ਪੂਰਬੀ ਦਿੱਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ (East Delhi Lok Sabha Seat)

ਪੂਰਬੀ ਦਿੱਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ 7 ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਰਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਸੀਟ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਾਹਦਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬੀ ਦਿੱਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 77.09 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਪੂਰਬੀ ਦਿੱਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਅਧੀਨ 10 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ 'ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਫਸਵਾਂ ਮੁਕਾਬਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੂਰਬੀ ਦਿੱਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ 1966 ਵਿੱਚ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ।

ਫਿਲਹਾਲ ਇਸ ਸੀਟ 'ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਹੈ। ਸਾਬਕਾ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਗੌਤਮ ਗੰਭੀਰ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਹ 2024 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਨਹੀਂ ਲੜਨਗੇ। ਇੰਡੀਆ ਅਲਾਇੰਸ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਕੁਲਦੀਪ ਕੁਮਾਰ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੋਂ ਚੋਣ ਲੜਨਗੇ। ਉਹ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਹਨ।

2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਗੌਤਮ ਗੰਭੀਰ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਅਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲਵਲੀ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਗੰਭੀਰ ਨੂੰ ਕੁੱਲ 6,95,109 ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਜਦਕਿ ਲਵਲੀ ਨੂੰ 3,04,718 ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਭਾਵ ਗੰਭੀਰ 3 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਜਿੱਤੇ ਸਨ।

ਪੂਰਬੀ ਦਿੱਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ

ਪੂਰਬੀ ਦਿੱਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ 1966 ਵਿੱਚ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਪਹਿਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ 1967 ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਭਾਰਤੀ ਜਨ ਸੰਘ ਦੇ ਹਰਦਿਆਲ ਦੇਵਗਨ ਨੇ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਬੀ ਮੋਹਨ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1971 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸੀਟ ਤੋਂ ਐਚ.ਕੇ.ਐਲ ਭਗਤ ਸਾਂਸਦ ਬਣੇ, 1980 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ HKL ਨੇ ਫਿਰ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 1984 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਜਿੱਤ ਹੋਈ। 1989 ਵਿੱਚ ਐੱਚ.ਕੇ.ਐੱਲ. ਭਗਤ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦ ਚੰਦ ਰਾਮ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਇੱਥੋਂ ਮੁੜ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸੀਟ 'ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਜਿੱਤ ਮਿਲਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਨਿਰਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।

ਕਿਸ ਸਮਾਜ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਹਨ

2019 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਪੂਰਬੀ ਦਿੱਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ 'ਤੇ ਕੁੱਲ 18,29,578 ਵੋਟਰ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 10 ਲੱਖ 23 ਹਜ਼ਾਰ ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 8 ਲੱਖ 6 ਹਜ਼ਾਰ ਮਹਿਲਾ ਵੋਟਰ ਸਨ। ਪੂਰਬੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 18.9 ਫੀਸਦੀ, ਐਸਸੀ ਵੋਟਰ 15.43 ਫੀਸਦੀ, ਸਿੱਖ 2.92 ਫੀਸਦੀ ਹਨ।