Tata, Mahindra ਵਰਗੇ ਦਿੱਗਜਾਂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਵਾਰਿਸ ਤਾਂ ਕੌਣ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਰਬਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ?
ਟਾਟਾ ਅਤੇ ਮਹਿੰਦਰਾ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਦਿੱਗਜਾਂ ਨੇ ਅਰਬਾਂ ਡਾਲਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਾਮਰਾਜ ਬਣਾਏ ਹਨ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਵਾਰਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਕੌਣ ਸੰਭਾਲਦਾ ਹੈ?
ਬਿਜਨੈਸ ਨਿਊਜ। ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਯਾਨੀ ਵੱਡੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਧਾਰਕ ਅਤੇ ਬੋਰਡ ਮੈਂਬਰ ਬਦਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਮੁਖੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਟਾਟਾ ਜਾਂ ਆਨੰਦ ਮਹਿੰਦਰਾ (Anand Mahindra) ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਕੋਈ ਵਾਰਸ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦਾ, ਤਾਂ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਾਮਰਾਜ ਕਿਵੇਂ ਚੱਲਦਾ ਹੈ? ਤਾਜ਼ਾ ਮਾਮਲਾ ਸਿਪਲਾ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਵਪਾਰਕ ਸਾਮਰਾਜ ਯਾਨੀ ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਰਤਨ ਟਾਟਾ (Ratan Tata) ਦਾ ਕੋਈ ਵਾਰਸ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸਾਇਰਸ ਮਿਸਤਰੀ ਨੂੰ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੌਂਪੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਟਾਟਾ ਦਾ ਸਾਇਰਸ ਮਿਸਤਰੀ ਨਾਲ ਝਗੜਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਐਨ. ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰਨ ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਅੰਤਮ ਮਲਕੀਅਤ ਅਜੇ ਵੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਕੋਲ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਟਾਟਾ ਟਰੱਸਟ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਵਾਰਸ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ।
ਆਨੰਦ ਮਹਿੰਦਰਾ ਦੀਆਂ ਹਨ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੇਕਰ ਮਹਿੰਦਰਾ ਗਰੁੱਪ (Mahindra Group) ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਆਨੰਦ ਮਹਿੰਦਰਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਉਹ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਅਹੁਦੇ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਆਨੰਦ ਮਹਿੰਦਰਾ ਦੇ ਦੋਸਤ ਉਦੈ ਕੋਟਕ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੋਟਕ ਮਹਿੰਦਰਾ ਬੈਂਕ ਦੇ ਐਮਡੀ ਅਤੇ ਸੀਈਓ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ, ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਹੁਣ ਬੈਂਕ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨਗੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਵਾਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਕੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੋਰਡ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗਾ।
ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦਾ ਵਾਰਿਸ ਹੀ ਨਹੀਂ
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਵਪਾਰਕ ਸਾਮਰਾਜ ਯਾਨੀ ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦਾ ਕੋਈ ਵਾਰਸ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸਾਇਰਸ ਮਿਸਤਰੀ ਨੂੰ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੌਂਪੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਟਾਟਾ ਦਾ ਸਾਇਰਸ ਮਿਸਤਰੀ ਨਾਲ ਝਗੜਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਐਨ. ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰਨ ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਅੰਤਮ ਮਲਕੀਅਤ ਅਜੇ ਵੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਕੋਲ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਟਾਟਾ ਟਰੱਸਟ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਵਾਰਸ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੇਕਰ ਮਹਿੰਦਰਾ ਗਰੁੱਪ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਆਨੰਦ ਮਹਿੰਦਰਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਉਹ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਅਹੁਦੇ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਆਨੰਦ ਮਹਿੰਦਰਾ ਦੇ ਦੋਸਤ ਉਦੈ ਕੋਟਕ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੋਟਕ ਮਹਿੰਦਰਾ ਬੈਂਕ ਦੇ ਐਮਡੀ ਅਤੇ ਸੀਈਓ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ, ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਹੁਣ ਬੈਂਕ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨਗੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਵਾਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਕੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੋਰਡ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਸਿਪਲਾ ਵੇਚਣ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਕੰਪਨੀ ਸਿਪਲਾ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਯੂਸਫ ਹਮੀਦ ਦੇ ਵਾਰਸਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ 87 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ‘ਚ ਯੂਸਫ ਹਮੀਦ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵੇਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਬਿਸਲੇਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਦੇਖੀ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਆਈਆਂ ਸਨ ਕਿ ਬਿਸਲੇਰੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਰਮੇਸ਼ ਚੌਹਾਨ ਦੀ ਧੀ ਜੈਅੰਤੀ ਚੌਹਾਨ ਨੂੰ ਇਸ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਰਮੇਸ਼ ਚੌਹਾਨ ਨੇ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਕਿ ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਬਿਸਲੇਰੀ ਨੂੰ ਖਰੀਦ ਲਵੇ, ਪਰ ਗੱਲ ਸਿਰੇ ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹੀ
ਮਜੂਮਦਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਵਾਰਸ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਕਿਰਨ ਮਜ਼ੂਮਦਾਰ ਸ਼ਾਅ, ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਅੱਜ 32000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਾਇਓਕਾਨ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਮਾਲਕ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਦੀ ਵੀ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਬਾਇਓਕਾਨ ਦਾ ਵਾਰਸ ਕੌਣ ਹੋਵੇਗਾ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਥਿਤੀ ਅਜੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਜੇਕਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕੰਪਨੀ ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਮੁਕੇਸ਼ ਅੰਬਾਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਧੀਰੂਭਾਈ ਅੰਬਾਨੀ ਦੀ ਗਲਤੀ ਤੋਂ ਸਬਕ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ 2029 ਤੱਕ ਬੋਰਡ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਈਸ਼ਾ, ਆਕਾਸ਼ ਅਤੇ ਅਨੰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਬੋਰਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਖਬਰ ਹੈ ਕਿ ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਹੋਲਡਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਮੁਕੇਸ਼ ਅੰਬਾਨੀ ਟਾਟਾ ਵਾਂਗ ਟਰੱਸਟ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਰਾਹ ਅਪਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅੰਬਾਨੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ‘ਚੋਂ ਅੰਤਿਮ ਫੈਸਲਾ ਕੌਣ ਲਵੇਗਾ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਅੰਤਿਮ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
