ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ‘ਚ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਦੀਵਾਲੀ, ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਕਿੰਨੀ ਵੱਖਰੀ?
Sri Lanka Diwali: ਦੀਵਾਲੀ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ, ਸਗੋਂ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਾਂਗ, ਕੋਲੰਬੋ ਸਮੇਤ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਦੀਵਾਲੀ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉੱਥੇ ਇਸ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦੀ ਰਾਵਣ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਬੁਰਾਈ 'ਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਜ਼ੋਰਾਂ-ਸ਼ੋਰਾਂ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਧਨਤੇਰਸ ਤੋਂ ਹੀ ਤਿਉਹਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਅਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ ਹੈ। ਬੋਧੀ, ਹਿੰਦੂ, ਈਸਾਈ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ, ਤਾਮਿਲ ਹਿੰਦੂ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਦੀਵਾਲੀ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਦੀਵਾਲੀ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ?
ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ, ਦੀਵਾਲੀ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਤਾਮਿਲ ਹਿੰਦੂ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ‘ਚ ਜਾਫਨਾ ਦਾ ਨਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ। ਕੋਲੰਬੋ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਦੀਵਾਲੀ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਵਣ ‘ਤੇ ਰਾਮ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ, ਸਗੋਂ ਬੁਰਾਈ ‘ਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਘਰਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ
ਦੀਵਾਲੀ ‘ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਛੁੱਟੀ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਥੇ ਵੀ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੁਥੂ ਕੰਦੂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਦੀਵਾਲੀ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਾਫਨਾ ਵਿੱਚ ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸਟਾਲ ਸਜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਵੇਂ ਕੱਪੜਿਆਂ, ਗਹਿਣਿਆਂ ਅਤੇ ਤੋਹਫ਼ਿਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਰੰਗੋਲੀ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਦੀਵਿਆਂ ਨਾਲ ਸਜਾਵਟ
ਦੀਵਾਲੀ ‘ਤੇ, ਜਾਫਨਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਲੋਕ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਆਟੇ, ਫੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਰੰਗਦਾਰ ਪਾਊਡਰ ਨਾਲ ਰੰਗੋਲੀ ਸਜਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦੁਆਰ ‘ਤੇ ਰੰਗੋਲੀ ਰਾਹੀਂ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਾਫਨਾ ਵਿਚ ਵੀ ਦੀਵਾਲੀ ‘ਤੇ ਦੀਵੇ ਅਤੇ ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ ਜਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਉਥੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਵੀ ਘਰ ਦੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ, ਬਾਲਕੋਨੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਰਵਾਇਤੀ ਦੀਵੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਮਠਿਆਈਆਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਧੂਰਾ ਤਿਉਹਾਰ
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਮਠਿਆਈਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ। ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਰਵਾਇਤੀ ਸੁਆਦੀ ਮਿਠਾਈਆਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਾਫਰਾ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਦੀ ਟਾਫੀ, ਅਰੀਸੀ ਥੇਂਗਾਈ ਪਯਾਸਮ ਅਤੇ ਮੁਰੱਕੂ ਵਰਗੀਆਂ ਸੁਆਦੀ ਮਿਠਾਈਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਿਉਹਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਲੋਕ ਇਹ ਮਠਿਆਈਆਂ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗਿਫਟ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਗਮ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਤਾਮਿਲ ਹਿੰਦੂ ਜਾਫਨਾ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉੱਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਧਰਮ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੋਧੀ, ਈਸਾਈ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਫਿਰਕੂ ਸਦਭਾਵਨਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਚਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੀਵਾਲੀ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਦਭਾਵਨਾ ਚਮਕਦੀ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਦੀਵਾਲੀ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ
ਜਾਫਨਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੰਦਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਵਿਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਹਿਮ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਭਗਵਾਨ ਮੁਰੂਗਨ ਦਾ ਨਲੂਰ ਕੰਦਾਸਵਾਮੀ ਕੋਵਿਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਕਾਰੀ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟ ‘ਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੀਵਾਲੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਲੋਕ ਸਵੇਰੇ ਤੇਲ ਨਾਲ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਾਂਗ ਜਾਫਨਾ ‘ਚ ਵੀ ਪਟਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਅਸਮਾਨ ਰੌਸ਼ਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਾਫਨਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਘਰ ਅਣਗਿਣਤ ਦੀਵਿਆਂ ਨਾਲ ਚਮਕਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ ਅਤੇ ਮਿਠਾਈਆਂ ਭੇਟ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨਾ
ਜਾਫਨਾ ਵਿਚ, ਦੀਵਾਲੀ ‘ਤੇ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਿਰਯਾਨੀ, ਕਰੀ ਅਤੇ ਮਠਿਆਈਆਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਗੁਆਂਢੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਲਈ ਆਪਣੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਮਿਠਾਈਆਂ, ਸਨੈਕਸ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭੇਦਭਾਵ ਨੂੰ ਭੁਲਾ ਕੇ ਦੋਸਤੀ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਾਂਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੀ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
