ਮੌਤ ਤੇ ਅਪਰਾਧ ਵਧਾ ਰਹੀ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕੀ? ਜਿਸ ਲਈ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ‘ਤੇ ਲਗਾਇਆ 35% ਟੈਰਿਫ
Fentanyl Drug Crisis: ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਦਵਾਈ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਪਰਾਧ ਵਧਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚਕਾਰ ਝਗੜਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੈ? ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿੱਥੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ‘ਤੇ 35 ਫੀਸਦ ਦਾ ਨਵਾਂ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਨਾਮਕ ਦਵਾਈ ‘ਤੇ ਇਹ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦਵਾਈ ਹਰ ਸਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਾਹਰ ਇਸ ਤਾਜ਼ਾ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਟਕਰਾਅ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਵਜੋਂ ਵੇਖਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਟਰੰਪ ਦੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਆਓ ਇਸ ਪੂਰੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਸਮਝੀਏ। ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਕੀ ਹੈ? ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਇਹ ਇੱਕ ਦਵਾਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਮੌਤਾਂ ਕਿਉਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ? ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਾਂਗੇ ਕਿ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਕਿਵੇਂ ਬਣਿਆ? ਆਓ ਅਸੀਂ ਹਰੇਕ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਕਰਕੇ ਸਮਝੀਏ।
ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਕੀ ਹੈ?
ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਇੱਕ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਓਪੀਔਡ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਡਾਕਟਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਮੋਰਫਿਨ ਨਾਲੋਂ ਲਗਭਗ 50 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਹੀਰੋਇਨ ਨਾਲੋਂ 100 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਗੰਭੀਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਲੋੜ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀਆਂ ਹਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਇਸ ਦਾ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਤਸਕਰੀ ਵੀ ਵਧੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸੰਕਟ ਵਜੋਂ ਉਭਰਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਕਿਉਂ?
ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸੰਕਟ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋਵੇਗਾ? ਦਰਅਸਲ, ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਸੰਕਟ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2010 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਦਵਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਪਰਚੀ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਸੀ, ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਸ ਦਾ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਦੋਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੁਣ ਕੈਨੇਡਾ ਵੀ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਵਪਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਤਸਕਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਇਹ ਹੁਣ ਪਾਊਡਰ, ਗੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕੈਂਡੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸੰਕਟ
ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਦੀ ਓਵਰਡੋਜ਼ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 1.12 ਲੱਖ ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ 70 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਓਪੀਔਡਜ਼ ਦੀ ਓਵਰਡੋਜ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੈਨਸਿਲ ਦੀ ਨੋਕ ਜਿੰਨੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਘਾਤਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਰੱਗ ਵਜੋਂ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਧੀ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਟੈਰਿਫ ਪਿੱਛੇ ਅਸਲ ਕਹਾਣੀ ਕੁਝ ਹੋਰ ਹੈ
ਜਦੋਂ ਟਰੰਪ ਦੁਬਾਰਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਕੈਨੇਡਾ ‘ਤੇ ਸਨ। ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਰਾਜ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੈਨੇਡਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਮੰਨਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਜਿਸ ਦਵਾਈ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਇਆ ਹੈ, ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਟਰੰਪ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵਧਣ ਦਿੱਤਾ। ਸਰਹੱਦ ਪਾਰੋਂ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੋਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੈਨਹਟਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਟਰੰਪ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਅੰਕੜੇ ਦਾ ਆਧਾਰ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨਸ਼ੀਲੀ ਦਵਾਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸਰੋਤ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਹਨ, ਇਕੱਲੇ ਕੈਨੇਡਾ ਨਹੀਂ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਦਾ ਸਰੋਤ ਮੈਕਸੀਕੋ ਜਾਂ ਚੀਨ ਹੈ। ਪਰ, ਟਰੰਪ ਨੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਭੇਜੇ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਦੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਢੁਕਵੇਂ ਯਤਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ।
ਕੈਨੇਡਾ-ਅਮਰੀਕਾ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਇੱਕ ਸੰਕਟ
ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਸੰਕਟ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੌਤਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਭਾਰੀ ਖਰਚ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ, ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਗਠਨ ਇਸ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨਸ਼ਿਆਂ ਕਾਰਨ ਅਪਰਾਧ ਦਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਚੀਨ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ‘ਤੇ ਵੀ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਲਈ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਦੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਸਕਣ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਟੈਰਿਫ ਜਾਂ ਸਖ਼ਤ ਕਾਨੂੰਨ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਹਿਯੋਗ, ਬਿਹਤਰ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਸ਼ਾ ਛੁਡਾਊ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਨਾ ਫਸਣ।
ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਹੈ?
- ਚੀਨ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਕੱਚੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਵੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਤਸਕਰੀ ਰਾਹੀਂ ਅਮਰੀਕਾ, ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਚੀਨ ਨੇ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ‘ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਸਖ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਪਰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਤਪਾਦਨ ਅਜੇ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।
- ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿੱਚ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਦਾ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਤਪਾਦਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਦੋਵੇਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਇਹ ਨਸ਼ਾ ਇੱਥੋਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਤਸਕਰੀ ਰਾਹੀਂ ਅਮਰੀਕਾ ਪਹੁੰਚ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੈਕਸੀਕੋ ਹੁਣ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
- ਭਾਰਤ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀਆਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਫਾਰਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਡਾਕਟਰੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਤਿਆਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਦੋਵਾਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਫੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਲੈਬਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਸਖ਼ਤੀ ਕਾਰਨ ਸੰਭਵ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਮੈਕਸੀਕੋ ਜਾਂ ਚੀਨ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਕੋਲ ਇਸ ਦਾ ਸਬੂਤ ਵੀ ਹੈ।
- ਕੁਝ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੈਲਜੀਅਮ, ਜਰਮਨੀ, ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਵੀ ਸੀਮਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਫੈਂਟਾਨਿਲ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ।