ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨਾਲ ਚੀਨ ਨੂੰ ਨਾਨੀ ਯਾਦ ਦੁਆਵੇਗਾ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼, UAE ਨੇ ਵੀ ਮੰਗੀ
10 Apr 2025 13:00 PM
ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਖਾੜੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 1660 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸੌਦਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਯੂਏਈ ਨੂੰ ਵੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਸੌਦਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਨਿਰਯਾਤ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ।
ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰੇਗਾ ਭਾਰਤ
ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ। ਇਸਦੀ ਮੰਗ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਖਾੜੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨਾਲ ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਸੌਦੇ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੁਣ ਇਸ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ (ਯੂਏਈ) ਨੂੰ ਵੀ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਨਿਰਯਾਤ ਨੀਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੇਵੇਗਾ ‘ਆਕਾਸ਼’ ਮਿਜ਼ਾਈਲ
ਸੂਤਰਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਿਚਕਾਰ ਇਹ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸੌਦਾ ਲਗਭਗ 200 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (ਲਗਭਗ 1,660 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। 2022 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸੌਦੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੂੰ ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ ਰੱਖਿਆ ਨਿਰਯਾਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ 375 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸੌਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਕਿਉਂ ਖਾਸ ਹੈ ‘ਆਕਾਸ਼’ ਸਿਸਟਮ ?
ਆਕਾਸ਼ ਸਿਸਟਮ ਡੀਆਰਡੀਓ DRDO ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਲਿਮਟਿਡ (BDL) ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਮੱਧਮ ਦੂਰੀ ਦੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਜੋ 25 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਅਤੇ 18 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਵਰਗੇ ਹਵਾਈ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਗਤੀ ਲਗਭਗ 2.5 Mach ਹੈ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਦੁੱਗਣੇ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ।
ਇੱਕ ਮਿਆਰੀ ਆਕਾਸ਼ ਬੈਟਰੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ:
– 3D ਰਾਡਾਰ, ਜੋ ਕਈ ਟਾਰਗੇਟਸ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। – ਚਾਰ ਮੋਬਾਈਲ ਲਾਂਚਰ, ਹਰੇਕ ਤਿੰਨ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ। – ਇਸ ਨਾਲ, ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਹਵਾਈ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕੀਤੇ ਜਾਂ ਵ੍ਹੀਲਡ ਵ੍ਵਹੀਕਲਸ ‘ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸਨੂੰ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਰਗੇ ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਦਰਸ਼ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਕਿਉਂ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਲਈ ?
ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫਰਵਰੀ 2025 ਵਿੱਚ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਆਫ਼ ਸਟਾਫ਼ ਜਨਰਲ ਰੋਮੀਓ ਬ੍ਰੌਨਰ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਹਥਿਆਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਖਰੀਦਣ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।
ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਆਰਡਰ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦਾ ਆਰਡਰ ਅਰਮੀਨੀਆ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਅਰਮੀਨੀਆ ਨੇ 720 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ 15 ਸਿਸਟਮ ਖਰੀਦੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦਾ ਸੌਦਾ 4 ਤੋਂ 5 ਪੂਰੀਆਂ ਬੈਟਰੀਆਂ ਲਈ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਡਾਰ, ਲਾਂਚਰ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੀਆਂ।
ਯੂਏਈ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼
ਭਾਰਤ ਨੇ ਹੁਣ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਨੂੰ ਵੀ ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਦੇਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਦੁਬਈ ਦੇ ਕ੍ਰਾਊਨ ਪ੍ਰਿੰਸ ਸ਼ੇਖ ਹਮਦਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਫੌਜੀ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ, ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ, ਰੱਖਿਆ ਉਤਪਾਦਨ, ਸਾਂਝੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਹਨ।
ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਯੂਏਈ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਮੇਕ ਇਨ ਅਮੀਰਾਤ ਵਰਗੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਰੱਖਿਆ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਰਮੀਨੀਆ ਨੂੰ ਆਕਾਸ਼, ਪਿਨਾਕਾ ਅਤੇ 155 ਐਮਐਮ ਤੋਪਾਂ ਭੇਜ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਖਾੜੀ ਅਤੇ ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਵੀ ਆਪਣੇ ਰੱਖਿਆ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ ਮੰਗ
ਆਕਾਸ਼ ਸਿਸਟਮ 2014 ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਅਤੇ 2015 ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਰਮੀਨੀਆ ਨੂੰ ਨਵੰਬਰ 2024 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਬੈਟਰੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਕੀਮਤ ਲਗਭਗ 230 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਸੀ। ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਈ ਹੈ।
ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਦਮ
ਇਸ ਸੌਦੇ ਰਾਹੀਂ, ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ। ਭਾਰਤ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਥਿਆਰ ਦਰਾਮਦਕਾਰ ਸੀ, ਹੁਣ ਰੱਖਿਆ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਨਿਰਯਾਤ ਮਾਰਚ 2024 ਤੱਕ 2.4 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਅਤੇ ਯੂਏਈ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਹੋਰ ਦੋਸਤਾਨਾ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉੱਨਤ ਹਥਿਆਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।