ਇੱਥੇ ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਗਲੇ ‘ਚ ਲਟਕਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ, 300 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਕੀ ਹੈ ਰਾਜ਼… ਧਰਮ ਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੋਵਾਂ ‘ਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰ
Festival Of Snakes: ਬੇਗੂਸਰਾਏ ਦੇ ਨਵਟੋਲ ਪਿੰਡ 'ਚ ਨਾਗ ਪੰਚਮੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸੱਪ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ ਨਦੀ 'ਚੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਸੱਪ ਕੱਢਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ 300 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ ਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਦੇਸ਼ ਭਰ ‘ਚ ਨਾਗ ਪੰਚਮੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ, ਪਰ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਪਿੰਡ ਵੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਨਾਗ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਨਦੀ ‘ਚੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਨਦੀ ‘ਚੋਂ ਕੱਢੇ ਗਏ ਸੱਪਾਂ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਂਗ ਖੇਡਦੇ ਹਨ। ਨਾਗ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਲੋਕ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਇਸ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤੇ ਡਰਾਉਣੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦਾ ਨਾਮ ਨਵਟੋਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪਿੰਡ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਬੇਗੂਸਰਾਏ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮਨਸੂਰਚਕ ਬਲਾਕ ‘ਚ ਹੈ।
ਲੋਕ ਇਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਸੱਪਾਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੀ ਵੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਆਯੋਜਿਤ ਨਾਗ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਨਵਟੋਲ ਪਿੰਡ ‘ਚ, ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਲਾਨ ਨਦੀ ‘ਚ ਛਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੀ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਸੈਂਕੜੇ ਸੱਪ ਫੜ ਲਏ। ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਸੱਪ ਫੜਨ ਵਾਲੇ ਭਗਤ ਆਪਣੇ ਗਲੇ ‘ਚ ਸੱਪ ਲਟਕਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਭਗਵਤੀ ਮੰਦਰ ਪਹੁੰਚੇ, ਢੋਲ ਦੀ ਤਾਲ ‘ਤੇ ਨੱਚਦੇ ਅਤੇ ਗਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਤੇ ਮੰਦਰ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ।
300 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਪਰੰਪਰਾ
ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ ਇਸ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਨਦੀ ਦੇ ਘਾਟ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੀ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ 300 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਰੌਬੀ ਦਾਸ ਭਗਵਤੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਭਗਤ ਸੀ। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਨਾਗਪੰਚਮੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਉਸਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਮੰਨ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕੀ ਹੈ ਇਸ ਪ੍ਰਥਾ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮਹੱਤਵ?
ਨਾਗ ਪੰਚਮੀ ‘ਤੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸੱਪ ਮੇਲੇ ਬਾਰੇ, ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸੱਪ ਕੁਦਰਤ ‘ਚ ਮੀਥੇਨ ਗੈਸ ਨੂੰ ਸੋਖ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਤੁਲਨ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ‘ਚ, ਇਸ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਇਕਸੁਰਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸੱਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਤੇ ਤਾਂਤਰਿਕ ਅਭਿਆਸੀਆਂ ਨਾਲ ਸੱਪਾਂ ਦਾ ਸਬੰਧ ਇਸ ਕੁਦਰਤੀ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
