ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ (Maharashtra Lok sabha constituencies)
ਲੋਕ ਸਭਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੇਂਟ ਦਾ ਹੇਠਲਾ ਸਦਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ “ਜਨਤਾ ਦਾ ਸਦਨ” ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 543 ਮੈਂਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ 5 ਸਾਲ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ 1951-52 ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 80 ਸੀਟਾਂ ਹਨ।
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
| ਸੂਬਾ | ਸੀਟ | ਮੈਂਬਰ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ | ਪਾਰਟੀ |
|---|---|---|---|
| Maharashtra | Maval | - | |
| Maharashtra | Chandrapur | - | |
| Maharashtra | Jalna | - | |
| Maharashtra | Ramtek | - | |
| Maharashtra | Latur | - | |
| Maharashtra | Mumbai North-West | - | |
| Maharashtra | Nashik | - | |
| Maharashtra | Ahmednagar | - | |
| Maharashtra | Mumbai South-Central | - | |
| Maharashtra | Dhule | - | |
| Maharashtra | Mumbai South | - | |
| Maharashtra | Mumbai North | - | |
| Maharashtra | Aurangabad | - | |
| Maharashtra | Wardha | - | |
| Maharashtra | Pune | - | |
| Maharashtra | Raigad | - | |
| Maharashtra | Dindori | - | |
| Maharashtra | Nagpur | - | |
| Maharashtra | Palghar | - | |
| Maharashtra | Bhandara-Gondiya | - | |
| Maharashtra | Parbhani | - | |
| Maharashtra | Buldhana | - | |
| Maharashtra | Thane | - | |
| Maharashtra | Nanded | - | |
| Maharashtra | Hatkanangle | - | |
| Maharashtra | Beed | - | |
| Maharashtra | Hingoli | - | |
| Maharashtra | Kalyan | - | |
| Maharashtra | Solapur | - | |
| Maharashtra | Osmanabad | - | |
| Maharashtra | Shirur | - | |
| Maharashtra | Kolhapur | - | |
| Maharashtra | Mumbai North-Central | - | |
| Maharashtra | Nandurbar | - | |
| Maharashtra | Sangli | - | |
| Maharashtra | Jalgaon | - | |
| Maharashtra | Mumbai North-East | - | |
| Maharashtra | Shirdi | - | |
| Maharashtra | Baramati | - | |
| Maharashtra | Akola | - | |
| Maharashtra | Ratnagiri-Sindhudurg | - | |
| Maharashtra | Raver | - | |
| Maharashtra | Amravati | - | |
| Maharashtra | Satara | - | |
| Maharashtra | Yavatmal-Washim | - | |
| Maharashtra | Gadchiroli-Chimur | - | |
| Maharashtra | Madha | - | |
| Maharashtra | Bhiwandi | - |
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਅਹਿਮ ਸਥਾਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਸਦੀ ਸੀਟਾਂ ਇਸੇ ਰਾਜ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1674 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜਾ, ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਉਭਾਰ ਨਾਲ ਹੋਈ। ਰਾਜ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਫ਼ਗਾਨ ਰਾਜੇ ਦੁਰਾਨੀ, ਟੀਪੂ ਸੁਲਤਾਨ, ਮਰਾਠਿਆਂ ਨਾਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਲੜਾਈਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅੰਗਰੇਜ਼ 1947 ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਗੇਟਵੇ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਤੋਂ ਚਲੇ ਗਏ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1911 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਰਾਜਾ ਜਾਰਜ ਪੰਜਵੇਂ ਦਾ ਨਿੱਘਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।
ਮਹਾਨ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਲੋਕਮਾਨਯ ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਅਤੇ ਵਿਨਾਇਕ ਦਾਮੋਦਰ ਸਾਵਰਕਰ ਵਰਗੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ, ਮਰਾਠਿਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 1960 ਵਿੱਚ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਰਾਜ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਰਾਜ ਬੰਬਈ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਕੇ ਗੁਜਰਾਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਰਾਜ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਗਠਨ 1 ਮਈ 1960 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਦੇ ਨਾਲ 720 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਮੀ ਤੱਟਵਰਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਜ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤ, ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਗੋਆ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸਹੂਲਤ ਲਈ, ਰਾਜ ਨੂੰ 36 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਆਬਾਦੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 11 ਫੀਸਦੀ ਮੁਸਲਮਾਨ, ਲਗਭਗ 6 ਫੀਸਦੀ ਬੋਧੀ ਅਤੇ ਇਕ ਫੀਸਦੀ ਈਸਾਈ ਆਬਾਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਾ ਮਰਾਠੀ ਹੈ। ਰਾਜ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ।
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵੇਲੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਐਨਡੀਏ ਸਰਕਾਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਏਕਨਾਥ ਸ਼ਿੰਦੇ ਹਨ। ਏਕਨਾਥ ਸ਼ਿੰਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨਾਲ ਬਗਾਵਤ ਕਰਕੇ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ (ਸ਼ਿੰਦੇ ਧੜੇ) ਨਾਮ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾ ਲਈ। ਫਿਰ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸੂਬੇ 'ਚ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ।
ਸਵਾਲ- ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਹਨ?
ਜਵਾਬ- 48
ਸਵਾਲ- 2019 ਦੀਆਂ ਸੰਸਦੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਵੋਟਿੰਗ ਦੀ ਕੁੱਲ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ ਕਿੰਨੀ ਸੀ?
ਜਵਾਬ - 61.02%
ਸਵਾਲ- ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ 2019 ਦੀਆਂ ਸੰਸਦੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਐਨਡੀਏ ਨੇ 48 ਵਿੱਚੋਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ?
ਜਵਾਬ- 41
ਸਵਾਲ- ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਯੂਪੀਏ ਨੂੰ 2019 ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀਆਂ ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਸਬਰ ਕਰਨਾ ਪਿਆ?
ਜਵਾਬ- 5
ਸਵਾਲ- 2019 ਵਿੱਚ AIMIM ਨੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਕਿਹੜੀ ਸੀਟ ਜਿੱਤੀ?
ਜਵਾਬ- AIMIM ਦੇ ਇਮਤਿਆਜ਼ ਜਲੀਲ ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਤੋਂ ਜਿੱਤੇ ਸਨ।
ਸਵਾਲ- ਕਿਸ ਸੀਟ 'ਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੀ ਜਿੱਤ ਹੋਈ?
ਜਵਾਬ- ਨਵਨੀਤ ਰਵੀ ਰਾਣਾ ਅਮਰਾਵਤੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਜਿੱਤੇ ਸਨ।
ਸਵਾਲ- NCP ਨੇਤਾ ਸੁਪ੍ਰਿਆ ਸੁਲੇ ਨੇ ਬਾਰਾਮਤੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ?
ਜਵਾਬ- 155,774
ਸਵਾਲ- ਨਿਤਿਨ ਗਡਕਰੀ ਕਿਸ ਸੀਟ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ?
ਜਵਾਬ - ਨਾਗਪੁਰ ਸੀਟ ਤੋਂ
| Phase | Date | State | Seat |
|---|---|---|---|
| 1 | April, 19, 2024 | 21 | 102 |
| 2 | April 26, 2024 | 13 | 89 |
| 3 | May 07, 2024 | 12 | 94 |
| 4 | May 13, 2024 | 10 | 96 |
| 5 | May 20, 2024 | 8 | 49 |
| 6 | May 25, 2024 | 7 | 57 |
| 7 | Jun 01, 2024 | 8 | 57 |
