ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜਾਂ ਈਰਾਨ, ਕਿਸਦੀ ਕਰੰਸੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਕਤਵਰ? ਜੰਗ ਨੂੰ ਛੱਡੋ, ਅਸਲੀ ਖੇਡ ਇੱਥੇ ਹੋ ਰਿਹਾ
Israel vs Iran Currency: ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗ ਰੁਕਣ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਿੱਧਾ ਸਵਾਲ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁਦਰਾ 'ਤੇ ਉੱਠਦਾ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜਾਂ ਈਰਾਨ, ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਉਂ?
Israel vs Iran Currency: ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਇਰਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਬੇਸਮੈਂਟਾਂ ਅਤੇ ਬੰਕਰਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਵਾਂ ਵੱਲ ਭੱਜ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਪੂਰੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਨਤੀਜਾ ਜੋ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਇਸਦਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਾਤਾਂ ‘ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਣਾ ਤੈਅ ਹੈ। ਹੁਣ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ। ਜਾਣੋ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜਾਂ ਈਰਾਨ, ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਉਂ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਕਰੰਸੀ ਦਾ ਨਾਮ ਨਿਊ ਸ਼ੇਕੇਲ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1986 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨੀ ਰਿਆਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ, ਈਰਾਨ ਇਸਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਰੰਸੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜਾਂ ਈਰਾਨ, ਕਿਸਦੀ ਮੁਦਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੈ?
ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੈ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜਾਂ ਈਰਾਨ, ਇਹ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਐਕਸਚੇਂਜ ਦਰ। ਡਾਲਰ ਜਾਂ ਯੂਰੋ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਮੁੱਲ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸਦੀ ਮੁਦਰਾ ਵਧੇਰੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੈ। ਆਓ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਨਾਲ ਸਮਝੀਏ।
ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਬਦਲੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ 3.49 ਨਵੇਂ ਸ਼ੇਕੇਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸਦੀ ਤੁਲਨਾ ਈਰਾਨ ਨਾਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਬਦਲੇ 42,125 ਈਰਾਨੀ ਰਿਆਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਸਰਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਈਰਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ 42,125 ਈਰਾਨੀ ਰਿਆਲ ਦੇਣੇ ਪੈਣਗੇ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਰਫ 3 ਨਵੇਂ ਸ਼ੇਕੇਲ ਦੇਣੇ ਪੈਣਗੇ। ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਨਾਲ ਕੋਈ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੀ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਕਰੰਸੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਿਉਂ ਹੈ, ਹੁਣ ਇਹ ਸਮਝੋ?
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਿਉਂ ਹੈ, ਹੁਣ ਇਹ ਸਮਝੋ। ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਹਨ। ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਵੱਡੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ, ਐਗਰੋ-ਟੈਕ, ਮੈਡੀਕਲ-ਟੈਕ, ਫਿਨ-ਟੈਕ ਸਮੇਤ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਗੂਗਲ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਅਤੇ ਐਪਲ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕੇਂਦਰ ਇੱਥੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਅਤੇ ਉੱਚ-ਤਕਨੀਕੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ‘ਤੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਆਪਣੀ ਜੀਡੀਪੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੋਵੇਂ ਸਥਿਰ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜ ਆਈਡੀਐਫ ਉੱਚ-ਤਕਨੀਕੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਥਿਆਰਾਂ, ਦਵਾਈ, ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਨਿਰਯਾਤਕ ਹੈ। ਵਧਦੀ ਬਰਾਮਦ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਗਲੋਬਲ ਬ੍ਰਾਂਡਿੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ। ਘੱਟ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਖਾਮੇਨੇਈ ਦਾ ਈਰਾਨ ਕਿਉਂ ਬੁਰੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੈ?
ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਈਰਾਨ ‘ਤੇ ਕਈ ਆਰਥਿਕ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਈਰਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ। ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਕਾਰਨ, ਈਰਾਨ ਆਪਣਾ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਵੇਚਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਨਾ ਤਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਨਿਵੇਸ਼। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਈਰਾਨ ਦੀ 80% ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਮਦਨ ਇੱਕ ਵਾਰ ਤੇਲ ਨਿਰਯਾਤ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਸੀ। ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਨੇ ਆਮਦਨ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮੁਦਰਾ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ।
ਵਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਬੈਂਕਿੰਗ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਬੈਂਕਾਂ ਨਾਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਈਰਾਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨੀ ਰਿਆਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਡਿੱਗ ਰਹੀ ਹੈ।
ਈਰਾਨੀ ਰਿਆਲ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਈ ਕਾਰਨ
ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਪਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਨ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਦੀਆਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਅੰਤਰ ਕਿਉਂ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ, ਨੌਜਵਾਨ ਸਟਾਰਟਅੱਪ, ਕਾਰੋਬਾਰ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਇਸਦੇ ਉਲਟ ਹੈ। ਇੱਥੇ, ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਨੌਜਵਾਨ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਕੇ ਬਿਹਤਰ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਾਲੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਕੇ ਲੱਭਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਉਦਯੋਗ ਨਹੀਂ ਵਧਦੇ। ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਲੋਕਤੰਤਰ ਅਤੇ ਮੁਦਰਾ ਦੋਵੇਂ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਹਨ।
