ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ ਹੋਲਾ-ਮਹੱਲਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ, ਜਾਣੋ ਅੱਜ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ

Hola-Mohalla Celebration: ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਧਰਤੀ ਸ੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਡੇਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਚਹਿਲ-ਪਹਿਲ ਹੈ। ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ 2 ਤੋਂ 3 ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਨੌਜਵਾਨ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਗੱਤਕੇ ਦੇ ਕਲਾਬਾਜ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਘੋੜਿਆਂ ਅਤੇ ਹਾਥੀਆਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਜਾਵਟ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵੱਡੇ ਸਿੱਖ ਤਿਉਹਾਰ, ਹੋਲਾ ਮਹੱਲਾ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹੋਲਾ ਮਹੱਲਾ ਹੋਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਢੋਲ ਵਜਾ ਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੋਲਾ ਮਹੱਲਾ 10 ਮਾਰਚ ਯਾਨੀ ਸੋਮਵਾਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।

ਦਸਮ ਗੁਰੂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ

ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੂਹ ਸਖ਼ਤ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਸਵੇਰੇ ਚਾਰ ਵਜੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਘੋੜਸਵਾਰੀ, ਤਲਵਾਰਬਾਜ਼ੀ, ਕੁਸ਼ਤੀ, ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਗੱਤਕੇ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 12 ਤੋਂ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 30 ਤੋਂ 35 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਤੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਸਿੱਖ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਭਾਈਚਾਰਾ ਸਿਰਜਣਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਮਰੱਥ ਯੋਧੇ ਹੋਣ ਸਗੋਂ ਸਵੈ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵੀ ਹੋਵੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੁਨਰਮੰਦ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਏਕਤਾ, ਭਾਈਚਾਰਾ, ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਪਿਆਰ ਫੈਲਾਉਣਾ ਹੈ।

ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਅਤੇ ਗੱਤਕੇ ਦਾ ਰੋਮਾਂਚ

ਹੋਲਾ ਮਹੱਲਾ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਰਦਾਸ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਰਵਾਇਤੀ ਸਿੱਖ ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟ ਗੱਤਕੇ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ 2 ਸਮੂਹ ਆਪਣੇ ਯੁੱਧ ਹੁਨਰ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਘੋੜਸਵਾਰੀ, ਕੁਸ਼ਤੀ, ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ੀ ਵਰਗੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਚੱਕਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ

ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾ ਪੂੰਜੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਾਣੋ ਅੱਜ ਦਾ ਰਾਸ਼ੀਫਲ

ਚੈਤ ਦੇ ਨਰਾਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਪਟਾ ਲਵੋ ਇਹ ਕੰਮ, ਨਹੀਂ ਆਵੇਗੀ ਰੁਕਾਵਟ!

ਕੰਮ ਤੇ ਕੋਈ ਸੁਖਦ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਾਣੋ ਅੱਜ ਦਾ ਰਾਸ਼ੀਫਲ

ਹੋਲੀ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲਾ ਮਹੱਲਾ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਆਕਰਸ਼ਣ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੌੜਦੇ ਘੋੜਿਆਂ ‘ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕਰਤੱਬ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਨੌਜਵਾਨ ਨਿਹੰਗ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਪੱਟੀ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਗੱਤਕੇ ਵਿੱਚ ਤਲਵਾਰਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਦਰਸ਼ਕ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੋਲਾ ਮਹੱਲਾ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਹੈ। 14 ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਹੋਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ 15 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਜਲੂਸ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ।

ਹੋਲਾ ਮਹੱਲਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ

ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਲਾ ਮਹੱਲਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਰੂਪ ਬਹੁਤ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ, ਹੋਲੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸੀ, ਪਰ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਨਿਹੰਗਾਂ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਲਾਡਲੀ ਫੌਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ 2 ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਿਹੰਗ ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਹੋਲੀ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਰਲ ਗਿਆ।

ਅਟੁੱਟ ਲੰਗਰ ਸੇਵਾ

ਸੰਗਤ ਵੱਲੋਂ ਛੇ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ ਨਿਰਵਿਘਨ ਲੰਗਰ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਸਮੂਹ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਿਹੰਗਾਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੂਹ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਲੋਕ ਵੀ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਲੰਗਰ ਲਗਾ ਕੇ ਸੰਗਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਟਰੱਕਾਂ ‘ਤੇ ਸਪੀਕਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ

ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ 10 ਤੋਂ 15 ਮਾਰਚ 2025 ਤੱਕ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹੋਲਾ-ਮਹੱਲਾ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਣਸੁਖਾਵੀਂ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ, ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਟਰੱਕਾਂ ‘ਤੇ ਸਪੀਕਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਐਸਐਸਪੀ ਰੂਪਨਗਰ ਗੁਲਨੀਤ ਸਿੰਘ ਖੁਰਾਣਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਪੁਲਿਸ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੂਚਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਅਤੇ ਇਕਾਈਆਂ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ ਪੁਲਿਸ ਥਾਣਿਆਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਇੰਚਾਰਜਾਂ ਰਾਹੀਂ ਟਰੱਕ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਅਤੇ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹਦਾਇਤ ਦੇਣ ਕਿ ਹੋਲਾ-ਮਹੱਲਾ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਡਬਲ-ਡੈਕਰ ਟਰੱਕ, ਵਾਹਨ, ਵੱਡੇ ਸਪੀਕਰਾਂ ਵਾਲੀ ਟਰੈਕਟਰ-ਟਰਾਲੀ, ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹਾਰਨ ਵਾਲੇ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਅਤੇ ਸਾਈਲੈਂਸਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਸਵਾਰ ਨੂੰ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਵੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਸ਼ੋਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਪੀਕਰਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਹੀ ਵਾਹਨਾਂ ਤੋਂ ਹਟਾ ਕੇ ਅੱਗੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਗੁਲਨੀਤ ਖੁਰਾਣਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਹੋਲਾ-ਮੁਹੱਲਾ ਮੇਲੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਪੀਕਰਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੇਲੇ ਦੌਰਾਨ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਡਬਲ-ਡੈਕਰ ਟਰੱਕ ਜਾਂ ਸਪੀਕਰਾਂ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਰੂਪਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।