BRICS ਅਤੇ ਜੀ7 ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਉੱਭਰਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਬ੍ਰਿਕਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿਸ਼ਵ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੀਨ, ਰੂਸ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕੈਨੇਡਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਇਸ ਨੇ ਜੀ-7 ਵਰਗੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ ਬਣਾਏ ਰੱਖੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਿਡਾਰੀ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਵਿਆਪਕ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਕੂਟਨੀਤਕ ਜਲ ਮਾਰਗਾਂ ‘ਤੇ ਨੈਵੀਗੇਟ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬ੍ਰਿਕਸ ਤੇ ਜੀ7 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਵੀ ਲਾਭ ਉਠਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਪੈਂਤੜਾ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਗਵਾਹ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਲੋਬਲ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਜੀਦਾ ਪਹੁੰਚ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
BRICS ਤੇ ਜੀ7 ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਚੋਲਗੀ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਵੀਂ ਰਣਨੀਤੀ
ਬ੍ਰਿਕਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿਸ਼ਵ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੀਨ, ਰੂਸ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕੈਨੇਡਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਇਸ ਨੇ ਜੀ-7 ਵਰਗੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ ਬਣਾਏ ਰੱਖੇ ਹਨ। ਜੋ ਚੀਜ਼ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਉਹ ਪੱਛਮ ਦੀ ਵੱਡੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਕੂਟਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤ ‘ਤੇ ਲਾਏ ਗਏ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਕੂਟਨੀਤਕ ਵਿਵਾਦ ਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪੱਛਮ ਦੇ ਵੱਡੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਿਨਾਂ, ਦੂਜੇ G7 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ, ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਪੁਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਕੂਟਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਗਠਜੋੜ ਦਾ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਸਿਧਾਂਤ ਹੈ, ਜੋ ਹੁਣ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੱਛਮ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦਰਮਿਆਨ ਤਣਾਅ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਨਿਰਪੱਖ ਰੁਖ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਗੱਲਬਾਤ ਤੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੱਲ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਬ੍ਰਿਕਸ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਇਸਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਨਾਲ ਚੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਗਲੋਬਲ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
