ਨੌਕਰੀ ਹੈ, ਪਰ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ! ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਅੱਧੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਕੋਲ ਬੁਢਾਪੇ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕੋਈ ਯੋਜਨਾ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ ਅੱਧੇ ਤਨਖਾਹਦਾਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਆਪਣੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਬਚਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ ਅੱਧੇ ਆਪਣੀ ਤਨਖਾਹ ਦਾ ਸਿਰਫ 1% ਤੋਂ 10% ਪੈਨਸ਼ਨ ਫੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਗ੍ਰਾਂਟ ਥੋਰਨਟਨ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੱਖਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50% ਤਨਖਾਹਦਾਰ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਕੋਲ ਕੋਈ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਯੋਜਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਯਾਨੀ, ਭਾਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਅੱਜ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਨੌਕਰੀ ਅਤੇ ਆਮਦਨ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਲਈ ਕੋਈ ਠੋਸ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ।
ਦਰਅਸਲ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ ਅੱਧੇ ਤਨਖਾਹਦਾਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਆਪਣੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਬਚਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ ਅੱਧੇ ਆਪਣੀ ਤਨਖਾਹ ਦਾ ਸਿਰਫ 1% ਤੋਂ 10% ਪੈਨਸ਼ਨ ਫੰਡ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਗ੍ਰਾਂਟ ਥੋਰਨਟਨ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।
ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਬੱਚਤ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਹਨ, ਪਰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਸੀਮਤ ਹੈ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਮਾਈ, ਪਰ ਘੱਟ ਨਿਵੇਸ਼
ਹਾਲਾਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੁੱਲ ਬੱਚਤ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਰਤੀ ਆਪਣੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਪੈਸਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਉਮੀਦਾਂ ਅਤੇ ਹਕੀਕਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਪਾੜਾ
Indias Pension Landscape: ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਰਿਐਲਿਟੀ ਐਂਡ ਰੈਡੀਨੇਸ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ” ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲਾ ਇਹ ਸਰਵੇਖਣ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 25 ਤੋਂ 54 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 55% ਭਾਗੀਦਾਰ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ₹1 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਿਰਫ 11% ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਬੱਚਤ ਅਜਿਹੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਡਾ ਪਾੜਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਤਿਆਰੀ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪਾੜਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਵਿੱਤੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਦੁਆਰਾ ਭਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਸਿਰਫ਼ ਰਵਾਇਤੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ
ਲਗਭਗ 83% ਕਰਮਚਾਰੀ ਆਪਣੀਆਂ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਲਈ ਈਪੀਐਫ, ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਅਤੇ ਐਨਪੀਐਸ ਵਰਗੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਵਿੱਚ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਨਵੇਂ ਵਿਕਲਪਾਂ ਵੱਲ ਘੱਟ ਝੁਕਾਅ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਲੋਕ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਰਹੇ?
ਇਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਵਿੱਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੰਪਨੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪੀਐਫ (ਪ੍ਰੋਵੀਡੈਂਟ ਫੰਡ) ਜਾਂ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਫੰਡ ਕਾਫ਼ੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਵਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਸਿਹਤ ਖਰਚਿਆਂ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਰਕਮ ਅਕਸਰ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਵੇਸ਼ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਾ ਤਨਖਾਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬੱਚਤ ਕਢਵਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨੌਜਵਾਨ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਜੇ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਆਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਮਿੱਥ ਹੈ।
ਹੱਲ ਕੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਵਿੱਤੀ ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿੰਨੀ ਜਲਦੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਯੋਜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, ਓਨਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ 25-30 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ 60 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਫੰਡ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, NPS (ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਕੀਮ), ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡ SIP, ਅਤੇ ਪਬਲਿਕ ਪ੍ਰੋਵੀਡੈਂਟ ਫੰਡ (PPF) ਵਰਗੇ ਵਿਕਲਪ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
