ਆ ਗਈ ਡੈੱਡਲਾਈਨ… ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ LAC ‘ਤੇ ਡੇਮਚੋਕ ਅਤੇ ਦੇਪਸਾਂਗ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਹਟ ਜਾਣਗੀਆਂ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ
India-China Border: ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਐਲਏਸੀ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਡਿਸਇਨਗੇਜਮੈਂਟ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ੈੱਡਾਂ ਅਤੇ ਟੈਂਟਾਂ ਵਰਗੇ ਅਸਥਾਈ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਵੀ ਹਟਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਸਮਝੌਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਡੇਮਚੋਕ ਅਤੇ ਡੇਪਸਾਂਗ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੇ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਫੌਜੀ 28-29 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਇੱਥੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਜਾਣਗੀਆਂ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਦੇ ਐਲਏਸੀ ‘ਤੇ ਡੇਮਚੋਕ ਅਤੇ ਦੇਪਸਾਂਗ ਤੋਂ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸ਼ੈੱਡ, ਟੈਂਟ ਵਰਗੇ ਅਸਥਾਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਵੀ ਹਟਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਫੌਜੀ 28-29 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਇੱਥੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਦੇ ਸੈਨਿਕ ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਣਗੇ। ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਤੱਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਗਸ਼ਤ ਕਰਨਗੇ। ਨਵੇਂ ਸਮਝੌਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਦੇਪਸਾਂਗ ਅਤੇ ਡੇਮਚੋਕ ਲਈ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੇ ਨਾ ਕਿ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ਲਈ।
ਫੌਜੀ ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਫੌਜੀ 28-29 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਡੇਮਚੋਕ ਅਤੇ ਦੇਪਸਾਂਗ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਜਾਣਗੇ। ਛੁੱਟੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ਮੀਨੀ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਵੇਗੀ। ਗਸ਼ਤ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਗਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮੇਂ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਗਸ਼ਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ
ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੋਵਾਂ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੈੱਡ ਜਾਂ ਟੈਂਟ ਵਰਗੇ ਅਸਥਾਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਇਲਾਕੇ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣਗੀਆਂ। ਚੀਨ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ‘ਚ ਸਿਰਫ ਦੇਪਸਾਂਗ ਅਤੇ ਡੇਮਚੋਕ ਲਈ ਹੀ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਗਸ਼ਤ ਪੁਆਇੰਟਾਂ ‘ਤੇ ਗਸ਼ਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਣਗੀਆਂ। ਜੂਨ 2020 ਵਿੱਚ, ਗਲਵਾਨ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਝੜਪ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ।
ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਵਿਕਰਮ ਮਿਸ਼ਰੀ ਦਾ ਬਿਆਨ
ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਐਲਏਸੀ ਤੋਂ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਅਤੇ ਗਸ਼ਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਟਕਰਾਅ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ‘ਚ ਇਹ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਵਿਕਰਮ ਮਿਸਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਹਫਤਿਆਂ ‘ਚ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ 2020 ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰੇਗਾ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨਾਂ ‘ਤੇ ਅਜੇ ਸਹਿਮਤੀ ਹੋਣੀ ਬਾਕੀ
ਗਲਵਾਨ ਦੇ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ, ਪੈਂਗੌਂਗ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕਿਨਾਰੇ, ਕੈਲਾਸ਼ ਰੇਂਜ ਅਤੇ ਗੋਗਰਾ-ਹਾਟ ਸਪਰਿੰਗ ਖੇਤਰ ‘ਤੇ ਅਜੇ ਸਹਿਮਤੀ ਨਹੀਂ ਬਣੀ ਹੈ। ਲਾਂਭੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ 3 ਤੋਂ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗੱਲਬਾਤ ਸਹੀ ਰਸਤੇ ‘ਤੇ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗਸ਼ਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।
