NOK ਕੀ ਹੈ, ਸ਼ਹੀਦ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਇਸ ‘ਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਮੰਗ?

ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਮਹਾਨ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਕੀਰਤੀ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਇਹ ਅਮਾਨਤ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਮਾਂ ਮੰਜੂ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਸੀ। ਇਹ ਉਹ ਪਲ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹੰਝੂ ਲਿਆ ਦਿੱਤੇ। ਇੱਥੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕੈਪਟਨ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਈ ਗਈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਗੂੰਜਦੀ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਦਰਦ ਵੀ ਸੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। NOK ਸ਼ਹੀਦ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 19 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਸਿਆਚਿਨ ‘ਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਫੌਜ ‘ਚ NOK ਦੇ ਮਾਪਦੰਡ ‘ਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਿਤਾ ਰਵੀ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨਗੇ।

ਕੀ ਹੈ NOK?

NOK ਦਾ ਪੂਰਾ ਰੂਪ Next TO Kin ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਤੁਰੰਤ ਪਰਿਵਾਰ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਨੌਕਰੀ ਜਾਂ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਐਂਟਰੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਨਾਮਜ਼ਦ ਵਿਅਕਤੀ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਾਰਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਐਕਸ-ਗ੍ਰੇਸ਼ੀਆ ਰਕਮ ਜਾਂ ਸਾਰੀ ਬਕਾਇਆ ਰਕਮ ਸਿਰਫ NOK ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਜਦੋਂ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਇਆ ਸਿਪਾਹੀ ਜਾਂ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਦਾ ਨਾਂ NOK ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਕੈਡਿਟ ਜਾਂ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੈਰਿਜ ਐਂਡ ਯੂਨਿਟ ਭਾਗ II ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਤਹਿਤ, ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਨਾਂ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਵਜੋਂ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

NOK ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਨਾ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?

ਜੇਕਰ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਜਾਂ ਸੇਵਾ ਦੌਰਾਨ ਕੋਈ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ NOK ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਾ ਸਬੰਧਤ ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਲਾਜ ਦੌਰਾਨ ਕੋਈ ਅਣਸੁਖਾਵੀਂ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ NOK ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹੀਦ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਬਕਾਇਆ ਰਾਸ਼ੀ ਵੀ ਉਸਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਭਾਵ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਕੀ ਕਿਹਾ ਸ਼ਹੀਦ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ?

ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰਵੀ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਐਨਓਕੇ ਸਬੰਧੀ ਜੋ ਮਾਪਦੰਡ ਤੈਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਉਹ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸੂਚਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ, ਅੱਜ ਤੱਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾ ਰਹਿਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ। ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਮਾਪਿਆਂ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਫੋਟੋ ਹੈ ਜਿਸ ‘ਤੇ ਮਾਲਾ ਟੰਗੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ NOK ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਤੈਅ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਹੀਦ ਦੀ ਪਤਨੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹੇਗੀ, ਤਾਂ ਕਿਸ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਹੈ? ਮੈਂ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਵੀ ਇਹੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗਾ। ਸ਼ਹੀਦ ਕੈਪਟਨ ਦੀ ਮਾਂ ਮੰਜੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਜੋ ਵੀ ਹੋਇਆ ਉਹ ਠੀਕ ਹੈ ਪਰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।

ਸਿਆਚਿਨ ‘ਚ ਹੋਇਆ ਸ਼ਹੀਦ, 5 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਵਿਆਹ

ਸ਼ਹੀਦ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇਵਰੀਆ ‘ਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। 19 ਜੁਲਾਈ 2023 ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਹ ਸਿਆਚਿਨ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਵਿਖੇ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਝੁਲਸ ਗਿਆ। ਇਹ ਅੱਗ ਫੌਜ ਦੇ ਬੰਕਰ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ। ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਉਸ ਬੰਕਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਅੱਗ ਲੱਗੀ ਸੀ ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀ ਅੱਗ ਵਿਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਉਸ ਬੰਕਰ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ। ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਝੁਲਸ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਿਆ। ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਦਾ ਵਿਆਹ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਨੋਇਡਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇੱਕ ਮਲਟੀਨੈਸ਼ਨਲ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ- ਕੁਲਗਾਮ ਚ ਅਲਮਾਰੀ ਚ ਬੰਕਰ ਬਣਾ ਕੇ ਲੁਕੇ ਸਨ ਚਾਰ ਅੱਤਵਾਦੀ, ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਵੀਡੀਓ ਆਈ ਸਾਹਮਣੇ

ਆਰਮੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕੋਰ ਵਿੱਚ ਸਨ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ

ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਸਿੰਘ ਮਿਲਟਰੀ ਦੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕੋਰ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਏ ਸਨ। ਸ਼ਹੀਦ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ (ਅੰਸ਼ੁਮਨ) ਆਰਮਡ ਫੋਰਸ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ, ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਆਰਮੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕੋਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਸਿਖਲਾਈ ਆਗਰਾ ਦੇ ਮਿਲਟਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸਿਆਚਿਨ ਵਿਚ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ। 8 ਸਾਲ ਦੇ ਲੰਬੇ ਦੂਰੀ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੈਪਟਨ ਅੰਸ਼ੁਮਨ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਫਰਵਰੀ ‘ਚ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ।