Navratri: ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ? ਕੀ ਹੈ ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਪੌਰਾਣਿਕ ਕਥਾਵਾਂ
ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ 3 ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ 9 ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ? ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਦਿਨ ਨੂੰ ਵਿਜਯਾਦਸ਼ਮੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋਣਗੇ ਕਿ ਰਾਮ ਦੇ ਅਯੁੱਧਿਆ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤੋਂ ਹੀ ਵਿਜਯਾਦਸ਼ਮੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ।
Shardiya Navratri 2024: ਸਾਲ 2024 ਦੀ ਨਵਰਾਤਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕੁਝ ਹੀ ਦਿਨ ਬਚੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ 9 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਦੇਵੀ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, 9 ਦੁਰਗਾ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਖੁਆ ਕੇ ਇਸ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਦਿਨ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਸ਼ਰਾਧ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵਰਾਤਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ 3 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2024 ਦੀ ਵਿਜਯਾਦਸ਼ਮੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸਦੀ ਤਰੀਕ 12 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੀ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਕੀ ਮਹੱਤਵ ਹੈ?
ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਪੌਰਾਣਿਕ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਸਮਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ 9 ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਪੂਰੀ ਲਗਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਬੁਰਾਈ ‘ਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ 9 ਰੂਪ, ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ, ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ, ਚੰਦਰਘੰਟਾ, ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ, ਸਕੰਦਮਾਤਾ, ਕਾਤਯਾਨੀ, ਕਾਲਰਾਤਰੀ, ਮਹਾਗੌਰੀ ਅਤੇ ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਪੌਰਾਣਿਕ ਕਥਾ?
ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਅਸ਼ਵਿਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਪਦਾ ਤਰੀਕ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦਸਵੇਂ ਦਿਨ ਤੱਕ ਬੜੀ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਭਗਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਹੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦੋ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਕਹਾਣੀ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਜਦਕਿ ਦੂਜੀ ਕਹਾਣੀ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਹਿਲੀ ਕਥਾ ਦੀ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਦੈਂਤ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਭਗਤ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਤਪੱਸਿਆ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਇੰਨਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਹਰਾ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ। ਫਿਰ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਭਿਆਨਕ ਰੂਪ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 10 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਸਵੇਂ ਦਿਨ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਵਿਜਯਾਦਸ਼ਮੀ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੂਜੀ ਕਹਾਣੀ ਕੀ ਹੈ?
ਦੂਜੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਨੇ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 9 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਬੁਰਾਈ ‘ਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਜਿੱਤ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਦੈਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ੁਲਮ ਵਧਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਂ ਸ਼ਕਤੀ ਖੁਦ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਕਲਿਆਣ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਮਾਤਾ ਦੇ ਪੰਡਾਲ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੀਰਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
