ਕੀ ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ HMPV, ਕਿਉਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ?

Human Metapneumovirus (HMPV): ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ HMP ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਅੱਠ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੀਨ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਖਦਸ਼ਾ ਹੈ ਕਿ HMPV ਦੇ ਵਾਇਰਸ 'ਚ ਬਦਲਾਅ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਕੀ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਂਗ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ HMPV?

TV9 Punjabi | Updated On: 08 Jan 2025 13:48 PM

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ Human Metapneumovirus (HMPV) ਦੇ ਅੱਠ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। HMP ਇੱਕ ਦਹਾਕਿਆਂ ਪੁਰਾਣਾ ਵਾਇਰਸ ਹੈ। ਸਾਲ 2001 ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਮਾਮਲਾ ਸਾਲ 2003 ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਬੀਜੇ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਨੇ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਏਮਜ਼ ਦੇ 700 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਖੋਜ ‘ਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ 4 ਫੀਸਦੀ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਐੱਚਐੱਮਪੀਵੀ ਸੀ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਵਾਇਰਸ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਇੰਨੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਏ ਸਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੰਨੇ ਮਾਮਲੇ ਕਿਉਂ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ।

ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ HIV, Mpox, Ebola, Influenza, Rotavirus, SARS ਅਤੇ Covid-19। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਵਾਇਰਸਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਕੇਸ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਵਾਇਰਸ ਕਦੇ ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਦਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿ ਸਕਣ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵਾਇਰਸ ਵਿੱਚ ਮਿਊਟੇਸ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਮਿਊਟੇਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ। ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਡੈਲਟਾ ਸਟ੍ਰੇਨ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ ਹੋਈ ਸੀ। ਵਾਇਰਸ ‘ਚ ਬਦਲਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ‘ਚ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ HMPV ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ।

ਕੀ HMPV ਵਿੱਚ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਬਦਲਾਅ?

ਦਿੱਲੀ ਏਮਜ਼ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਰੋਗ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸੀਨੀਅਰ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਡਾਕਟਰ ਰਾਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਬਾਗੜੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਐਚਐਮਪੀ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਾਰ ਜਿਹੜੇ ਬੱਚੇ ਖਾਂਸੀ ਅਤੇ ਜ਼ੁਕਾਮ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨਾਲ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾਖਲ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੈਂਪਲ ਲੈ ਕੇ ਐਚਐਮਪੀਵੀ ਦੀ ਵੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪਾਜ਼ੇਟਿਵ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਵਿਚ ਕੁਝ ਬਦਲਾਅ ਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਵਾਇਰਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਿਊਟੇਟ ਕਰਕੇ ਬਦਲ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਹ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੋਵਿਡ ਨਾਲ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਟ੍ਰੇਨ ਬਦਲ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਡੈਲਟਾ ਵੇਰੀਐਂਟ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿਰਫ NIV ਹੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ HMPV ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।

ਵਾਇਰਸ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਬਦਲਾਅ

ਡਾਕਟਰ ਰਾਕੇਸ਼ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਹਰ ਵਾਇਰਸ ਬਦਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਵਾਇਰਸ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਿਊਟੇਟ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਿਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਦਲ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਵਾਇਰਸ ਮਿਊਟੇਟ ਹੋ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਖਤਰਨਾਕ ਅਤੇ ਛੂਤਕਾਰੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਵਧਦੇ ਹਨ। ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਐਚਐਮਪੀਵੀ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸਟ੍ਰੇਨ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਬਦਲਾਅ ਆਇਆ ਹੋਵੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਇਰਸ ਨੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬਦਲ ਲਿਆ ਹੈ।

ਕੀ ਕੋਵਿਡ ਜਿੰਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਖਤਰਨਾਕ?

ਫੋਰਟਿਸ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਪਲਮੋਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ: ਮਨੋਜ ਕੁਮਾਰ ਗੋਇਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਐਚਐਮਪੀਵੀ ਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਲੱਛਣ ਲਗਭਗ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਵਾਇਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅੰਤਰ ਹਨ। ਕੋਵਿਡ ਨਾਲ ਲੰਗਸ ਵਿੱਚ ਇੰਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ HMPV ਅਪਰ ਰੇਸਿਪਰੇਟਰੀ ਟਰੈਕਟ ਦਾ ਇੰਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਖੰਘ, ਜ਼ੁਕਾਮ ਅਤੇ ਹਲਕੇ ਬੁਖਾਰ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਐਚਐਮਪੀ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਜਾਂ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਾਮਲੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਤੋਂ ਡਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।