਘਾਨਾ ਨਾਲ ਨੇੜਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਊਰਜਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

Over the next few days, I will be attending various bilateral, multilateral and other programmes in Ghana, Trinidad & Tobago, Argentina, Brazil, and Namibia. Looking forward to interacting with world leaders and discussing ways to make our planet better. https://t.co/tg3FOwtceh

— Narendra Modi (@narendramodi) July 2, 2025

ਜੇਕਰ ਘਾਨਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਵਿਦਿਅਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਹਿਯੋਗ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗਲੋਬਲ ਛਵੀ ਸੁਧਰੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਾਫਟ ਪਾਵਰ ਵਧੇਗੀ। ਘਾਨਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲਗਭਗ 16 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਹਨ।

ਘਾਨਾ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਕੀ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ?

ਘਾਨਾ ਭਾਰਤ ਲਈ ਸੋਨੇ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੁੱਲ ਭਾਰਤੀ ਦਰਾਮਦ ਦਾ ਲਗਭਗ 70 ਫੀਸਦ ਉੱਥੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰ ਲਗਭਗ 3.13 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਘਾਨਾ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 13 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈਆਂ, ਵਾਹਨ, ਸ਼ਰਾਬ, ਅਨਾਜ, ਕੱਪੜਾ, ਸਟੀਲ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਘਾਨਾ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਛੱਤਰੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਆਯਾਤਕ ਹੈ।

ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਘਾਨਾ ਵਿੱਚ 818 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਨਿਰਮਾਣ, ਸਿੱਖਿਆ, ਫਾਰਮਾ, ਆਟੋ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ FMCG ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਘਾਨਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਹਿੰਦਰਾ ਐਂਡ ਮਹਿੰਦਰਾ, ਟਾਟਾ, ਅਸ਼ੋਕ ਲੇਲੈਂਡ, ਲਾਰਸਨ ਐਂਡ ਟੂਬਰੋ, NIIT, ਐਸਕਾਰਟਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਫਾਰਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਉੱਥੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ 818 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ $1.92 ਬਿਲੀਅਨ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।

Photo Credit: Pixabay

ਉਪ-ਸਹਾਰਾ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਦੇਸ਼

ਘਾਨਾ ਨੂੰ ਉਪ-ਸਹਾਰਨ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਦੇਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਲੋਬਲ ਪੀਸ ਇੰਡੈਕਸ-2022 ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਘਾਨਾ ਨੂੰ ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 1.760 ਅੰਕ ਮਿਲੇ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ 1.715 ਸੀ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਘਾਨਾ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 163 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 40ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਦੇਸ਼ ਹੈ।