ਕੀ BJP ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਗਾਂਧੀ ਪਰਿਵਾਰ ਤੱਕ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ ਸੀਮਤ? ਰਾਓ ਦੇ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ‘ਤੇ ਉੱਠੇ ਸਵਾਲ
ਹੁਣ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਕੀਤੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਕਾਂਗਰਸ ਅੰਦਰ ਵੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਭਾਜਪਾ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ। ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਪ੍ਰਤੀ ਅਜਿਹੀ ਨਫ਼ਰਤ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਵੇਖੀ ਹੋਵੇਗੀ।
ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸੀ ਕਾਂਗਰਸ ਭਾਵੇਂ ਨਹਿਰੂ-ਇੰਦਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਤਾਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕੀ ਪਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰਲੇ ਕਾਂਗਰਸੀਆਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਤਾਰੀਫ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ‘ਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ।
ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਇਸ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸੈਸ਼ਨ ‘ਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ‘ਤੇ ਧੰਨਵਾਦ ਦੇ ਮਤੇ ‘ਤੇ ਹੋਈ ਚਰਚਾ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ‘ਤੇ ਸਖਤ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਾਧਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡਾ: ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਵੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਹੋਣ ਮੌਕੇ ਭਾਵੁਕ ਵੀ ਹੋ ਗਏ। ਗੁਲਾਮ ਨਬੀ ਆਜ਼ਾਦ ਦੀ ਵਿਦਾਇਗੀ ਮੌਕੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਜਜ਼ਬਾ ਦਿਖਾਇਆ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ (9 ਫਰਵਰੀ) ਨੂੰ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਪੀਵੀ ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਕੇ ਇਹੀ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੰਜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ 2019 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪ੍ਰਣਬ ਮੁਖਰਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਹ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 2024 ਦੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪੰਜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਦੇ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਕਰਪੂਰੀ ਠਾਕੁਰ ਦੇ ਨਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ 23 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਲਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਡਵਾਨੀ ਨੂੰ ਇਹ ਸਨਮਾਨ 3 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਅਤੇ ਪੀਵੀ ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਅਤੇ ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 9 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ ਡਾ: ਐਮਐਸ ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਪੀ.ਵੀ.ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਦੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹੀ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਕਾਫੀ ਦਰੁਦਸ਼ਾ ਖਰਾਬ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਅਜਿਹੀ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਹ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ, 24 ਅਕਬਰ ਰੋਡ ‘ਤੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਗਾਂਧੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਅਣਗਹਿਲਾ ਕੀਤਾ
ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸਾਬਕਾ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਅਜਿਹੀ ਨਫ਼ਰਤ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਵੇਖੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਬਕਾ ਪਾਰਟੀ ਜਨ ਸੰਘ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਲਰਾਜ ਮਧੋਕ ਨਾਲ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਬੇਰਹਿਮੀ ਵਾਲਾ ਸਲੂਕ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪਰ ਮਧੋਕ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਵਿਰੋਧੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਪਰ ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਕਾਂਗਰਸੀ ਹੀ ਰਹੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਬੋਲੇ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ, ਉਹ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ‘ਚ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਪਰ ਉਹ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਨੂੰ 1991 ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਸੰਸਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਨੇਤਾ ਬਣਾਇਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ 232 ਸੀਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ। ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੁਨਰ ਨਾਲ ਪੰਜ ਸਾਲ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾਈ।
ਪਰ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਇਸ ਗਾਂਧੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਪੀ.ਵੀ. ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਣਗਹਿਲੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਅੱਜ ਸਿਆਸੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਇੱਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਈ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1991 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿਗੜ ਚੁੱਕੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਗਤੀ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਡਾ: ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਿਛਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕੋਟਾ, ਪਰਮਿਟ ਅਤੇ ਲਾਇਸੈਂਸ ਮਾਫੀਆ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਕਾਰਨ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰਨ ਲੱਗੀ। ਉਹ ਭੁੱਲ ਗਈ ਕਿ ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਸਰਕਾਰ ਪਿਛਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਗਠਜੋੜ ਦੇ ਪੂਰੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਚੱਲੀ।
ਨਹਿਰੂ-ਇੰਦਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਸਿਰਮੌਰ
ਨਹਿਰੂ-ਇੰਦਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਕਦੇ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਆਗੂ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ। ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠਣ ਵਾਲੇ ਹਰ ਆਗੂ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਬਣਦਾ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਰਦਾਰ ਪਟੇਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਾਮਰਾਜ, ਨਿਜਲਿੰਗੱਪਾ, ਨੀਲਮ ਸੰਜੀਵ ਰੈਡੀ, ਪ੍ਰਣਬ ਮੁਖਰਜੀ, ਵੀਪੀ ਸਿੰਘ, ਅਰਜੁਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਤੱਕ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਸੀ।
ਇਸੇ ਲਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਜਾਂ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਭਾਈ-ਭਤੀਜਾਵਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਧੁਰਾ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਭਾਵੇਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ ਹਨ ਪਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਹਰ ਵਰਕਰ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਜਾਂ ਸੀਨੀਅਰ ਆਗੂ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਨਿਰਣਾਇਕ ਸ਼ਕਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਜਾਂ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਜਾਂ ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਗਾਂਧੀ ਕੋਲ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਗਣੇਸ਼ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ
ਪਰ ਹੁਣ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਖੁੰਝੇ ਲਾਏ ਕਾਂਗਰਸੀ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਕਾਂਗਰਸ ਅੰਦਰ ਵੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਭਾਜਪਾ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ। ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਹੁਣ ਬੁੱਢੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਅੰਦਰਲੀ ਪੁਰਾਣੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵੀ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਕੋਲ ਨਾ ਤਾਂ ਸਿਆਸੀ ਚਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦਾ ਹੁਨਰ।
ਉਹ ਉਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਾਂਗਰਸ ਅੰਦਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਦੇ ਉਹ ਅਚਾਨਕ ਨਰਮ ਹਿੰਦੂਤਵ ਅਪਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਦੇ ਉਹ ਅਚਾਨਕ ਹਿੰਦੂ ਵਿਰੋਧੀ ਬਿਆਨ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਦੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਆਤੰਕ ਅਜੇ ਵੀ ਏਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਕੁਝ ਕਹਿਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਘੇਰਿਆ
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘੇਰ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਰਾਹੁਲ ਜਾਂ ਸੋਨੀਆ ਜਾਂ ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਦੇ ਵੱਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਗੂ ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਪੂਰੀ ਕਮਾਂਡ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੇਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਹੁਣ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਹਨਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਵਿਰੋਧੀ ਹਾਰ ਮੰਨ ਵੀ ਲਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਸੱਚਾਈ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਵੱਡੇ ਆਗੂ ਵੀ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੰਨ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ 2024 ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਜਪਾ ਹੀ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਵੇਗੀ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਅੱਗੇ ਆਵੇਗਾ? ਮੱਲਿਕਾਰਜੁਨ 82 ਸਾਲ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ੀ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਯੋਧਾ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਯੋਧਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਲੜੇਗਾ ਕੌਣ? ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਵਿੱਚ ਲੜਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਖੜਗੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਚਿਹਰਾ ਹਨ।
ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਰਾਹੁਲ, ਸੋਨੀਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਗਾਂਧੀ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਫਾਰਮੂਲਾ ਹਿੱਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਪਾਰਟੀ ਆਪਣਾ ਵਿਸਤਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਤਾਕਤਵਰ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ, ਇਸ ਲਈ ਪਾਰਟੀ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰਹੀ। ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਇਹ ਪਤਨ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਆਗੂ ਬਚੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਵਰਕਰ। ਨਤੀਜਾ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਾਂਗਰਸ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰਕ ਫਾਰਮੂਲੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਕੋਈ ਵੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸੱਤਾ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚਾਹੇ ਉਹ ਚਾਹ ਵੇਚਣ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ।
ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਬਣਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਹੈ
ਸੰਸਦੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵਿਰੋਧੀ ਬਣਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਪਰਿਵਾਰ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਦਾ ਵਧਣਾ-ਫੁੱਲਣਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਤਾ ‘ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਾਈਜ਼ ਕੱਟ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਭਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
