ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਕਿਉਂ ਪਰਤ ਰਹੇ ਹਨ, ਕੀ ਹੈ ਸਮੱਸਿਆ?
ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲਣ, ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਊਟਸੋਰਸਿੰਗ ਅਤੇ ਹਾਇਰ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਉਹੀ ਕੰਮ ਘੱਟ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਸੰਭਵ ਹੈ।
ਰਵੀ ਘਈ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਟੋਰਾਂਟੋ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਪਰਤਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ 2017 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਬਿਹਤਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਉੱਥੇ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਟੋਰਾਂਟੋ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਈਟੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਹੈ। ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਲੱਖ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਡਾਲਰ (ਲਗਭਗ 63 ਲੱਖ ਰੁਪਏ) ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਪੈਕੇਜ ਹੈ। ਉਥੋਂ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਵੀ ਲੈ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਵੀ ਹਨ। ਛੋਟੀ ਧੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਜਨਮ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹੈ। ਪਤਨੀ ਪਰਮੀਤ ਵੀ ਨੌਕਰੀ ‘ਤੇ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਚੰਗੀ ਕਮਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਘਰ ਸਾਡਾ ਆਪਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ OCI (ਭਾਰਤ ਦੀ ਓਵਰਸੀਜ਼ ਸਿਟੀਜ਼ਨਸ਼ਿਪ) ਵੀ ਲਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਰਵੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸਿੱਖ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਭਰਾ ਵੈਨਕੂਵਰ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹਨ। ਪਰ ਇੰਨੇ ਸਾਲ ਉੱਥੇ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਘਰ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।
ਹੁਣ ਉਹ ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਚੇਨਈ ਜਾਂ ਬੰਗਲੌਰ ਜਾਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ਹਨ। ਪੈਸਾ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇੱਥੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜਿਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੁਸ਼ੀ ਹੈ।
OCI ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਧਾਇਆ
ਇਹ ਰਵੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਤਿਆਰ ਘਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਉਖਾੜ ਕੇ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਵਸਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਵਰਗਾ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਪਰਤਣ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਪੈਕੇਜ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕਈ ਸਹਿਪਾਠੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ 1 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪੈਕੇਜ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਖਰਚੇ ਵੀ ਕੈਨੇਡਾ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ, ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਪੈਕੇਜ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਉੱਚ ਮੱਧ ਵਰਗੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ 24 ਘੰਟੇ ਭੀੜ-ਭੜੱਕਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਨੌਕਰੀ ਖੁੱਸਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। OCI ਲੈ ਕੇ, ਮੈਂ ਹੁਣ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨਾਗਰਿਕ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਵੀਜ਼ਾ ਦੀ ਕੋਈ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਸਤੀ ਹੈ ਮਜ਼ਦੂਰੀ
ਇਹ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰੁਝਾਨ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਹੋ ਕੇ, ਸਸਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ। ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਭਾਰਤ ਅਜੇ ਵੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਸਸਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਵੀ ਬਾਕੀ ਦੁਨੀਆ ਨਾਲੋਂ ਸਸਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਨੌਕਰੀਆਂ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਸਤੀਆਂ ਹਨ, ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਹੁਨਰਮੰਦਾਂ ਲਈ। ਅੱਜ ਨੋਇਡਾ, ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਅਤੇ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਦੀ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਵੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਉਹੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਕੈਨੇਡਾ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਜਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਉੱਥੇ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਤਨਖਾਹ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਖਾਸ ਅੰਤਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਤਨਖਾਹਦਾਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਖਰਚਣ ਵਾਲੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਉਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਸਸਤਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਬੱਚਤ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਸਿਫਰ
ਰਵੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਦੀ ਤੀਬਰ ਇੱਛਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੋਚਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਬੱਚਤ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰਾਊਂਡ ਟ੍ਰਿਪ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 6-7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਇਕਾਨਮੀ ਕਲਾਸ ਵਿਚ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਜਾਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਤੋਹਫ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਜਾਓ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਗੇੜੇ ਮਾਰੋ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਦੀ ਕੀਮਤ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10-12 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ।
ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੱਚਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਬੱਚਤ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਤ ਕਰਨਾ ਇੰਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਇੰਨੀਆਂ ਆਕਰਸ਼ਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀ ਬਚਤ ਖਰਚ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਾਵੇਂ ਚੰਗੀ ਲੱਗੇ ਪਰ ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਬਚਾਉਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ।
ਸਾਡੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ ਪੂਰੀਆਂ
ਇਹ ਇਕੱਲੇ ਰਵੀ ਘਈ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ, ਅਜਿਹੇ ਅਣਗਿਣਤ ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਹੁਣ ਕੈਨੇਡਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਜਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾ ਕੇ ਪਛਤਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਜੋ ਉਮੀਦਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲਗਾਈਆਂ ਸਨ, ਉਹ ਪੂਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ। ਸਰਨ ਸਪਰਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਟੈਕਨੀਕਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਪੀਟੀਯੂ) ਤੋਂ ਪਾਵਰ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਲਈ। ਫਿਰ ਦੋਸਤਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ‘ਤੇ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਕੋਈ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਉਹ ਉੱਥੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਹੁਨਰ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਉੱਥੇ ਇਹੀ ਕੰਮ 25 ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। $15 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਉੱਥੇ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਨਵਜੋਤ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਨਵਜੋਤ ਪੀਟੀਯੂ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵੀ ਹਨ। ਨਵਜੋਤ ਉੱਥੇ ਵਾਲਮਾਰਟ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੇਤਾ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਇੱਕ ਘਰ ਦੇ ਬੇਸਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਉਹ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੱਖਾਂਗੇ?
ਜਮੀਨ ਵੇਚ ਕੇ ਕਨੇਡਾ ਆਇਆ ਤੇ ਫਸ ਗਿਆ !
ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇਹ ਲੋਕ ਭਾਰਤ ਨਹੀਂ ਪਰਤੇ। ਉਹ ਸਭ ਨੂੰ ਦੱਸਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜ-ਮਸਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੰਗਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਟੋਰਾਂਟੋ ਜਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਫਸੋਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵੇਚ ਕੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਉੱਥੇ ਮਿਸਤਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ! ਉਂਜ ਕੈਨੇਡਾ ਵਰਗੇ ਪੱਛਮੀ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਥੇ ਬਲੂ ਕਾਲਰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਸਤੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਇਹ ਦੱਸਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਮ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ- ਲਿਫਟ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੂਰਾ ਫਸਿਆ ਨੌਜਵਾਨ, ਦੁਬਈ ਚ ਕਾਰ ਚੋਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਜੇਲ੍ਹ
ਟੋਰਾਂਟੋ ਤੋਂ 80 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਨਿਆਗਰਾ ਫਾਲਜ਼ ਵਿੱਚ, ਮੈਂ ਰਮੇਸ਼ ਉਪਾਧਿਆਏ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ, ਜੋ ਇੱਕ ਚਾਹ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ‘ਤੇ ਵੇਟਰ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਦਿੱਖ ਅਤੇ ਲਹਿਜ਼ੇ ਤੋਂ, ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤੀ ਜਾਪਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤੀ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਹੋਰ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹਾਥਰਸ ਤੋਂ ਬੁਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵੇਚ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਉਥੇ ਜਾ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਲਜ ਦੀ ਕੋਈ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਤੋਂ ਮੈਲਬੋਰਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਦੁਬਈ
ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਇੱਥੇ ਚੰਗੀ ਨੌਕਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੁਰਿੰਦਰ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਵਿਅਕਤੀ 2018 ਵਿੱਚ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਵੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਟੀਈਟੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਸੀ। ਗੁਰਮੀਤ ਨੂੰ ਵੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ। ਪਰ ਇਕਸੁਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਕਾਰਨ ਉਹ ਬੋਰ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਮੈਲਬੌਰਨ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਵਸਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਦੋਵੇਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਮੈਲਬੌਰਨ ਆਏ ਸਨ। ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਉਹ ਮੈਲਬੌਰਨ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਕੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਚਲੇ ਗਏ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ ਕਿ ਗੁਰਮੀਤ ਜੋੜਾ ਹੁਣ ਦੁਬਈ ਜਾ ਕੇ ਸੈਟਲ ਹੋਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਅਤੇ ਮੈਲਬੌਰਨ ਦੋਵੇਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਇੱਕ ਦੀ ਪੀਆਰ (ਪਰਮਾਨੈਂਟ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ) ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਜੋ ਪਹਿਲਾ ਗਏ ਉਹ ਵਸ ਗਏ…
ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਕੈਨੇਡਾ, ਅਮਰੀਕਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਰਗੇ ਉੱਨਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਅਤੇ ਵਸਣ ਦੀ ਇੱਛਾ 1991 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਐਲਪੀਜੀ (ਉਦਾਰੀਕਰਨ, ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ) ਦਾ ਦੌਰ ਸੀ। ਇਸ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ, ਗੁਜਰਾਤ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਦੇ ਲੋਕ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਰਹੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਕਿਰਤ, ਵਪਾਰ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਫਾਰਮੇਸੀ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿੱਖ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ 42 ਟਾਇਰਾ ਟਰੱਕ ਚਲਾਉਂਦੇ ਪਾਏ ਜਾਣਗੇ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 50 ਤੋਂ 80 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਭੋਜਨ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਾਰੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ, ਪੈਟਰੋਲ ਪੰਪ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਟੋਰਾਂ ‘ਤੇ ਗੁਜਰਾਤੀਆਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਾਰਮੇਸੀ ਸੈਕਟਰ ‘ਤੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਆਂਧਰਾ ਦੇ ਰੈਡੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉੱਥੇ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਬਣਾਈ ਹੈ।
ਨੌਕਰੀਆਂ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ!
ਇੱਥੇ ਵਸੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੇਖ ਕੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ, ਕੈਨੇਡਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਜਾ ਕੇ ਵਸਣ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਆਈਲੈਟਸ ਸੈਂਟਰ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਖੇਤ, ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਘਰ ਵੇਚ ਕੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਲਈ ਉਤਾਵਲੇ ਹੋ ਗਏ। ਪਰ ਹੁਣ ਉੱਥੇ ਹੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ, ਮੈਟਾ, ਗੂਗਲ, ਐਪਲ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸਟਾਫ ਦੀ ਕਟੌਤੀ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਭਾਰਤ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਥਾਈਲੈਂਡ, ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿੱਚ ਸਸਤੇ ਕਾਮੇ ਲੱਭਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਲਈ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਬੱਚੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲਣ, ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਊਟਸੋਰਸਿੰਗ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀ ‘ਤੇ ਰੱਖ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕੇ ਉਹੀ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਸੰਭਵ ਹੈ।
ਰਿਵਰਸ ਮਾਈਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਪੜਾਅ
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਏਆਈ ਦੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਫਰਜ਼ੀ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਚਾਲ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਬੱਚੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਫੀਸ ਦੇ ਕੇ ਉਥੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਫਸ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਵਸਣ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰੁਝਾਨ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰੀਕ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਲਟਾ ਪ੍ਰਵਾਸ ਭਾਰਤ ਲਈ ਵੀ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ।
