ਦੁਕਾਨਾਂ ਲੁੱਟੀਆਂ, ਕਾਰਾਂ ਸਾੜੀਆਂ… ਨੇਪਾਲ ‘ਚ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ? ਜਾਣੋ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨ
Nepal Pro-Monarchy Protest: ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਲੋਕ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਲਈ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਹਿੰਸਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਾਣੋ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ?
ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਮੰਗ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਦੇਸ਼ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ।
ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਹਿੰਸਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਾਰਾਂ ਸਾੜ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਦੁਕਾਨਾਂ ਵੀ ਲੁੱਟ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ?
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਾਠਮੰਡੂ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ “ਰਾਜਾ ਵਾਪਸ ਆਓ, ਦੇਸ਼ ਬਚਾਓ” ਵਰਗੇ ਨਾਅਰੇ ਵੀ ਲਗਾਏ ਗਏ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਝੜਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਮੇਤ ਦੋ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ। 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਵੀ ਹੋਏ।
ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਰਹੀਆਂ ਹਨ
ਦਰਅਸਲ, ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਨੇਪਾਲ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਗੁਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਹੀ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਹਾਲਤ ਸੁਧਾਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਸੱਤਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੱਲ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ।
ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਘਟਣ ਕਾਰਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਸ ਵਧਿਆ
ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਸੰਕਟ ਹੋਰ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਨੇਪਾਲ ਤੋਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲ ਪ੍ਰਵਾਸ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਵੀ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਲੋਕ ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਅਤੇ ਢਿੱਲੇ ਰਵੱਈਏ ‘ਤੇ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੀ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਲੋਕ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼
ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸੰਤੋਸ਼ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਨੇਪਾਲ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ। ਨੇਪਾਲ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਚੀਨ ਵੱਲ ਵਧਦੇ ਝੁਕਾਅ ਦੇ ਨਾਲ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਤਾਈਵਾਨ ਵਰਗੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਲੋਕ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਚੀਨ ਵੱਲ ਝੁਕਾਅ ਰੱਖ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਨੇਪਾਲ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵੱਧਦੀ ਦੂਰੀ ਵੀ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ।
ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਈਸਾਈਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਰਹੀ
ਨੇਪਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਉੱਥੇ ਹੋਰ ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਲ 2021 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ 81 ਫੀਸਦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੁੱਧ ਧਰਮ, ਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਆਏ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਈਸਾਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਬੋਧੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 7,758 ਨਵੇਂ ਚਰਚ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਬੋਧੀ ਹੁਣ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਅਪਣਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਲੋਕ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਮੁੜ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਧਰਮ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।
ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਾ ਗਿਆਨੇਂਦਰ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਅਚਾਨਕ ਵਧੀ
ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ-ਲੈਨਿਨਵਾਦੀ) ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਜਾਤੰਤਰ ਪਾਰਟੀ (ਆਰਪੀਪੀ) ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਾ ਗਿਆਨੇਂਦਰ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਵੀ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਾ ਗਿਆਨੇਂਦਰ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੰਜ ਤਰੀਕ (05 ਮਾਰਚ 2025) ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਜਾਤੰਤਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਇੱਕ ਬਾਈਕ ਰੈਲੀ ਕਾਠਮੰਡੂ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਫਿਰ 6 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਗਿਆਨੇਂਦਰ ਨੇ ਪੋਖਰਾ ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਾ ਬੀਰੇਂਦਰ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। 9 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਵੀ ਉਹ ਪੋਖਰਾ ਤੋਂ ਕਾਠਮੰਡੂ ਪਹੁੰਚੇ, ਜਿੱਥੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ।
