ਟਾਈਫਾਈਡ ਤੇ ਨਿਮੋਨੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਅਸਰ, ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਹੋਇਆ?
ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੋਣ 'ਤੇ ਲੋਕ ਬਿਨਾਂ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਇਹ ਆਦਤ ਹੁਣ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਘਾਤਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਆਦਤ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ 'ਚ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਵਧਣ ਦਾ ਡਰ ਹੈ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਹੁਣ ICMR ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਦਵਾਈ ਨੇ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਕੀ ਕਰੇ? ਇਹ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਕਾਰਨ ਦਵਾਈ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਦਵਾਈ ਲੈਣ ਕਾਰਨ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਟਾਈਫਾਈਡ ਅਤੇ ਨਿਮੋਨੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ICMR ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ ਹੈ ਕਿ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਕਾਰਨ ਪਿਸ਼ਾਬ ਨਾਲੀ ਦੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ, ਨਿਮੋਨੀਆ ਅਤੇ ਟਾਈਫਾਈਡ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਇਹਨਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਨਿਮੋਨੀਆ, ਬਲੱਡ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਟਾਈਫਾਈਡ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ‘ਚ ਦਿੱਕਤ ਆ ਰਹੀ ਹੈ |
ਦਵਾਈਆਂ ਕੰਮ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ?
ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਅਗਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 4 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਬਹੁਤ ਡਰਾਉਣੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ। ਲੇਡੀ ਹਾਰਡਿੰਗ ਮੈਡੀਕਲ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਐਲਐਚ ਘੋਟੇਕਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਰਜ਼ਿਸਟੈਂਸ ਕੀ ਹੈ?
ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਰਜ਼ਿਸਟੈਂਸ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ, ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਉਸ ਦਵਾਈ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, ਇਹਨਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਦੁੱਗਣੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੈਡੀਕਲ ਪੈਨਲ ICMR ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹਨਾਂ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦਾ ਪਿਸ਼ਾਬ ਨਾਲੀ ਦੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ, ਨਿਮੋਨੀਆ ਅਤੇ ਟਾਈਫਾਈਡ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ, ਈ.ਕੋਲੀ, ਕਲੇਬਸੀਏਲਾ ਨਿਮੋਨੀਆ, ਸੂਡੋਮੋਨਾਸ ਐਰੂਜਿਨੋਸਾ ਅਤੇ ਸਟੈਫੀਲੋਕੋਕਸ ਏ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਤੋਂ 99,492 ਸੈਂਪਲ ਲਏ ਗਏ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੇਫੋਟੈਕਸਾਈਮ, ਸੇਫਟਾਜ਼ੀਡਾਈਮ, ਸਿਪ੍ਰੋਫਲੋਕਸਸੀਨ ਅਤੇ ਲੇਵੋਫਲੋਕਸਸੀਨ ਦੀ ਇਹਨਾਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ 20% ਤੋਂ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਕਈ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦਾ ਅਸਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਘਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਮੀਕਾਸੀਨ ਅਤੇ ਮੇਰੋਪੇਨੇਮ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਾਗਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਰਜ਼ਿਸਟੈਂਸ
ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਰਜ਼ਿਸਟੈਂਸ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਹੈ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਲੋਕ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਓਵਰ ਦਾ ਕਾਊਂਟਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਲੈਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਡਾਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਕੇਵਲ ਲੋੜ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਹੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਪੂਰਾ ਕੋਰਸ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਚਕਾਰ ਹੀ ਅਧੂਰਾ ਛੱਡ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੈਣਾ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ, ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਉਪਾਅ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
