ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੇਜ਼ੁਬਾਨ ਜਾਨਵਰ ਵੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ, ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਜਤਾਇਆ ਖਦਸ਼ਾ

ਦਿੱਲੀ (Delhi) ਦੇ ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ ‘ਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਅਰਪਨ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਸੈਂਡੀ (ਕੁੱਤਾ) ਮੂੰਹ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸਾਹ ਲੈ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹਾਲਤ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਗੜਦੀ ਦੇਖ ਉਹ ਸੈਂਡੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਤੀਸ ਹਜ਼ਾਰੀ ਸਥਿਤ ਪਸ਼ੂ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਗਏ। ਜਿੱਥੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਸੈਂਡੀ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵਧਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੋਕ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਆਪਣੇ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜਾਨਵਰ ਸੁਸਤ ਅਤੇ ਚਿੜਚਿੜੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਉਲਟੀਆਂ, ਦਸਤ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਵੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਸ਼ੂ ਵੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ (Air Pollution) ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਦਿੱਕਤਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਪਸ਼ੂ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।

ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ

ਵੈਟਰਨਰੀ ਡਾ. ਐਨ.ਆਰ. ਰਾਵਤ ਨੇ Tv9 ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਸ਼ੂਆਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।ਹਰ ਰੋਜ਼ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਦਰਜਨਾਂ ਪਾਲਤੂ ਅਤੇ ਗਲੀ-ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਣ ਵੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦਰ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਜਾਨਵਰਾਂ ਲਈ ਕਾਫੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਕੁਝ ਲੱਛਣ

ਡਾ. ਰਾਵਤ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੁਝ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਲਾਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਆਉਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸੈਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚਣ। ਜੇਕਰ ਪਸ਼ੂ ਮੂੰਹ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸਾਹ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਓ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਧੂੜ ਦੇ ਕਣ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਜਮਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘਾਤਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।