ਕੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤੇਲ ਸਪਲਾਈ ਹੋਵੇਗੀ ਡਿਸਟਰਬ, ਰੂਸੀ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਨੇ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਤਣਾਅ

Published: 

23 Nov 2025 16:56 PM IST

ਪੱਛਮੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਨੇ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਛੋਟ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕੁੱਲ ਆਯਾਤ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ ਲਗਭਗ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੂਸ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਪਲਾਇਰ ਰਿਹਾ, ਜੋ ਕੁੱਲ ਆਯਾਤ ਦਾ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਬਣਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤੇਲ ਸਪਲਾਈ ਹੋਵੇਗੀ ਡਿਸਟਰਬ, ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਨੇ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਤਣਾਅ
Follow Us On

ਮੁੱਖ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਆਯਾਤਕਾਂ ‘ਤੇ ਨਵੀਂ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਊਰਜਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਨੇੜਲੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟ ਜਾਵੇਗੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ। ਰੋਸਨੇਫਟ ਅਤੇ ਲੂਕੋਇਲ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਗਿਣਤੀ-ਮਾਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ ‘ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀ 21 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਹੋਈ। ਇਸ ਨਾਲ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਖਰੀਦਣਾ ਜਾਂ ਵੇਚਣਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਔਸਤਨ 1.7 ਮਿਲੀਅਨ ਬੈਰਲ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਰਿਹਾ। ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਆਯਾਤ 1.819 ਮਿਲੀਅਨ ਬੈਰਲ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਰਿਫਾਇਨਰੀਆਂ ਨੇ ਸਸਤੇ ਤੇਲ ਦੀ ਆਪਣੀ ਖਰੀਦ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਸੰਬਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਗਿਰਾਵਟ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਲਗਭਗ 400,000 ਬੈਰਲ ਤੱਕ ਗਿਰਾਵਟ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ, ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ, ਨੇ ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ ਯੂਕਰੇਨ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੂਸ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਤੇਲ ਆਯਾਤ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਪੱਛਮੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਭਾਰੀ ਛੋਟ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੇ ਆਯਾਤ ਕੁੱਲ ਆਯਾਤ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ਲਗਭਗ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਏ। ਰੂਸ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਪਲਾਇਰ ਰਿਹਾ, ਜੋ ਕੁੱਲ ਆਯਾਤ ਦਾ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਬਣਦਾ ਹੈ।

ਸਪਲਾਈ ਘਟੇਗੀ ਰੂਸੀ ਤੇਲ

ਸੁਮਿਤ ਰਿਟੋਲੀਆ, ਮੁੱਖ ਖੋਜ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ, ਰਿਫਾਇਨਿੰਗ ਅਤੇ ਮਾਡਲਿੰਗ, ਕੇਪਲਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਨੇੜਲੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਗਿਰਾਵਟ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦਸੰਬਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ। 21 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਸਪਲਾਈ ਹੌਲੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਰੂਸ ਦੀ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਅਤੇ ਵਿਕਲਪਕ ਵਿੱਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਅੰਤਿਮ ਸਿੱਟੇ ਕੱਢਣਾ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਹੈ। ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼, ਐਚਪੀਸੀਐਲ ਮਿੱਤਲ ਐਨਰਜੀ, ਅਤੇ ਮੰਗਲੌਰ ਰਿਫਾਇਨਰੀ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਦੇ ਆਯਾਤ ਨੂੰ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਅਪਵਾਦ ਨਯਾਰਾ ਐਨਰਜੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਰੋਸਨੇਫਟ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਕਾਰਨ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।”

ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮੁਨਾਫ਼ਾ

ਰਿਟੋਲੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, ਨਯਾਰਾ ਦੇ ਵਾਡੀਨਾਰ ਪਲਾਂਟ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਕੋਈ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਰਿਫਾਇਨਰ OFAC-ਨਿਰਧਾਰਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੋਖਮ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ, ਸਪਲਾਈ ਰੂਟ, ਮਾਲਕੀ ਅਤੇ ਭੁਗਤਾਨ ਚੈਨਲਾਂ ਦਾ ਪੁਨਰਗਠਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇਗਾ। ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਸਤੇ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰਿਫਾਇਨਰਾਂ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਚੂਨ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਆਪਣੀਆਂ ਤੇਲ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦਾ 88% ਆਯਾਤ ਰਾਹੀਂ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਆਯਾਤ ਇੱਕ ਅਸਥਿਰ ਅਤੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਨੇੜਲੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਹ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗਾ।