ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਕਿਵੇਂ ਭਰਦਾ ਹੈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ? ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸਘਾਤ ਭੁੱਲੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਟਰੇਨ ਹਾਈਜੈਕਰਸ
Balochistan History: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟਰੇਨ ਹਾਈਜੈਕ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ (ਬੀਐਨਏ) ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਸਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਜਾਣੋ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਕੀ ਫਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮੁਸਲਿਮ ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਸਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ?
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਫਰ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਨੂੰ ਹਾਈਜੈਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ (ਬੀਐਨਏ) ਨੇ ਇਸਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਲੋਚ ਬਾਗੀਆਂ ਅਤੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਆਓ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਕੀ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ? ਮੁਸਲਿਮ ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ? ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਕਿੰਨੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕੀ ਹੈ ਇਤਿਹਾਸ?
ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਛਾਣ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੂਬਾ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਲਗਭਗ 44 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੁੱਲ 25 ਕਰੋੜ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਛੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੀ ਇੱਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਬਲੋਚ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਉੱਥੇ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਰਾਜ
ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਵਾਲਾ ਸੂਬਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਵਿਕਾਸ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਲ, ਗੈਸ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਸੂਬਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਤਾਂਬੇ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਣਵਿਕਸਿਤ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਕੰਪਨੀ ਬੈਰਿਕ ਗੋਲਡ ਦੀ ਰੇਕੋ ਡਿਕ ਨਾਮ ਦੀ ਇਸ ਖਾਨ ਵਿੱਚ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਅਲਾਦੀਨ ਦੇ ਦੀਵੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ
ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਚੀਨ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦੇ ਚੀਨ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਰਥਿਕ ਗਲਿਆਰੇ (CPEC) ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਉੱਥੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਚੀਨ ਦੇ ਬੈਲਟ ਐਂਡ ਰੋਡ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਓਮਾਨ ਦੀ ਖਾੜੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਗਵਾਦਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਗਵਾਦਰ ਬੰਦਰਗਾਹ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਿੰਦੂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦਾ ਹੋਰ ਵੀ ਦਬਦਬਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਥੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗਵਾਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਫਿਰ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਧਾ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਇਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਇਤਿਹਾਸ
ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਅਖੰਡ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇਹ ਰਾਜ ਆਰੀਆਂ ਦੀ ਧਰਤੀ, ਆਰਿਆਵਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਫਗਾਨ, ਪਸ਼ਤੂਨ, ਬਲੋਚ, ਪੰਜਾਬੀ, ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਸਾਰੇ ਪੁਰੂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਇਹ ਸਾਰੇ ਪੌਰਵ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
7200 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਲਗਭਗ 9200 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਯਯਾਤੀ ਦੇ ਪੰਜ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਪੁਰੂ, ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਬਲੋਚ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਨੌਂ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਹਾਜਨਪਦ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਨੂੰ 16 ਮਹਾਜਨਪਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਗੰਧਾਰ ਜਨਪਦ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲਾਕੋਟ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 90 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਬਾਲਾਕੋਟ ਵਿਖੇ ਹੜੱਪਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਸਭਿਅਤਾ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਹੜੱਪਾ ਕਾਲ ਦੇ ਵੀ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਲੇ ਹਨ।
ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੱਥਰ ਯੁੱਗ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਬਸਤੀਆਂ ਸਨ। ਈਸਾ ਮਸੀਹ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ, ਇਹ ਖੇਤਰ ਈਰਾਨ, ਟਾਈਗ੍ਰਿਸ ਅਤੇ ਫਰਾਤ ਰਾਹੀਂ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਰਾਹੀਂ ਬੇਬੀਲੋਨੀਆਈ ਸਭਿਅਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਿਕੰਦਰ ਦੀ 326 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਬੀਆ ਕਬੀਲਿਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਟੱਕਰ ਹੋਈ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ
ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੱਕ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਮਕਰਾਨ, ਲਸ ਬੇਲਾ, ਕਲਾਤ ਅਤੇ ਖਾਰਨ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਕਲਾਤ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਅਧੀਨ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਸਰਦਾਰ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਵੰਡ ਸਮੇਂ, ਕਲਾਤ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਰਦਾਰ ਅਹਿਮਦ ਯਾਰ ਖਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨਾਹ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧਾਂ ਕਾਰਨ, ਉਸਦੇ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਕੀਤਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸਘਾਤ
ਕਲਾਤ ਸਰਦਾਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਤੋੜਦੇ ਹੋਏ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 1947 ਵਿੱਚ ਕਲਾਤ ‘ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਲੇਵੇਂ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ 17 ਮਾਰਚ 1948 ਨੂੰ ਕਲਾਤ ਦੇ ਤਿੰਨ ਇਲਾਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਏ ਗਏ। ਫਿਰ ਇੱਕ ਅਫਵਾਹ ਫੈਲ ਗਈ ਕਿ ਕਲਾਤ ਦਾ ਸਰਦਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, 26 ਮਾਰਚ 1948 ਨੂੰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਭੇਜੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਕਲਾਤ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਉੱਥੇ ਵਿਆਪਕ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ।
ਇਸ ਵੇਲੇ ਇਹ ਹੈ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਕਾਰਨ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੰਗ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਕਾਰਨ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰਾ ਹੈ। ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ, ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਣਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਪੰਜਾਬੀ ਹੀ ਹਾਵੀ ਹੋ ਗਏ। ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੱਕ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਕੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚੀਨ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ‘ਤੇ ਡਿੱਗ ਕੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਰੀਬੀ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
