Dhanteras 2024: ਧਨਤੇਰਸ ‘ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? ਜਾਣੋ ਕਿਸ ਦੇਵਤਾ ਦੇ ਹਨ ਅਵਤਾਰ
Lord Dhanvantari: ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਧਨ ਦੀ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ, ਕੁਬੇਰ ਦੇਵ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਕੁਬੇਰ ਦੇਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਧਨ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਆਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਧਨਤੇਰਸ
ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਕੁਝ ਹੀ ਦਿਨ ਬਾਕੀ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭੰਬਲਭੂਸਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਧਨਤੇਰਸ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਵ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਤ੍ਰਯੋਦਸ਼ੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਧਨਤੇਰਸ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ 29 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਧਨਤੇਰਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਾਮ ਧਨਤਰਯੋਦਸ਼ੀ ਹੈ। ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਤਿਉਹਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਧਨਤੇਰਸ ‘ਤੇ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਸੋਨਾ-ਚਾਂਦੀ, ਪਿੱਤਲ ਅਤੇ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ। ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਮਾਂ ਲਕਸ਼ਮੀ, ਭਗਵਾਨ ਕੁਬੇਰ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਹਰ ਸਾਲ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਚ ਭਾਰੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੋਨੇ-ਚਾਂਦੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਝਾੜੂ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਵੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਕੁਬੇਰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਧਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੇਵ ਕੌਣ ਹਨ ਅਤੇ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਕਿਸ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਹਨ?
ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਨੁਸਾਰ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਤੋਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੂੰ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਾ ਜਨਮਦਾਤਾ ਅਤੇ ਚਿਕਿਤਸਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਵੈਦ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੇਵਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਧਨਤੇਰਸ ‘ਤੇ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਪੌਰਾਣਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਵਤਿਆਂ ਅਤੇ ਦੈਂਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਤੋਂ ਇਕ-ਇਕ ਕਰਕੇ 14 ਚੌਦਾਂ ਰਤਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ। ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਤ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋ ਗਈ। ਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਘੜਾ ਲੈ ਕੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਘੜੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ, ਉਹ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਤ੍ਰਯੋਦਸ਼ੀ ਤਰੀਕ ਸੀ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਧਨਤੇਰਸ ਜਾਂ ਧਨਤ੍ਰਯੋਦਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ।
ਧਨਤੇਰਸ ‘ਤੇ ਲੋਕ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ?
ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਘੜਾ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਬਰਤਨ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਧਨਤੇਰਸ ‘ਤੇ ਖਰੀਦੇ ਗਏ ਭਾਂਡੇ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲੋਕ ਧਨੀਆ ਖਰੀਦ ਕੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਂਡਿਆਂ ਵਿਚ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਖਰੀਦੇ ਗਏ ਭਾਂਡੇ ‘ਚ ਕੁਝ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਧਨ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਦਿਨ ਖਰੀਦੀ ਗਈ ਕੋਈ ਵੀ ਚੀਜ਼ 13 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਾਭ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਲੋਕ ਪਿੱਤਲ ਅਤੇ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਬਰਤਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੀ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ।
