ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਕਿਉਂ ਗਏ ਸਨ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ? ਹੁਣ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਹਨ
Mauritius National Day History: ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਅੱਜ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਹਨ। 12 ਮਾਰਚ, 1968 ਦੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਤਾਰੀਖ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ ਸੀ। 124 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵੀ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
12 ਮਾਰਚ, 1968 ਦੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਤਾਰੀਖ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਅੱਜ ਇਸ ਖਾਸ ਦਿਨ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਸਮਾਰੋਹ ਲਈ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਤਿਹਾਸ ਵੱਲ ਝਾਤੀ ਮਾਰੋਗੇ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਬੰਧ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੰਗੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਦਾ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ 12 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਉਹ ਦਿਨ ਸੀ ਜਦੋਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਡਾਂਡੀ ਮਾਰਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਬਾਪੂ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੜਾਅ ਸੀ। ਬਾਪੂ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ ਜੋ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਪਹੁੰਚੇ ਬਾਪੂ
ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਟਾਪ ਸੀ। 1901 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੇ ਸਮੇਂ, ਬਾਪੂ ਨੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ। ਆਪਣੀ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ। ਆਪਣੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।
ਉਸ ਖਾਸ ਦਿਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ 1700 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਉੱਥੇ ਵਸਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਸੀ। ਉਹ ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਤੋਂ ਰਾਜ ਮਿਸਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪਰਵਾਸ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਗੁਲਾਮੀ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ, ਜੋ ਕਿ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸੀ, ਨੂੰ 1800 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1830 ਅਤੇ 1900 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਪੰਜ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀ ਇਸ ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਜੋਂ ਆਏ। ਜਿਸ ਦਿਨ 1834 ਵਿੱਚ ‘ਐਟਲਸ’ ਨਾਮ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਭਾਰਤੀ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ‘ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਦਿਵਸ’ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।
ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਨੇ 1948 ਵਿੱਚ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। 1968 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਾਰੀਸ਼ਸ ‘ਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਰਿਹਾ ਹੈ: ਰਾਮਗੁਲਾਮ ਪਰਿਵਾਰ (ਸੀਵੂਸਾਗਰ ਰਾਮਗੁਲਾਮ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਨਵੀਨ) ਅਤੇ ਜੁਗਨਾਥ ਪਰਿਵਾਰ (ਅਨਿਰੂਦ ਜੁਗਨਾਥ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਪ੍ਰਵਿੰਦ)। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਚੋਣ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਨਵੀਨ ਰਾਮਗੁਲਮ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋ ਵਾਰ (1995 ਤੋਂ 2000 ਅਤੇ 2005 ਤੋਂ 2014 ਤੱਕ) ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਗਾਂਧੀ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਸਰੋਜਨੀ ਨਾਇਡੂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਨਾਲ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੋਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਦਿ ਇੰਡੀਅਨ ਸਟ੍ਰਗਲ’ (1934) ਲਈ ਪਰੂਫ ਰੀਡਿੰਗ ਕੀਤੀ।
ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਭਾਰਤੀ ਹਨ, ਕਿੰਨੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ?
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵਿੱਚ 12 ਲੱਖ 69 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਬਾਦੀ ਹਿੰਦੂ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 52 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ। ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਇੱਥੇ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਰਮ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਆਬਾਦੀ 28 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ 16.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮੁਸਲਿਮ ਆਬਾਦੀ ਹੈ।
ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿੰਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕ੍ਰੀਓਲ, ਫ੍ਰੈਂਚ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ। ਕ੍ਰੀਓਲ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਫ੍ਰੈਂਚ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਫ਼ਰੀਕੀ, ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੈਂਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੀਡੀਆ, ਕਾਰੋਬਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਮ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੌਰੀਸ਼ਸ ਦੇ ਕੁਝ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹਿੰਦੀ, ਭੋਜਪੁਰੀ, ਤਾਮਿਲ, ਤੇਲਗੂ, ਮਰਾਠੀ, ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਚੀਨੀ (ਹੱਕਾ ਅਤੇ ਮੈਂਡਰਿਨ) ਵੀ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ।
