ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ ਦਾ ਦਬਦਬਾ, ਤੀਜੀ-ਚੌਥੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਮੈਦਾਨ ‘ਚ ਹਨ
ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਵੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਅਬਦੁੱਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ 'ਤੇ ਦਬਦਬਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਚੌਥੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪਈ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੁਫਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੱਡੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੇ ਦਾਖ਼ਲੇ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਨਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਫਾਰੂਕ ਅਬਦੁੱਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਹੈ। ਉਮਰ ਅਬਦੁੱਲਾ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਚੋਣ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਬਦੁੱਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇਹ ਚੌਥੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਹੁਣ ਸਿਆਸੀ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਉਮਰ ਅਬਦੁੱਲਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਸੀਟਾਂ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੌਜੂਦਾ ਸਿਆਸੀ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਉਮਰ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਮਰ ਗੰਦਰਬਲ ਸੀਟ ਤੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਭਰਨ ਆਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਜ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਜ਼ਹੀਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ। ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਨਜ਼ਾਰਾ ਬਡਗਾਮ ‘ਚ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਜਦੋਂ ਉਮਰ ਬਡਗਾਮ ਸੀਟ ਤੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਭਰਨ ਆਏ ਸਨ।
ਅਬਦੁੱਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਚੌਥੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵੀ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ
ਅਬਦੁੱਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੇਖ ਅਬਦੁੱਲਾ, ਫਿਰ ਫਾਰੂਕ, ਫਿਰ ਉਮਰ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਮਰ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪੁੱਤਰ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਸਿਆਸੀ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਮਰ ਅਬਦੁੱਲਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਅਜੇ ਵੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਰੱਸੀਆਂ ਸਿੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਸਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਣਾ, ਭੀੜਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਅਤੇ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ।
ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਜਮੀਰ ਅਤੇ ਜ਼ਹੀਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਉਮਰ ਅਬਦੁੱਲਾ ਲਈ ਗੰਦਰਬਲ ਵਿੱਚ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਵਰਕਰਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਲਈ ਵੋਟ ਮੰਗਦੇ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।
ਮੁਫਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਹੈ
ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਮੁਫਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੀਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੇ ਚੋਣ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਸਾਬਕਾ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮੁਫਤੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸਈਦ ਦੀ ਬੇਟੀ ਮਹਿਬੂਬਾ ਮੁਫਤੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਟੀ ਇਲਤਿਜਾ ਮੁਫਤੀ ਦੱਖਣੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਬਿਜਬਿਹਾਰਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਲਤਿਜਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇਗੀ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਮਹਿਬੂਬਾ ਮੁਫਤੀ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਇਲਤਿਜਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਕਰੇਗੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਵੰਸ਼ਵਾਦ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਧਾਇਕ ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਗਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸਲਮਾਨ ਸਾਗਰ, ਸਾਬਕਾ ਵਿਧਾਇਕ ਸਾਦਿਕ ਅਲੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਤਨਵੀਰ ਸਾਦਿਕ ਵਰਗੇ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
