ਕੀ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਈਰਾਨੀ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਸਕੇਗਾ ਜਵਾਬ ? ਜਾਣੋ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ‘ਚੋਂ ਕੌਣ ਹੈ ਤਾਕਤਵਰ

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੇ ਈਰਾਨ ਹੁਣ ਆਹਮੋ ਸਾਹਮਣੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ (pic credit: AFP)

ਈਰਾਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾਗੀ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਚ 2 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਅਤੇ 3 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਦੀ ਖਬਰ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਈਰਾਨ ਦਾ ਇਹ ਹਮਲਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਸੰਚਾਲਿਤ ਜੈਸ਼-ਅਲ-ਅਦਲ ਨਾਂ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ‘ਤੇ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੀ ਇਸ ਉਲੰਘਣਾ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਸੁੰਨੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹ ਜੈਸ਼-ਅਲ-ਅਦਲ ਅਕਸਰ ਈਰਾਨ ‘ਚ ਹਮਲੇ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਈਰਾਨ ਦੇ ਸਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਹੋਏ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਨਾਮ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਦਾ ਤਾਜ਼ਾ ਹਮਲਾ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਸਿੱਟਿਆਂ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਫੌਜੀ ਤਾਕਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਈਰਾਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਿੰਨਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੈ।

ਤਾਜ਼ਾ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਕਿਸ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੈ?

ਗਲੋਬਲ ਫਾਇਰ ਪਾਵਰ ਇੰਡੈਕਸ ਦੀ 2024 ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਈਰਾਨ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਮਰਿੱਧ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੂਚਕਾਂਕ ਵਿੱਚ 145 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਰੈਕਿੰਗ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। 2024 ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ‘ਚ ਈਰਾਨ 14ਵੇਂ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 9ਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਏਅਰਫੋਰਸ, ਨੇਵੀ ਅਤੇ ਆਰਮੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਮੁਕਾਬਲਾ ਦਿੰਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਈਰਾਨ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 8.75 ਕਰੋੜ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ, 24.76 ਕਰੋੜ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਈਰਾਨ ਨਾਲੋਂ ਦੁੱਗਣੀ ਜਨਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਕੋਲ 4.90 ਕਰੋੜ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ 10.64 ਕਰੋੜ ਮੈਨਪਾਵਰ ਹਨ।

ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਅਤੇ ਰਿਜ਼ਰਵ ਕਰਮਚਾਰੀ

ਐਕਟਿਵ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਬਹੁਤਾ ਅੰਤਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ 6,54,00 ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਕੋਲ 6,10,000 ਐਕਟਿਵ ਫ਼ੌਜੀ ਹਨ। ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਈਰਾਨ ਨਾਲੋਂ 2 ਲੱਖ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਿਜ਼ਰਵ ਫ਼ੌਜੀ ਹਨ। ਘੱਟ ਆਬਾਦੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਈਰਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਦਾ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਲਗਭਗ 1 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਬਜਟ ਸਿਰਫ 634 ਕਰੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਤੇ ਕਈ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਸੇ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਵੀ ਹੈ।

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਵਧੇਰੇ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼

ਜੇਕਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਫੌਜ ਕੋਲ 1,437 ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਇਸ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ 551 ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 186 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਈਰਾਨ ਦੇ ਸਮਰਪਿਤ ਹਮਲਾਵਰ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਿਰਫ਼ 23 ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ 387 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ 90 ਸਮਰਪਿਤ ਹਮਲਾਵਰ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਵੀ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ 352 ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਕੋਲ 129 ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ‘ਚ 57 ਅਟੈਕ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਅਤੇ ਈਰਾਨੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ‘ਚ 13 ਅਟੈਕ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਹਨ।

ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਹਵਾਈ ਸ਼ਕਤੀ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਈਰਾਨ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਹਵਾਈ ਟੈਂਕਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਕੋਲ 7 ਹਵਾਈ ਟੈਂਕਰ ਹਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਸਿਰਫ 4 ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ 549 ਸਿਖਲਾਈ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਸਿਰਫ 102 ਅਜਿਹੇ ਜੈੱਟ ਹਨ। ਉਸ ਕੋਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ 10 ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਅਜਿਹੇ 25 ਜਹਾਜ਼ ਹਨ।

ਜ਼ਮੀਨੀ ਤਾਕਤ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਅੱਗੇ?

ਜ਼ਮੀਨੀ ਤਾਕਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਈਰਾਨ ਕੋਲ 65,756 ਬਖਤਰਬੰਦ ਵਾਹਨ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਸਿਰਫ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਕਰੀਬ ਬਖਤਰਬੰਦ ਵਾਹਨ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਕੋਲ ਈਰਾਨ ਨਾਲੋਂ ਸਿਰਫ਼ 173 ਘੱਟ ਮੋਬਾਈਲ ਰਾਕੇਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਰ ਯਾਨੀ 602 ਹਨ।

ਜੇਕਰ ਟੈਂਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਕੋਲ 3,742 ਟੈਂਕ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ 2 ਹਜ਼ਾਰ ਟੈਂਕ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਵੈ-ਚਾਲਿਤ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅੱਗੇ ਹੈ। ਉਸ ਕੋਲ 752 ਤੋਪਖਾਨੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਰਾਨ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ 580 ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਹੋਰ ਤੋਪਖਾਨੇ ਵੀ ਹਨ। ਇਸ ਕੋਲ 3,238 ਤੋਪਾਂ ਵਾਲੇ ਤੋਪਖਾਨੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਸਿਰਫ 2,050 ਹਨ।

ਦੋਵਾਂ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਹਨ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਕੈਰੀਅਰ

ਆਓ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਵੇਖੀਏ. ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਕੁੱਲ 101 ਜਹਾਜ਼ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ 14 ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਈਰਾਨ ਦੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਕੋਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਹਨ। ਈਰਾਨ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ 19 ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ 8 ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਕੈਰੀਅਰ ਅਤੇ ਹੈਲੋ ਕੈਰੀਅਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ 2 ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਇੱਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਈਰਾਨ ਕੋਲ 3 ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ 7 ਕਾਰਵੇਟ ਜੰਗੀ ਬੇੜੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਮਾਈਨ ਵਾਰਫੇਅਰ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਈਰਾਨ ਕੋਲ 1 ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ 3 ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਗਸ਼ਤ ਲਈ 69 ਜਹਾਜ਼ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ 21 ਗਸ਼ਤੀ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ।