1965 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਾਰਗਿਲ ਤੱਕ ਹਰ ਵਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਤਬਾਹ, 62 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ MiG 21 ਨੂੰ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਨੇ ਇੰਝ ਦਿੱਤੀ ਵਿਦਾਈ | Mig 21 retirement ceremony who India Roared In 1965, 1971 bangladesh form war And Kargil yudh see pictures in punjabi - TV9 Punjabi

1965 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਾਰਗਿਲ ਤੱਕ… ਹਰ ਵਾਰ PAK ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਤਬਾਹ, 62 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ MiG 21 ਨੂੰ ਏਅਰਫੋਰਸ ਦੀ ਵਿਦਾਈ

Updated On: 

26 Sep 2025 17:42 PM IST

MiG 21 Retirement Ceremony: ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅਧਿਆਇ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਛੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸੋਵੀਅਤ ਮੂਲ ਦੇ MiG 21 ਫਾਈਟਰ ਜੈਟ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਖਰੀ ਉਡਾਣ ਭਰੀ। ਇਸ ਵੱਕਾਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਏਅਰਬੇਸ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਡੀਕਮੀਸ਼ਨਿੰਗ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਰਿਟਾਇਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

1 / 526 ਸਤੰਬਰ, 2025 ਨੂੰ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅਧਿਆਇ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਛੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸੋਵੀਅਤ ਮੂਲ ਦੇ ਮਿਗ-21 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਖਰੀ ਉਡਾਣ ਭਰੀ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਏਅਰਬੇਸ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਡੀਕਮੀਸ਼ਨਿੰਗ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵੱਕਾਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ, ਤਿੰਨਾਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਕਈ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮਿਗ-21 ਦੇ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ।

26 ਸਤੰਬਰ, 2025 ਨੂੰ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅਧਿਆਇ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਛੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸੋਵੀਅਤ ਮੂਲ ਦੇ ਮਿਗ-21 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਖਰੀ ਉਡਾਣ ਭਰੀ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਏਅਰਬੇਸ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਡੀਕਮੀਸ਼ਨਿੰਗ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵੱਕਾਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ, ਤਿੰਨਾਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਕਈ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮਿਗ-21 ਦੇ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ।

2 / 5

1963 ਵਿੱਚ, 13 ਮਿਗ-21 ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਆਇਆ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਸਨੇ 28ਵਾਂ ਸਕੁਐਡਰਨ ਯਾਨੀ ਫਰਸਟ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਜੈਟ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਜੈੱਟਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਅਨੁਭਵ ਦਿੱਤਾ। ਮਿਗ-21 ਦੇ ਵਿਦਾਇਗੀ ਸਮਾਰੋਹ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਿਗ-21 ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਿਗ-21 ਨੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਭਾਰ ਆਪਣੇ ਖੰਭਾਂ 'ਤੇ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਿਗ-21 ਦਾ 63 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਖਾਸ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ, ਮਿਗ-21 ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਂਗ ਹੈ।

3 / 5

ਆਪਣੀ 62 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੌਰਾਨ, ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਮਿਗ-21 ਨੇ 1965 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ, 1971 ਦੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਮੁਕਤੀ ਜੰਗ, 1999 ਦੀ ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ ਅਤੇ 2019 ਦੇ ਬਾਲਾਕੋਟ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਜੈੱਟ ਸੀ, ਭਾਵ ਇਹ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਗਤੀ (332 ਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਕਿੰਟ) ਤੋਂ ਵੀ ਤੇਜ਼ ਉੱਡ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਸਦੀ ਥਾਂ LCA ਮਾਪਕ 1A ਲੈ ਲਵੇਗਾ।

4 / 5

ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੱਤਵੀਂ ਮਹਿਲਾ ਲੜਾਕੂ ਪਾਇਲਟ, ਸਕੁਐਡਰਨ ਲੀਡਰ ਪ੍ਰਿਆ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਵੀ ਅੰਤਿਮ ਉਡਾਣ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਏਅਰ ਚੀਫ਼ ਨਾਲ ਫਾਰਮੇਸ਼ਨ ਫਲਾਈ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਮਿਗ-21 ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਜੋੜਣ ਵਾਲਾ ਪੱਲ ਸੀ।

5 / 5

ਮਿਗ-21 ਨੂੰ ਫਾਈਟਰ ਪਾਇਲਟ ਟ੍ਰੇਨਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਲਗਭਗ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਲੜਾਕੂ ਪਾਇਲਟ ਨੇ ਇਸ ਜੈੱਟ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਉਡਾਣ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਿਗ-21 ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਾ ਹੋਮਗ੍ਰੋਨ ਲੜਾਕੂ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਤੇਜਸ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤੇਜਸ ਮਿਗ-21 ਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਕਲਪ ਹੈ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਆਧੁਨਿਕ ਰਾਡਾਰ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵਾਰਫੇਅਰ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ।

Follow Us On
Tag :