Holi 2025: ਕਿਸ ਨੇ ਖੇਡੀ ਸੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਲੀ? ਜਾਣੋ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਥਾ

Holi History in Punjabi: ਹੋਲੀ ਰੰਗਾਂ, ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਹੋਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੋਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਫੱਗਣ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਹੋਲੀ 14 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੋਲੀ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ? ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਪੱਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੋਲੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿਰਣਯਕਸ਼ਯਪ ਅਤੇ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ, ਰਾਧਾ-ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ, ਪੁਤਨਾ ਵਧ, ਸ਼ਿਵ-ਪਾਰਵਤੀ ਕਾਮਦੇਵ ਅਤੇ ਰਾਕਸ਼ਸੀ ਧੁੰਨੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਸਭ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ। ਹਿਰਣਯਕਸ਼ਯਪ ਅਤੇ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਦੀ ਕਹਾਣੀ: ਹੋਲੀ ਦੀ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਹਿਰਣਯਕਸ਼ਯਪ ਦੈਂਤਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਵਰਦਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਉਹ ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਹਿਰਨਿਆਕਸ਼ਯਪ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਹਰੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਨਫ਼ਰਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਮੰਨਦਾ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਵਰਾਹ ਅਵਤਾਰ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਹਿਰਣਾਕਸ਼ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਸੀ। ਹਿਰਣਿਆਕਸ਼ਯਪ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਪੁੱਤਰ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਭਗਵਾਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਭਗਤ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰਨ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵੀ ਕੀਤੀਆਂ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਹੋਲਿਕਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਦੇ ਨਾਲ ਅੱਗ ‘ਤੇ ਬੈਠਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਹੋਲਿਕਾ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਤੋਂ ਵਰਦਾਨ ਮਿਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਅੱਗ ਉਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਾੜੇਗੀ, ਪਰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਹੋਲਿਕਾ ਸੜ ਗਈ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਹੋਲਿਕਾ ਦਹਨ ਹਰ ਸਾਲ ਫੱਗਣ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਧਾ-ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਹੋਲੀ: ਹੋਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਰਾਧਾ ਰਾਣੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਤਾ ਯਸ਼ੋਦਾ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਮਾਂ ਰਾਧਾ ਇੰਨੀ ਨਿਰਪੱਖ ਕਿਉਂ ਹੈ? ਫਿਰ ਮੈਂ ਇੰਨਾ ਸਾਵਲਾ ਕਿਉਂ ਹਾਂ? ਇਸ ‘ਤੇ ਮਾਤਾ ਯਸ਼ੋਦਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾਕ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਾਨ੍ਹਾ, ਤੂੰ ਜਾ ਕੇ ਰਾਧਾ ਨੂੰ ਰੰਗ ਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਧਾ ਰਾਣੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਹੇਲੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਲੀ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਪੂਤਨਾ ਵਧ ਹੋਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਸ਼ਟ ਮਾਮਾ ਕੰਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਕੰਸ ਲਈ ਇਹ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੇਵਕੀ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਮਰ ਜਾਵੇਗਾ। ਕੰਸ ਨੇ ਦੇਵਕੀ ਦੇ ਸੱਤ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਗੋਕੁਲ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਕੰਸ ਨੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਪੂਤਨਾ ਦੈਂਤ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ। ਪੂਤਨਾ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇ ਮਾਰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਫੱਗਣ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਪੂਤਨਾ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਹੋਲੀ ਮਨਾਈ ਜਾਣ ਲੱਗੀ। ਸ਼ਿਵ-ਪਾਰਵਤੀ ਅਤੇ ਕਾਮਦੇਵ ਦੀ ਕਹਾਣੀ: ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਹੋਲੀ ਭਗਵਾਨ ਭੋਲੇਨਾਥ ਨੇ ਖੇਡੀ ਸੀ। ਦਰਅਸਲ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਭਗਵਾਨ ਕੈਲਾਸ਼ ਪਰਬਤ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਗਨ ਸਨ। ਫਿਰ ਕਾਮਦੇਵ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾਰਾਜ਼ ਮਹਾਦੇਵ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਤਿੰਨ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਮਦੇਵ ਸੜ ਕੇ ਸੁਆਹ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਮਦੇਵ ਦੀ ਪਤਨੀ ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਅੱਗੇ ਪ੍ਰਾਧਨਾ ਕੀਤੀ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਰਤੀ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕਾਮਦੇਵ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ। ਇਸ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਫੱਗਣ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਨਾਉਣ ਲੱਗੇ। ਰਾਕਸ਼ੀ ਧੁੰਨੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ: ਇੱਕ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਥੂ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਢੁੱਡੀ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਭੂਤ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾਂਦਾ ਸੀ। ਕੋਈ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਬੱਚੇ ਜੋ ਸ਼ਰਾਰਤਾਂ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਉਸ ਕਾਰਨ ਧੁੰਨੀ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿਚ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਫੱਗਣ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਰਾਕਸ਼ਨੀ ‘ਤੇ ਚਿੱਕੜ ਸੁੱਟ ਕੇ ਅੱਗ ਬਾਲੀ ਅਤੇ ਰੌਲਾ ਪਾਇਆ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਰਾਕਸ਼ੀ ਸ਼ਹਿਰ ਛੱਡ ਕੇ ਭੱਜ ਗਈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਹੋਲਿਕਾਕਾ ਦਹਿਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। Disclaimer: ਇਸ ਖਬਰ ‘ਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। TV9 ਪੰਜਾਬੀ ਇਸ ਦੀ ਪਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।