ਭਾਈ ਦੂਜ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ? ਸਮਝੋ ਇਸਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਭਾਈ ਦੂਜ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਈ ਦੂਜ ਦਾ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਬੰਧਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਭੈਣਾਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਭਈਆ ਦੂਜ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।
Bhai Dooj: ਭਾਈ ਦੂਜ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੱਖੜੀ ਦੀ ਵਾਂਗ ਭਾਈ ਦੂਜ ਵੀ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਲ ‘ਚ 2 ਵਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭਈਆ ਦੂਜ ਚੈਤਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਈ ਦੂਜ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੇ ਪਿਆਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਭੈਣਾਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਭਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਫੋਟਾ, ਭਾਉ ਬੀਜ, ਭਾਈ ਬੀਜ, ਭਾਉ ਬੀਜ, ਭਰਤ੍ਰੀ ਦਵਿਤੀਆ, ਯਮ ਦੁਤੀਆ, ਭਰਤ੍ਰੀ ਦਿੱਤਿਆ, ਭਾਈ ਤਿਹਾੜ ਅਤੇ ਭਾਈ ਟਿੱਕਾ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਈ ਦੂਜ ਦੀ ਤਾਰੀਖ 2 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਰਾਤ 8:21 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ 3 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਰਾਤ 10:05 ਵਜੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਦੈ ਤਿਥੀ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਈ ਦੂਜ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ 3 ਨਵੰਬਰ ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ
ਭਾਈ ਦੂਜ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ ਦੁਪਹਿਰ 1:19 ਤੋਂ 3:22 ਤੱਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਭਾਈ ਦੂਜ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁੱਲ 2 ਘੰਟੇ 12 ਮਿੰਟ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮਿਲੇਗਾ।
ਭਾਈ ਦੂਜ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ?
ਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਛਾਇਆ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਸਨ, ਇੱਕ ਯਮਰਾਜ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਯਮੁਨਾ। ਯਮਰਾਜ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਯਮੁਨਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਯਮੁਨਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਆਉਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਾਰਤਿਕ ਸ਼ੁਕਲ ਦ੍ਵਿਤੀਯਾ ‘ਤੇ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਤੋਂ ਉਸਦੇ ਘਰ ਆਉਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਲਿਆ। ਭਾਈ ਦੂਜ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਯਮਰਾਜ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਘਰ ਗਏ। ਫਿਰ ਯਮੁਨਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਯਮਰਾਜ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯਮਰਾਜ ਨੂੰ ਤਿਲਕ ਲਗਾ ਕੇ ਭੋਜਨ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਗਿਆ। ਯਮੁਨਾ ਦਾ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਪ੍ਰਤੀ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇਖ ਕੇ, ਯਮਰਾਜ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋਏ ਅਤੇ ਯਮੁਨਾ ਨੂੰ ਵਰਦਾਨ ਮੰਗਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਯਮੁਨਾ ਨੇ ਵਰਦਾਨ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਹਰ ਸਾਲ ਇਸ ਦਿਨ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਆਵੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਈ ਦੂਜ ਜਾਂ ਯਮ ਦੁਤੀਆ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।
ਭਾਈ ਦੂਜ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਭਾਈ ਦੂਜ ਦਾ ਦਿਹਾੜਾ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਭੈਣਾਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਰੀਅਲ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਰਾ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
