ਚਨਾਬ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ 10 ਪੁਲਾਂ ਦੇ ਵੀ ਹਨ ਰਿਕਾਰਡ,ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇਖ ਰੂਹ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਖੁਸ਼
Chenab Bridge Inauguration: ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪੁਲ ਚਨਾਬ ਪੁਲ, ਜੋ ਕਿ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ 1315 ਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਹੈ। 1486 ਕਰੋੜ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਇਹ ਪੁਲ 266 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਵਗਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿਰਫ ਚਨਾਬ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੁਲ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਤੁਸੀਂ ਗਿਣਦੇ ਰਹੋਗੇ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਅਜਿਹੇ 10 ਪੁਲਾਂ ਬਾਰੇ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਅੱਜ ਯਾਨੀ 6 ਜੂਨ ਨੂੰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਚਨਾਬ ਨਦੀ ‘ਤੇ ਬਣਿਆ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਰੇਲ ਪੁਲ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਚਨਾਬ ਰੇਲ ਪੁਲ ਨਦੀ ਦੇ ਤਲ ਤੋਂ 359 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਆਈਫਲ ਟਾਵਰ ਤੋਂ 35 ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਅਤੇ ਕੁਤੁਬ ਮੀਨਾਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 287 ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਹੈ।
ਇਹ ਪੁਲ 1315 ਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਹੈ ਅਤੇ 272 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੇ ਊਧਮਪੁਰ-ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ-ਬਾਰਾਮੂਲਾ ਰੇਲਵੇ ਲਿੰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
1486 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਇਹ ਪੁਲ 266 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ 8 ਤੱਕ ਦੇ ਭੂਚਾਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਵੀ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿਰਫ ਚਨਾਬ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਪੁਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਤੁਸੀਂ ਗਿਣਦੇ ਰਹੋਗੇ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਅਜਿਹੇ 10 ਪੁਲਾਂ ਬਾਰੇ।
ਬਾਂਦਰਾ-ਵਰਲੀ ਸੀ ਲਿੰਕ ਪੁਲ
ਬਾਂਦਰਾ-ਵਰਲੀ ਸੀ ਲਿੰਕ ਪੁਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਲ 5.6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਹੈ। ਬਾਂਦਰਾ ਤੋਂ ਵਰਲੀ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫ਼ਰ 10 ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੂਰੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਂਦਰਾ-ਵਰਲੀ ਸੀ ਲਿੰਕ ਵਿੱਚ 56 ਹਜ਼ਾਰ ਹਾਥੀਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਲੋਹਾ ਅਤੇ ਕੰਕਰੀਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਪੁਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੇਬਲ, ਜੋ ਕਿ ਸਟੀਲ ਕੇਬਲਾਂ ‘ਤੇ ਟਿਕੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਧਰਤੀ ਦੇ ਘੇਰੇ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇਗੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਇਹ ਕੇਬਲ 900 ਟਨ ਤੱਕ ਦਾ ਭਾਰ ਸਹਿਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪੁਲ ਦੇ ਵੱਡੇ ਥੰਮ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਚਾਈ 128 ਮੀਟਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਿੰਗਾਪੁਰ, ਚੀਨ, ਕੈਨੇਡਾ, ਮਿਸਰ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ, ਹਾਂਗਕਾਂਗ, ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਸਾਬਰੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਪੁਲ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। 1600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਣੇ ਇਸ ਅੱਠ-ਮਾਰਗੀ ਪੁਲ ‘ਤੇ ਪੈਦਲ ਯਾਤਰੀਆਂ, ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ।
ਪੰਬਨ ਬ੍ਰਿਜ
ਰਾਮੇਸ਼ਵਰਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪੁਰਾਣੇ ਪੁਲ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪੰਬਨ ਰੇਲ ਪੁਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਲੰਬਕਾਰੀ ਲਿਫਟ ਪੁਲ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਲ 6,790 ਫੁੱਟ ਲੰਬਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ 100 ਕਮਾਨਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਰ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 99 ਕਮਾਨਾਂ 18.3 ਮੀਟਰ ਉੱਚੀਆਂ ਹਨ। ਕੇਂਦਰੀ ਲੰਬਕਾਰੀ ਕਮਾਨਾਂ 72.5 ਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਰਾਣੇ ਰੇਲਵੇ ਪੁਲ ਨਾਲੋਂ ਤਿੰਨ ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਨਵਾਂ ਪੰਬਨ ਪੁਲ 2.08 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਲ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਸਿਗਨਲ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਹਵਾਵਾਂ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਸਿਗਨਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਲਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਪੁਲ ‘ਤੇ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਰੁਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਪੁਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖਾਸੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰਸਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ਵਿਚਕਾਰੋਂ ਚੁੱਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ 72.5 ਮੀਟਰ ਦਾ ਲੰਬਕਾਰੀ ਲਿਫਟ ਸਪੈਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਪੁਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ। ਨਵੇਂ ਪੁਲ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਨੂੰ ਪੰਜ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਚੁੱਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਡਬਲ ਡੇਕਰ ਰੂਟ ਬ੍ਰਿਜ
ਮੇਘਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਉਮਸ਼ਿਆਂਗ ਡਬਲ ਡੇਕਰ ਰੂਟ ਬ੍ਰਿਜ ਇੱਕ ਜੀਵਤ ਰੂਟ ਬ੍ਰਿਜ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ, ਚੈਰਾਪੂੰਜੀ ਤੋਂ 45 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੈਦਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਝਰਨਾ ਵੀ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਪੁਲ ਦੀ ਵਿਗੜਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਚੈਰਾਪੂੰਜੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਨੰਗਰੀਆਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਪੁਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਹ ਪੁਲ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਰਬੜ ਦੇ ਰੁੱਖ ਉਗਾ ਕੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਰਬੜ ਦੇ ਪੌਦੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਪੌਦੇ ਵਧਦੇ ਗਏ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੁਲਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵਧਦੀ ਗਈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਪੁਲਾਂ ਨੂੰ ਮੇਘਾਲਿਆ ਦਾ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ 25 ਸਾਲ ਲੱਗੇ ਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਿੱਚ 50 ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਸਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਅਗਲੇ 500 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪੂਰਬੀ ਖਾਸੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਜੀਵਤ ਜੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੁਲ 180 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਖਾਸੀ ਕਬੀਲੇ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਬੜ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਸਿਰੇ ਤੱਕ ਸੁਪਾਰੀ ਦੇ ਖਾਲੀ ਤਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਗਾ ਕੇ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਇੱਕ ਪੁਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਫਿਰ ਇਹ ਜੜ੍ਹਾਂ ਇੰਨੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਗਈਆਂ ਕਿ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਆਵਾਜਾਈ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣ ਗਈਆਂ।
ਹਾਵੜਾ ਬ੍ਰਿਜ
ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕੋਲਕਾਤਾ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਜੁੜਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਲਈ ਹੁਗਲੀ ਨਦੀ ‘ਤੇ ਬਣੇ ਪੁਲ ਨੂੰ ਹਾਵੜਾ ਪੁਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਲ ਨਾਮ ਰਬਿੰਦਰ ਸੇਤੂ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਲ ਦਾ ਨਾਮ 1965 ਵਿੱਚ ਗੁਰੂਦੇਵ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ 1936 ਵਿੱਚ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ 1942 ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਫਸਣ ਕਾਰਨ, ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਫਰਵਰੀ 1943 ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰਸਮੀ ਉਦਘਾਟਨ ਦੇ ਇਸ ਪੁਲ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਪੁਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੀ ਨਟ-ਬੋਲਟ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਇੱਕ ਕੰਟੀਲੀਵਰ ਪੁਲ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਪੁਲ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਲ ਨਦੀ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਬਣੇ 280 ਫੁੱਟ ਉੱਚੇ ਦੋ ਥੰਮ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਟਿਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੁਲ ਦਾ ਡੈੱਕ 39 ਜੋੜਿਆਂ ਦੇ ਹੈਂਗਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਟਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲੰਬਾਈ 705 ਮੀਟਰ, ਚੌੜਾਈ 21.6 ਮੀਟਰ ਅਤੇ ਉਚਾਈ 82 ਮੀਟਰ ਹੈ।
ਰਾਮ ਝੂਲਾ ਪੁਲ
ਰਾਮ ਝੂਲਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ‘ਤੇ ਬਣਿਆ ਇੱਕ ਪੁਲ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 7 ਮਾਰਚ 1985 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ 5 ਅਪ੍ਰੈਲ 1986 ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਇਹ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਲਾਗਤ 1.02 ਕਰੋੜ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਪੁਲ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਸਸਪੈਂਸ਼ਨ ਪੁਲ ਸੀ। ਇਸ ਪੁਲ ਦਾ ਨਾਮ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਿਵਾਨੰਦ ਝੂਲਾ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਝੂਲਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 220.4 ਮੀਟਰ ਅਤੇ ਚੌੜਾਈ ਦੋ ਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਲ ਦਾ ਟਾਵਰ 21 ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ 44 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਵਿਆਸ ਦੀਆਂ 24 ਰੱਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਹਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਲਕਸ਼ਮਣ ਝੂਲਾ ਪੁਲ
ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਯੋਗ ਸ਼ਹਿਰ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਸਪੈਂਸ਼ਨ ਪੁਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲਕਸ਼ਮਣ ਝੂਲਾ ਪੁਲ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੰਗਾ ਉੱਤੇ ਬਣਿਆ ਲਕਸ਼ਮਣ ਝੂਲਾ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪੁਲ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 1927 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ 1929 ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਟੀਲ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਵਾਲਾ ਇਹ 124 ਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਤੇ 6 ਫੁੱਟ ਚੌੜਾ ਪੁਲ 11 ਅਪ੍ਰੈਲ 1930 ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਾਂਤ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ) ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਸਪੈਂਸ਼ਨ ਪੁਲ ਸੀ। ਇਹ ਜੀਪਾਂ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਹਲਕੇ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਢੁਕਵਾਂ ਸੀ। ਹੁਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਪੁਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸਿੰਗਸ਼ੋਰ ਪੁਲ
ਪੱਛਮੀ ਸਿੱਕਮ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਸਿੰਗਸ਼ੋਰ ਪੁਲ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਸਸਪੈਂਸ਼ਨ ਪੁਲ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ 198 ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਲ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 240 ਮੀਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿੱਕਮ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪੁਲ ਹੈ। ਇਹ 2000 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਲੋਹੇ ਅਤੇ ਕੰਕਰੀਟ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਰਾਮ ਸੇਤੂ
ਰਾਮ ਸੇਤੂ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਦਮ ਦਾ ਪੁਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਰਾਮੇਸ਼ਵਰਮ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਮੰਨਾਰ ਟਾਪੂ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਚੂਨੇ ਦੇ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਬਣਿਆ 48 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਪੁਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਕਈ ਧਾਰਮਿਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। ਰਾਮਾਇਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਪੁਲ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬਾਨਰ ਸੈਨਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਮਾਤਾ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਪੁਲ ‘ਤੇ ਲੰਕਾ ਗਏ ਸਨ। ਵਾਲਮੀਕਿ ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਪੁਲ ਨੂੰ ਸੇਤੂਬੰਥਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 1480 ਤੱਕ ਇਹ ਪੁਲ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਸੀ। ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਗਿਆ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਨੂੰ ਆਦਮ ਦਾ ਪੁਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਬਾਈਬਲ ਅਤੇ ਕੁਰਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਹਿਲੇ ਮਨੁੱਖ, ਆਦਮ ਨੇ ਇਸ ਕੁਦਰਤੀ ਪੁਲ ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਤੱਕ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਅੰਨਾਈ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਰੋਡ ਬ੍ਰਿਜ
ਇਹ ਪੁਲ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਈਵੇਅ 49 ਨੂੰ ਪੰਬਨ ਟਾਪੂ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਰਾਮੇਸ਼ਵਰਮ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਚਾਰੇ ਪਾਸਿਓਂ ਸਮੁੰਦਰ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ, ਇਹ ਪੁਲ ਪੰਬਨ ਰੇਲ ਬ੍ਰਿਜ ਦੇ ਕੋਲ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ 1988 ਵਿੱਚ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅੰਨਾਈ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਰੋਡ ਬ੍ਰਿਜ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 2.34 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ ਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਇਸ ਦੇ ਹੇਠੋਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲੰਘ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਰਾਏਘਾਟ ਪੁਲ
ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ ‘ਤੇ ਬਣਿਆ ਸਰਾਏਘਾਟ ਪੁਲ ਇੱਕ ਰੇਲ-ਕਮ-ਰੋਡ ਪੁਲ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਾਮ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨਦੀ ‘ਤੇ ਬਣਿਆ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੁਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 1492 ਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਲ ‘ਤੇ ਸੜਕ ਦੀ ਚੌੜਾਈ 7.3 ਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਲ 1959 ਅਤੇ 1962 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਲਾਗਤ 10.6 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਪਹਿਲਾ ਰੇਲਵੇ ਇੰਜਣ 23 ਸਤੰਬਰ 1962 ਨੂੰ ਇਸ ਪੁਲ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਪੁਲ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਲ ਨਦੀ ਦੇ ਆਮ ਵਹਾਅ ਤੋਂ 40 ਫੁੱਟ ਉੱਪਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
