ਪੰਜਾਬੀ ਕਦੇ ਰੱਖਦੇ ਸਨ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸੱਤਾ ਦੀ ਚਾਬੀ , ਫਿਰ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਗਏ ਦੂਰ… ਜਾਣੋ ਸਿਆਸੀ ਤਾਕਤ
Punjabi Voters Role in Delhi Election: ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਜਪਾ 1993 ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਖੁਰਾਣਾ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਸਨ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਕੋਲ ਕਦੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਦੀ ਚਾਬੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। 1993 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 15 ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕ ਜਿੱਤੇ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਛੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਵੋਟਰ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ 15 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਖੇਡ ਬਣਾਉਣ ਜਾਂ ਵਿਗਾੜਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮੋੜ ਲੈਂਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੂਰਵਾਂਚਲੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੁਣ ਪੰਜਾਬੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਚਰਚਾ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਹਨ। ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਵਰਮਾ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਬਾਰੇ ਬਿਆਨ ‘ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਾਧਿਆ। ਪਰਵੇਸ਼ ਵਰਮਾ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਅਪਮਾਨ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ, ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਰੋਧੀ ਹੋਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਟਹਿਰੇ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵੋਟਰ ਕਿੰਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ ਅਤੇ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਖੇਡ ਬਣਾਉਣ ਜਾਂ ਵਿਗਾੜਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ?
ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ ‘ਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਵਿਰੁੱਧ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਪਰਵੇਸ਼ ਵਰਮਾ ਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਆਉਣ ਬਾਰੇ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਵਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਵਾਲੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਗੱਡੀਆਂ ਘੁੰਮ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਕਿ ਉਹ ਇੱਥੇ ਕੀ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਪੰਜਾਬ ਨੰਬਰ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਾਬਕਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੰਦੀਪ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਨੇ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤੇ ਸਨ।
ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਅਪਮਾਨ ਨਾਲ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਜੋੜਿਆ
ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ‘ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਆਰੋਪ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਵਰਮਾ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਅਪਮਾਨ ਨਾਲ ਜੋੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਪਰਵੇਸ਼ ਵਰਮਾ ਦੇ ਬਿਆਨ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ ਕਿ ਕੀ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਅਤੇ ਗੱਦਾਰ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਅਣਗਿਣਤ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਆਏ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਸੰਵਾਰਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਦੱਸ ਕੇ, ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੱਖਾਂ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਵਾਂਗ, ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ‘ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਰੋਧੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਵਰਮਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਅਤੇ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਵਿਰੁੱਧ ਮਾਣਹਾਨੀ ਦਾ ਕੇਸ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਚਰਚਾ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਮਝੋ ਪੰਜਾਬੀ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸਤ
ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਸੱਤਾ ਦੀ ਅਸਲ ਚਾਬੀ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਹ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ। ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 4 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿੱਖ ਹਨ ਅਤੇ 16 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪੰਜਾਬੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਤੇ ਖੱਤਰੀ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਵੋਟਰਾਂ ਕੋਲ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ 15 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਖੇਡ ਬਣਾਉਣ ਜਾਂ ਵਿਗਾੜਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਵਿਕਾਸਪੁਰੀ, ਰਾਜੌਰੀ ਗਾਰਡਨ, ਹਰੀ ਨਗਰ, ਤਿਲਕ ਨਗਰ, ਜਨਕਪੁਰੀ, ਮੋਤੀ ਨਗਰ, ਰਾਜੇਂਦਰ ਨਗਰ, ਜੰਗਪੁਰਾ, ਕਾਲਕਾਜੀ, ਗਾਂਧੀ ਨਗਰ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਗਰ, ਕਰੋਲ ਬਾਗ, ਰਾਜੇਂਦਰ ਨਗਰ, ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ ਅਤੇ ਰੋਹਿਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਜਿੱਤ ਜਾਂ ਹਾਰ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵੋਟਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਤੱਕ, ਹਰ ਕੋਈ ਪੰਜਾਬੀ ਵੋਟਾਂ ਨੂੰ ਲੁਭਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਵਰਮਾ ਦੇ ਬਿਆਨ ‘ਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰੁਖ ਅਪਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਦਾ ਧੁਰਾ ਸਨ ਕਦੇ ਪੰਜਾਬੀ
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਮਦਨ ਲਾਲ ਖੁਰਾਣਾ, ਐੱਚਕੇਐੱਲ ਭਗਤ, ਵਿਜੇ ਕੁਮਾਰ ਮਲਹੋਤਰਾ, ਜਗਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਚੰਦਰ, ਬਲਰਾਜ ਖੰਨਾ, ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਮਾਕਨ, ਗੁਰੂਮੁਖ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਕੇਦਾਰ ਨਾਥ ਸਾਹਨੀ ਵਰਗੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਆਗੂ ਹੋਏ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ, ਸ਼ੀਲਾ ਦੀਕਸ਼ਿਤ, ਮਦਨ ਲਾਲ ਖੁਰਾਣਾ ਅਤੇ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿੱਲੀ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਬਦਬਾ ਕਾਇਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਪਰ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਯੂਪੀ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਵਧ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਪੰਜਾਬੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਪੂਰਵਾਂਚਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਈ।
ਜਨ ਸੰਘ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਨਾਲ
ਜਨ ਸੰਘ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਦਨ ਲਾਲ ਖੁਰਾਣਾ, ਵਿਜੇ ਕੁਮਾਰ ਮਲਹੋਤਰਾ ਅਤੇ ਕੇਦਾਰ ਨਾਥ ਸਾਹਨੀ ਦੀ ਤਿੱਕੜੀ ਨੇ ਜਨ ਸੰਘ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਚੈਪਟਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਤਿੰਨੋਂ ਆਗੂ ਦਿੱਲੀ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਬਣ ਗਏ। ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਮਦਨ ਲਾਲ ਖੁਰਾਣਾ ਹੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਸਗੋਂ ਇਸਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵੀ ਬਣਾਇਆ।
ਪੰਜਾਬੀ ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਹੀਭਾਜਪਾ 1993 ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਈ। ਖੁਰਾਣਾ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਖੁਰਾਣਾ ਆਖਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਆਗੂ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਦਬਦਬਾ ਦਿਖਾਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਲਰਾਜ ਖੰਨਾ ਦਾ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਜਪਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਕਮਾਨ ਵਰਿੰਦਰ ਸਚਦੇਵਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਆਸਤ
ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਵੋਟਾਂ ‘ਤੇ ਆਪਣਾ ਕਬਜ਼ਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ। ਐੱਚਕੇਐੱਲ ਭਗਤ, ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਮਾਕਨ ਅਤੇ ਗੁਰੂਮੁਖ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਆਗੂ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸ਼ੀਲਾ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਦਾ ਜਨਮ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਪੂਰਥਲਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੀਲਾ ਕਪੂਰ ਸੀ। ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ, ਸ਼ੀਲਾ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾ ਉਮਾ ਸ਼ੰਕਰ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਵਿਨੈ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੀਲਾ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਬਣ ਗਈ।
ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਸ਼ੀਲਾ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ 15 ਸਾਲ ਦਿੱਲੀ ‘ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਮਾਕਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਲਲਿਤ ਮਾਕਨ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਚਿਹਰਾ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਤੀਜੇ ਅਜੈ ਮਾਕਨ ਨੇ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ। ਅਜੈ ਮਾਕਨ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਸਨ। ਸੁਭਾਸ਼ ਚੋਪੜਾ, ਕਿਰਨ ਵਾਲੀਆ ਅਤੇ ਅਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲਵਲੀ ਵਰਗੇ ਪੰਜਾਬੀ-ਸਿੱਖ ਆਗੂ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਮਾਕਨ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਕਰਕੇ ਦਿੱਲੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਵਿਰੁੱਧ ਫਿਰ ਤੋਂ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਆਸਤ
ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਉਭਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ। ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਤੱਕ, ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵੋਟ ਪਾਈ, ਪਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕੀ। ਆਤਿਸ਼ੀ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਮੰਤਰੀ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਆਤਿਸ਼ੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ‘ਆਪ’ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਚਿਹਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਰੱਖ ਕੇ, ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਚੋਣ ਜੰਗ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਘਵ ਚੱਢਾ ਨੂੰ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਚਿਹਰਾ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਰਾਜੇਂਦਰ ਨਗਰ ਸੀਟ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਸਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਹਨ।
ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਦੂਰ ਹੋ ਗਏ ਪੰਜਾਬੀ
ਜੇਕਰ 2020 ਦੀਆਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਤਿਸ਼ੀ ਨੂੰ ਜੋੜ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸੱਤ ਵਿਧਾਇਕ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਜਿੱਤੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ। ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਤੋਂ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਨੀ, ਹਰੀ ਨਗਰ ਤੋਂ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰੀ ਢਿੱਲੋਂ, ਤਿਲਕ ਨਗਰ ਤੋਂ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ, ਜਨਕਪੁਰੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਰਾਜੇਸ਼ ਰਿਸ਼ੀ, ਰਾਜੇਂਦਰ ਨਗਰ ਤੋਂ ਰਾਘਵ ਚੱਢਾ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਗਰ ਤੋਂ ਐਸਕੇ ਬੱਗਾ ਨੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਤਿਸ਼ੀ ਕਾਲਕਾਜੀ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ। ਰਾਘਵ ਚੱਢਾ ਦੇ ਅਸਤੀਫ਼ੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਛੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕ ਹਨ।
2020 ਵਿੱਚ, ਗੈਰ-ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਗਾਂਧੀ ਨਗਰ, ਕਸਤੂਰਬਾ ਨਗਰ ਅਤੇ ਮਾਲਵੀਆ ਨਗਰ ਸੀਟਾਂ ਤੋਂ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਹਨ। 1952 ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 7 ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ 48 ਸੀਟਾਂ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 1993 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, 15 ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕ ਜਿੱਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਭੱਜ, ਜਗਦੀਸ਼ ਮੁਖੀ, ਅਜੇ ਮਾਕਨ, ਡਾ. ਵਾਲੀਆ, ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਾਧੀ, ਐਚਐਸ ਬੱਲੀ ਵਰਗੇ ਆਗੂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।
1998 ਵਿੱਚ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 20 ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਵਾਰ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੋਪੜਾ, ਅੰਜਲੀ ਰਾਏ (ਅਜੈ ਮਾਕਨ ਦੀ ਮਾਸੀ), ਅਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲਵਲੀ, ਕਿਰਨ ਵਾਲੀਆ, ਰਮਾਕਾਂਤ ਗੋਸਵਾਮੀ ਵਰਗੇ ਚਿਹਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। 2003 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘੱਟ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਵਾਰ 17 ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕ ਚੁਣੇ ਗਏ। 2008 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਗ੍ਰਾਫ ਡਿੱਗ ਗਿਆ। ਸਿਰਫ਼ 13 ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕ ਹੀ ਜਿੱਤ ਸਕੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਜੇ ਕੁਮਾਰ ਮਲਹੋਤਰਾ ਗ੍ਰੇਟਰ ਕੈਲਾਸ਼ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣੇ।
2013 ਦੀਆਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਇਸ ਅਰਥ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਸਨ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਰੇ ਸਨ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਕਾਂਗਰਸ, ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ‘ਆਪ’ ਦੇ 13 ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕ ਜਿੱਤੇ। 2015 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 9 ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੀ ਕੈਬਨਿਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। 2020 ਵਿੱਚ ਛੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰਾ, ਜਿਸਨੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ, ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸੁੰਗੜ ਰਿਹਾ ਹੈ।
2025 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਅਜ਼ਮਾ ਰਹੇ ਕਿਸਮਤ
ਇਸ ਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਤਿੰਨਾਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਕੁੱਲ 25 ਉਮੀਦਵਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਛੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਟਿਕਟਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਚਾਰ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹਨ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ 8 ਪੰਜਾਬੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ 3 ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹਨ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਇਸ ਵਾਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 11 ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਚਾਰ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ ਕਿ ਕੀ 2025 ਵਿੱਚ 2020 ਵਾਲੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਧਾਇਕ ਪਹੁੰਚਣਗੇ ਜਾਂ ਨਹੀਂ?
