ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾ ਬਜਟ ਕਿੰਨਾ ਹੈ? ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਦੱਸੀ ਸਾਰੀ ਯੋਜਨਾ
Budget 2025: ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਜਟ ਐਲਾਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੈਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਕੁੱਲ ਬਜਟ 50,65,345 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਬਜਟ 50 ਖਰਬ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 40 ਤੋਂ 50 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਜਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਬਜਟ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।
ਬਜਟ 2025 ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਖਪਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਐਲਾਨ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਮੱਧ ਵਰਗ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਈ ਸੈਕਟਰਾਂ ਲਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ-ਲੱਖਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਜਟ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਤਾਂ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਦਾ ਆਕਾਰ 5 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਵਾਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 5 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਲਈ ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਆਪਣੇ ਬਜਟ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ 8 ਫੀਸਦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ 5 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਲਗਭਗ 14 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਜੀ ਹਾਂ, ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾ ਬਜਟ ਲਗਭਗ 14 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਖਰਚ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ 5 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਓ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ?
ਸਰਕਾਰੀ ਬਜਟ ਦਾ ਆਕਾਰ ਕੀ ਹੈ?
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਜਟ ਐਲਾਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੈਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਕੁੱਲ ਬਜਟ 50,65,345 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਬਜਟ 50 ਖਰਬ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 40 ਤੋਂ 50 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਜਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਬਜਟ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2023 ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਬਜਟ 39.33 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2024 ‘ਚ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਬਜਟ 44.43 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2025 ‘ਚ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਬਜਟ 47.16 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਜਟ ਵਿਚ 28.40 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
Photo Credit: PTI
ਕਿੰਨਾ ਹੈ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾ ਬਜਟ?
ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2026 ਲਈ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾ ਬਜਟ ਕਿੰਨਾ ਹੈ? ਆਓ ਇਸ ਨੂੰ ਗਣਨਾ ਦੁਆਰਾ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਕੁੱਲ ਬਜਟ 50,65,345 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਨੂੰ 365 ਨਾਲ ਵੰਡਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਲਗਭਗ 14 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇਕ ਦਿਨ ਦਾ ਬਜਟ 14 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2025 ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਕ ਦਿਨ ਦਾ ਬਜਟ ਲਗਭਗ 13 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ 12 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2023 ‘ਚ ਕਰੀਬ 11 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਰੀਬ 1000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਇਸ ਸਾਲ ਕਿਸ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਮਿਲਿਆ?
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਦੇਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਪੇਂਡੂ ਵਿਕਾਸ ਲਈ 2.67 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ 2.33 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ 1.71 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ 1.28 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿਹਤ, ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਆਈਟੀ ਟੈਲੀਕਾਮ ਵਿੱਚ ਬਜਟ ਦੀ ਵੰਡ 90 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਊਰਜਾ, ਵਣਜ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਭਲਾਈ ਲਈ 60 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਬਜਟ ਅਲਾਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਬਜਟ
ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਅਬ੍ਰਾਹਮ ਲਿੰਕਨ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਮ ਬਜਟ 2025-26 ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ, ਲੋਕਾਂ ਲਈ, ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਟੈਕਸਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਦੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਪਰ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹਾਂ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮੱਧ ਵਰਗ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਮਾਨਦਾਰ ਟੈਕਸਦਾਤਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਪਣੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਨਾਲ ਹੀ, ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਟਾਂਦਰਾ ਦਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਆਲੋਚਨਾ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਦਿਆਂ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੇ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਜ਼ਬੂਤ ਆਰਥਿਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਥਿਰ ਹੈ।
