ਕਾਗਜ਼ ਦੀਆਂ ਰਸੀਦਾਂ ਵਿੱਚ ਛੁਪਿਆ ਹੈ ਜ਼ਹਿਰ, ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ
11 Jul 2025 12:58 PM
Thermal paper receipts Can Cause Cancer: ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਬਿੱਲਸ ਥਰਮਲ ਪੇਪਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਗਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਪਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ BPA (Bisphenol A) ਜਾਂ BPS (Bisphenol S) ਵਰਗੇ ਕੈਮਿਕਲ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੈਮਿਕਲ ਸਿਹਤ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹਨ।
ਇਸ ਪੇਪਰ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ
Thermal paper receipts: ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਦੁਕਾਨ ਜਾਂ ਮਾਲ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵੀ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿੱਲ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਿੱਲ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਰਸੀਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਰਸੀਦ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਹ ਰਸੀਦਾਂ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਬਿੱਲ ਥਰਮਲ ਪੇਪਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ BPA (Bisphenol A) ਜਾਂ BPS (Bisphenol S) ਵਰਗੇ ਕੈਮਿਕਲ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੈਮਿਕਲ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹਾਰਮੋਨਸ ਦੇ ਅਸੰਤੁਲਨ ਤੱਕ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਥਰਮਲ ਪੇਪਰ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਥਰਮਲ ਪੇਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕਾਗਜ਼ ਹੈ। ਇਸ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਪਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਸ ਕਾਗਜ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਟਰ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਪਰਤ ਪ੍ਰਿੰਟਰ ਦੀ ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਟੈਕਸਟ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਬਿੱਲ ‘ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗਰਮੀ ਕਾਰਨ ਇਹ ਖਾਸ ਕੋਟਿੰਗ ਕਾਗਜ਼ ‘ਤੇ ਵੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ BPA ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। BPA ਇੱਕ ਐਂਡੋਕਰਾਈਨ ਡਿਸਰਪਰਟਰਸ (Hormone Disrupting Chemicals) ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹਾਰਮੋਨ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਹਾਰਮੋਨ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜੀ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
SGT ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਮਾਹਰ ਡਾ. ਭੁਪੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ BPA ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਨਾਲ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਐਸਟ੍ਰੋਜਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ PCOS, ਬਾਂਝਪਨ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਬ੍ਰੈਸਟ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਥਾਇਰਾਇਡ ਫੰਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗੜਬੜ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਊਰੋਲੌਜੀਕਲ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ADHD ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ।
ਕਿਹੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ?
BPA ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ, ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰ ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਕੈਮਿਕਲ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹਨਾਂ ਰਸੀਦਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਹਨਾਂ ਰਸੀਦਾਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ?
ਰਸੀਦ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਨਾ ਛੂਹੋ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਹੱਥ ਗਿੱਲੇ ਹੋਣ
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਜੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਰਸੀਦ ਨਾ ਲਓ, ਡਿਜੀਟਲ ਬਿੱਲ (SMS ਜਾਂ ਈਮੇਲ) ਲਓ
ਰਸੀਦ ਨੂੰ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਨਾ ਰੱਖੋ
ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਜਾਂ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖੋ
ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੱਥ ਧੋਵੋ
ਥਰਮਲ ਰਸੀਦਾਂ ਨੂੰ ਰੀਸਾਈਕਲ ਨਾ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਹਨ
ਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਰਸੀਦਾਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ?
ਕੁਝ ਬ੍ਰਾਂਡ BPA-ਮੁਕਤ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ BPA ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।