ਜਦੋਂ ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਨਾਲ ਗੂੰਜਿਆ Indian Army ਦਾ ਮੰਚ: ਜਾਣੋ ਭਾਰਤੀ ਸੇਨਾ ਦੀ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਗੂੰਜ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
Shiv Tandav in Indian Army PC : ਸ਼ਿਵ ਅਨੰਤ ਹੈ, ਸ਼ਿਵ ਹੀ ਆਰੰਭ ਅਤੇ ਅੰਤ ਹੈ... ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਡੀਜੀਐਮਓ ਦੀ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਨੇ ਸਭ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਜਦੋਂ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਲਿੱਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਦੀ ਧੁੰਨ ਸੁਣਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਪੂਰਾ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਹਾਲ ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਸਤੋਰਤ ਦੀ ਧੁਨੀ ਨਾਲ ਗੂੰਜ ਉੱਠਿਆ।
ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਉੱਤੇ ਤਬਾਹੀ ਛਾਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਵਿਵੇਕ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ… ਰਾਮਧਾਰੀ ਸਿੰਘ ਦਿਨਕਰ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀਆਂ ਇਹ ਸਤਰਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਤੇ ਬਿਲਕੁਲ ਢੁਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਪਾਲਦਾ-ਪੋਸਦਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਆਈਐਮਐਫ ਤੋਂ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਪਹਿਲਗਾਮ ਵਿੱਚ ਨਿਹੱਥੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮੋੜ ‘ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਢੁਕਵਾਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਦਲੇਰਾਨਾ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ 9 ਅੱਤਵਾਦੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ 35-40 ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ 100 ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲੇ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ S-400, ਆਕਾਸ਼, ਐਂਟੀ-ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਗੰਨਸ, ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼, BARAK-8 ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਯੁੱਧ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਰਗੀ ਨਵੀਨਤਮ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਲੈਸ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੋਸ਼ ਠਿਕਾਣੇ ਲਗਾ ਦਿੱਤੇ।
Shiv Tandav Stotram by Indian Military.
This is how the senior officers of Indian Armed Forces began the Press Briefing today. 🕉️🇮🇳 pic.twitter.com/J1w8AxKq3N
— Aditya Raj Kaul (@AdityaRajKaul) May 11, 2025
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਇਸ ਸਭ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੱਲ੍ਹ ਹੋਈ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ। ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਸਤੋਰਤ ਦੀ ਧੁਨੀ ਅਤੇ ਅਤੇ ਸਕਰੀਨ ‘ਤੇ ਵੀਡੀਓ ‘ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ‘ਭਾਰਤ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਅਟੱਲ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ'(India not respond with force but unwavering resolve). । ਆਖ਼ਿਰਕਾਰ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਇੰਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਜ ਲਈ ਇਸ ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਸਤੋਰਤ ਦੀ ਧੁਨੀ ਨੂੰ ਹੀ ਕਿਉਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ? ਹਿੰਦੂ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਸਤੋਰਤ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ।
ਸ਼ਿਵ ਕੌਣ ਹਨ?
ਮਹਾਦੇਵ, ਸ਼ੰਕਰ, ਸ਼ੰਭੂ, ਮਹਾਕਾਲ ਆਦਿ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸ਼ਿਵ ਅਨੰਤ ਹਨ। ਸ਼ਿਵ ਪੁਰਾਣ ਦੇ ਕੈਲਾਸ਼ ਸੰਹਿਤਾ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਸ਼ਲੋਕ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਿਵ ਕੌਣ ਹਨ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਸ਼ਲੋਕ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ, ਮੈਂ ਉਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਯਾਨੀ ਕੁਦਰਤ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਦੇ ਨਿਯੰਤਾ ਅਤੇ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ, ਪਾਲਣ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਣਾਮ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਪਾਲਣਹਾਰ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਸੰਘਾਰ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਸਤਰੋਤ ਦੀ ਰਚਨਾ
ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਸਤਰੋਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦਸ਼ਾਨਨ ਰਾਵਣ ਨੇ ਮਹਾਦੇਵ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਮਹਾਦੇਵ ਰਾਵਣ ਦੀ ਤਪੱਸਿਆ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹੋਏ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਥਿਆਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਦਾਨ ਮੰਗਿਆ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਉਸਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇ।
ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਸਤਰੋਤ ਦੀ ਧੁਨੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਰਹੱਸ
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਸਤਰੋਤ ਦਾ ਪਾਠ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਊਰਜਾਵਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਬ੍ਰਹਮ ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਜੋੜਨ, ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮੱਰਥਾ ਲਈ ਪੂਜਨੀਆ ਹੈ।
ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਸਤਰੋਤ ਦੇ ਸ਼ਲੋਕ
अखर्वसर्वमङ्गलाकलाकदम्बमञ्जरी रसप्रवाहमाधुरीविजृम्भणामधुव्रतम्।
स्मरान्तकं पुरान्तकं भवान्तकं मखान्तकं गजान्तकान्धकान्तकं तमन्तकान्तकं भजे॥१०॥
ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਨਮਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਮਧੂ-ਮੱਖੀਆਂ ਉੱਡਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਕਦੰਬ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਭ ਅਤੇ ਮਨਮੋਹਕ ਖੁਸ਼ਬੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਫੈਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਨਮਥ (ਪ੍ਰੇਮ ਦੇ ਦੇਵਤਾ), ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ (ਤਿੰਨ ਨਗਰਾਂ) ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂਨੇ ਸੰਸਾਰਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਬੰਧਨਾਂ ਅਤੇ ਯਗਿਆ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸਨੇ ਅੰਧਕ (ਆਪਣੇ ਅੰਨ੍ਹੇ ਪੁੱਤਰ), ਹਾਥੀ ਦੈਂਤ ਗਜਾਸੁਰ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਯਮ ਨੂੰ ਵੀ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ।
ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਇੰਝ ਮਹਾਦੇਵ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਬਣੀ ਰਹੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂਨੇ ਮੌਤ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਯਮ ਨੂੰ ਵੀ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਾਇਲਟਾਂ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਮਹਾਦੇਵ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਰਾਹੀਂ ਦਹਿਸ਼ਤ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਕੇ ਮੌਤ ‘ਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਮਿਸ਼ਨ ਪੂਰਾ ਕਰਕੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਆਪਣੇ ਵਤਨ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਏ।
ਇੱਥੇ ਪੜ੍ਹੋ ਸ਼ਿਵ ਤਾਂਡਵ ਸਤੋਰਤ
जटाटवीगलज्जलप्रवाहपावितस्थले गलेऽवलम्ब्य लम्बितां भुजङ्गतुङ्गमालिकाम्।
डमड्डमड्डमड्डमन्निनादवड्डमर्वयं चकार चण्डताण्डवं तनोतु नः शिवः शिवम्॥१॥
जटाकटाहसम्भ्रमभ्रमन्निलिम्पनिर्झरी विलोलवीचिवल्लरीविराजमानमूर्धनि।
धगद्धगद्धगज्जलल्ललाटपट्टपावके किशोरचन्द्रशेखरे रतिः प्रतिक्षणं मम॥२॥
धराधरेन्द्रनन्दिनीविलासबन्धुबन्धुर स्फुरद्दिगन्तसन्ततिप्रमोदमानमानसे।
कृपाकटाक्षधोरणीनिरुद्धदुर्धरापदि क्वचिद्दिगम्बरे मनो विनोदमेतु वस्तुनि॥३॥
जटाभुजङ्गपिङ्गलस्फुरत्फणामणिप्रभा कदम्बकुङ्कुमद्रवप्रलिप्तदिग्वधूमुखे।
मदान्धसिन्धुरस्फुरत्त्वगुत्तरीयमेदुरे मनो विनोदमद्भुतं बिभर्तु भूतभर्तरि॥४॥
सहस्रलोचनप्रभृत्यशेषलेखशेखर प्रसूनधूलिधोरणी विधूसराङ्घ्रिपीठभूः।
भुजङ्गराजमालया निबद्धजाटजूटकः श्रियै चिराय जायतां चकोरबन्धुशेखरः॥५॥
ललाटचत्वरज्वलद्धनञ्जयस्फुलिङ्गभा निपीतपञ्चसायकं नमन्निलिम्पनायकम्।
सुधामयूखलेखया विराजमानशेखरं महाकपालिसम्पदेशिरोजटालमस्तु नः॥६॥
करालभालपट्टिकाधगद्धगद्धगज्ज्वलद् धनञ्जयाहुतीकृतप्रचण्डपञ्चसायके।
धराधरेन्द्रनन्दिनीकुचाग्रचित्रपत्रक प्रकल्पनैकशिल्पिनि त्रिलोचने रतिर्मम॥७॥
नवीनमेघमण्डली निरुद्धदुर्धरस्फुरत् कुहूनिशीथिनीतमः प्रबन्धबद्धकन्धरः।
निलिम्पनिर्झरीधरस्तनोतु कृत्तिसिन्धुरः कलानिधानबन्धुरः श्रियं जगद्धुरंधरः॥८॥
प्रफुल्लनीलपङ्कजप्रपञ्चकालिमप्रभा वलम्बिकण्ठकन्दलीरुचिप्रबद्धकन्धरम् ।
स्मरच्छिदं पुरच्छिदं भवच्छिदं मखच्छिदं गजच्छिदान्धकच्छिदं तमन्तकच्छिदं भजे॥९॥
अखर्वसर्वमङ्गलाकलाकदम्बमञ्जरी रसप्रवाहमाधुरीविजृम्भणामधुव्रतम्।
स्मरान्तकं पुरान्तकं भवान्तकं मखान्तकं गजान्तकान्धकान्तकं तमन्तकान्तकं भजे॥१०॥
जयत्वदभ्रविभ्रमभ्रमद्भुजङ्गमश्वसद् विनिर्गमत्क्रमस्फुरत्करालभालहव्यवाट् ।
धिमिद्धिमिद्धिमिध्वनन्मृदङ्गतुङ्गमङ्गल ध्वनिक्रमप्रवर्तितप्रचण्डताण्डवः शिवः ॥११॥
दृषद्विचित्रतल्पयोर्भुजङ्गमौक्तिकस्रजोर् गरिष्ठरत्नलोष्ठयोः सुहृद्विपक्षपक्षयोः।
तृणारविन्दचक्षुषोः प्रजामहीमहेन्द्रयोः समप्रवृत्तिकः कदा सदाशिवं भजाम्यहम्॥१२॥
कदा निलिम्पनिर्झरीनिकुञ्जकोटरे वसन् विमुक्तदुर्मतिः सदा शिरःस्थमञ्जलिं वहन्।
विमुक्तलोललोचनो ललामभाललग्नकः शिवेति मन्त्रमुच्चरन्कदा सुखी भवाम्यहम्॥१३॥
इमं हि नित्यमेवमुक्तमुत्तमोत्तमं स्तवं पठन्स्मरन्ब्रुवन्नरो विशुद्धिमेतिसंततम्।
हरे गुरौ सुभक्तिमाशु याति नान्यथा गतिं विमोहनं हि देहिनां सुशङ्करस्य चिन्तनम्॥१४॥
पूजावसानसमये दशवक्त्रगीतं यः शम्भुपूजनपरं पठति प्रदोषे।
तस्य स्थिरां रथगजेन्द्रतुरङ्गयुक्तां लक्ष्मीं सदैव सुमुखीं प्रददाति शम्भुः॥१५॥
