ਇਕ ਹਫਤੇ ‘ਚ ਵਿਲੀਨ ਹੋ ਗਏ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ…ਜਾਣੋ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਨੂੰ ਪਿਘਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਉਪਾਅ ਜ਼ਰੂਰੀ

ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਲੰਮੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਕਠਿਨਾਈਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਾਰ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਇਕ ਹਫਤਾ ਹੀ ਬੀਤਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਖਬਰ ਆਈ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਵਿਲੀਨ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ 29 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ। 6 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਖਬਰ ਆਈ ਕਿ ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ‘ਚ ਬਣੇ ਹਿਮਲਿੰਗ (ਬਰਫ ਦਾ ਬਣਿਆ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ) ਪਿਘਲ ਗਏ ਹਨ। ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ 10 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਦੇ ਪਿਘਲਨ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕੀ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਰਫ਼ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੁਫਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਪਾਣੀ ਜੰਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦਾ ਆਕਾਰ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੀਂਹ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਗਰਮੀ ਨੇ ਕਹਿਰ ਢਾਹਿਆ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਮਈ ਤੋਂ ਸਖ਼ਤ ਗਰਮੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ 35.7 ਡਿਗਰੀ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 7.9 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਵੱਧ ਸੀ। ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਇਸ ਵਾਰ ਗਰਮੀ ਕਾਰਨ ਜਲਦੀ ਪਿਘਲ ਗਏ ਹਨ।

ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਘਾਟੀ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ

ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਕਾਰਨ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਘਾਟੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਹੁੰਮਸ ਦਾ ਵੀ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ‘ਤੇ ਵੀ ਪਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਇਕੋ-ਇਕ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਵਧਦੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਜਿਹੀ ਘਟਨਾ

ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬਰਫ ਦੇ ਬਾਬਾ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣ। 2006 ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਾਬੇ ਦਾ ਸਪਰੂਪ ਪਿਘਲ ਗਿਆ ਸੀ। 2004 ਵਿੱਚ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ 15 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। 2013 ਵਿੱਚ, ਹਿਮਾਲਿੰਗ 22 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ 2016 ਵਿੱਚ 13 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿਘਲ ਗਏ ਸਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ

ਉਹ ਜੇਲ੍ਹ ਜੋ ਬਣ ਗਈ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ, ਜਾਣੋਂ ਇਤਿਹਾਸ

ਬੇਲੋੜੀ ਭੱਜ-ਦੌੜ ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਰਹੇਗੀ, ਜਾਣੋ ਅੱਜ ਦਾ ਰਾਸ਼ੀਫਲ

ਕੀ ਹਰ ਦੀਵਾਲੀ 'ਤੇ ਪੂਜਾ ਲਈ ਨਵੀਂ ਮੂਰਤੀ ਖਰੀਦਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ? ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਮਾਨਤਾ

ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਏ ਸੀ

ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਸਾਲ 2006 ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਏ ਸੀ। ਸ਼੍ਰੀ ਅਮਰਨਾਥ ਸ਼ਰਾਈਨ ਬੋਰਡ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸ਼੍ਰਾਈਨ ਬੋਰਡ ਨੇ ਉਦੋਂ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬੋਰਡ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ‘ਤੇ ਫੌਜ ਦੇ ਹਾਈ ਅਲਟੀਟਿਊਡ ਵਾਰਫੇਅਰ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਬਰਫ਼ ਅਤੇ ਬਰਫਬਾਰੀ ਅਧਿਐਨ ਸੰਸਥਾਨ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ‘ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣਾ ਹੀ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੇ ਪਿਘਲਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੁਫਾ ‘ਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਵਧਦੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵੀ ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।

ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਹਰੇਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 100 ਵਾਟ ਊਰਜਾ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਇਕ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਕਰੀਬ 250 ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਫਾ ‘ਚ ਠਹਿਰਦੇ ਹਨ। ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਦਾ ਵੇਂਟੀਲੇਸ਼ਨ ਲੋਡ ਲਗਭਗ 36 ਕਿਲੋਵਾਟ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਿ ਜਿੰਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ, ਗੁਫਾ ‘ਚ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਊਰਜਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ‘ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਸੀਮਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ

ਜਦੋਂ ਵੀ ਬਾਬਾ ਦੇ ਅਲੋਪ ਹੋਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਹਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ: ਆਨੰਦ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹੱਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸੁਝਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬਾਬਾ ਬਰਫ਼ਾਨੀ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸੀਮਤ ਰੱਖੀ ਜਾਵੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਕਾਰਗਰ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਹ ਵੀ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੁਫਾ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੁਝ ਲਾਭ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣਾ ਹੋਵੇਗਾ

ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਜੂਝ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਵਾਰ ਗਰਮੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਵੱਲ ਮੁੜਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਵਧ ਰਹੇ ਕੰਕਰੀਟ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਕੋਈ ਸਬਕ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦਾ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਅਤੇ ਅੱਤ ਦੀ ਗਰਮੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।

ਮੀਂਹ ਨਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਹਾਲਾਤ ਵਿਗੜ ਗਏ

ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ: ਆਨੰਦ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਘਾਟੀ ‘ਚ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ | ਮੀਂਹ ਘੱਟ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਾਬਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਵੀ ਅਸਰ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਘੋੜਿਆਂ ਅਤੇ ਖੱਚਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਦੀਆਂ ਉਡਾਣਾਂ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਫਿਰ ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਫਾ ਅਤੇ ਤੀਰਥ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਤਾਇਨਾਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਰੂਰੀ ਉਪਕਰਨ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਅਸਰ ਤਾਪਮਾਨ ‘ਤੇ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ- ਨਿਹੰਗ ਸਿੱਖ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਏਨ੍ਹੇ ਲੜਾਕੂ? ਕਿਸਨੇ ਬਖਸ਼ਿਆ ਚੋਲਾ ਤੇ ਕਿਸਨੇ ਸਿਖਾਈ ਯੁੱਧ ਕਲਾ? ਜਾਣੋਂ ਦਿਲਚਸਪ ਇਤਿਹਾਸ

ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਯਾਨੀ 2023 ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਸਾਢੇ ਚਾਰ ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਸਨ, ਉੱਥੇ ਇਸ ਵਾਰ 6 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਹਾਲੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤਾ ਹੀ ਬੀਤਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਡੇਢ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬਾਬਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਯਾਨੀ ਜੇਕਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।