ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਗੁਰੂ ਜਾਣੋ ਹਠ ਤੋਂ ਅਯੰਗਰ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿੰਨੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਯੋਗਾ ਸਿਖਾਇਆ

ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਗੁਰੂ… ਜਾਣੋ ਹਠ ਤੋਂ ਅਯੰਗਰ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿੰਨੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਯੋਗਾ ਸਿਖਾਇਆ

ਪਿਛਲੀ ਇਕ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ, ਯੋਗਾ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਸਫਲ ਰਹੇ। ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯੋਗ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਚੁੱਕੀ। ਸਵਾਮੀ ਕੁਵਲਯਾਨੰਦ, ਸ੍ਰੀ ਯੋਗੇਂਦਰ, ਸਵਾਮੀ ਰਾਮ, ਸ੍ਰੀ ਅਰਬਿੰਦੋ, ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਮਹੇਸ਼ ਯੋਗੀ, ਆਚਾਰੀਆ ਰਜਨੀਸ਼, ਪੱਟਾਭੀਜੋਇਸ, ਬੀਕੇਐਸ ਅਯੰਗਰ, ਸਵਾਮੀ ਸਤੇਂਦਰ ਸਰਸਵਤੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਧੁਨਿਕ ਯੋਗਾ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਤਿਰੂਮਲਾਈ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਮਾਚਾਰੀਆ ਤੱਕ, ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਯੋਗਾ ਨੂੰ ਘਰ-ਘਰ ਪਹੁੰਚਾਇਆ।

21 ਜੂਨ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰੀਆਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਆਓ, ਇਸ ਬਹਾਨੇ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਸਤੀਆਂ ਦੇ ਯੋਗਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਕੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਵੱਖਰੇ ਸਨ।

ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਨੇ ਰਾਜ ਯੋਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੀਤਾ

ਸਵਾਮੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਰਮਹੰਸ ਦੇ ਚੇਲੇ ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਨੇ ਰਾਜ ਯੋਗ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਪਤੰਜਲੀ ਦੇ ਯੋਗ ਸੂਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ ਰੂਪਾਂਤਰ ਹੈ। ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਮਾਸਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਪਤੰਜਲੀ ਦੇ ਯੋਗ ਸੂਤਰ ਦੀ ਟਿੱਪਣੀ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਜਯੋਗ ਨਾਮ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਪਤੰਜਲੀ ਨੇ ਯੋਗ ਦਾ ਵਰਣਨ ਅੱਠ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸ਼ਟਾਂਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਨ ਯਮ ਅਰਥਾਤ ਸੰਜਮ, ਨਿਆਮ ਅਰਥਾਤ ਪਾਲਣ, ਆਸਣ ਅਰਥਾਤ ਯੋਗਾ ਦੇ ਆਸਣ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਅਰਥਾਤ ਸਾਹ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਣ, ਪ੍ਰਤਿਆਹਾਰਾ ​​ਅਰਥਾਤ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਣ, ਧਾਰਨਾ ਅਰਥਾਤ ਇਕਾਗਰਤਾ, ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਸਮਾਧੀ।

ਯੋਗ ਸੂਤਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ

ਮੱਧਕਾਲੀ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ, ਯੋਗ ਸੂਤਰ ਦਾ ਅਰਬੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 40 ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਲਗਭਗ ਵਿਸਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਨੇ ਰਾਜਯੋਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਸੂਤਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ। ਅੱਜ ਵੀ ਪੱਛਮ ਦੀ ਯੋਗ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦੇ ਯੋਗ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪੱਛਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਯੋਗ ਸੂਤਰ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।

ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤਿਗਿਆਂਵਾ ਅਤੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਆਸ਼ਟਾਂਗਿਕ ਮਾਰਗ ਵੀ ਯੋਗ ਸੂਤਰ ਵਿੱਚ ਸਮਾਹਿਤ

ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪੰਜ ਪ੍ਰਤਿਗਿਆਂਵਾ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਬੁੱਧ ਆਸ਼ਟਾਂਗਿਕ ਮਾਰਗ ਵੀ ਪਤੰਜਲੀ ਯੋਗ ਸੂਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਹਾਂਰਿਸ਼ੀ ਪਤੰਜਲੀ ਦੇ ਅਸ਼ਟਾਂਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਮੁਦਰਾਵਾਂ, ਆਸਣ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ 84 ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ, ਪਰ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਅਨੁਲੋਮ-ਵਿਲੋਮ, ਭਸਤਰੀਕਾ, ਕਪਾਲਭਾਤੀ, ਉਦਗੀਤ, ਨਾੜੀਸ਼ੋਧਨ, ਭਰਾਮਰੀ, ਬਾਹਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਣਵ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਲ (1700 ਤੋਂ 1900 ਈ.) ਵਿੱਚ ਜੋ ਯੋਗਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਰਮਨ, ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਰਮਹੰਸ, ਪਰਮਹੰਸ ਯੋਗਾਨੰਦ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਵੀ ਰਾਜ ਯੋਗ ਹੀ ਹੈ।

ਵੇਦਾਂਤ ਦੇ ਮੋਢੀ ਸਨ ਆਦਿ ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ, ਰਾਮਾਨੁਜ ਅਤੇ ਮਾਧਵਾਚਾਰੀਆ

ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵੇਦਾਂਤ, ਭਗਤੀ ਯੋਗ, ਨਾਥ ਯੋਗ ਅਤੇ ਹਠ ਯੋਗ ਦਾ ਵੀ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ। ਗਿਆਨ ਯੋਗ ਦੇ ਇੱਕ ਸਰੋਤ ਨੂੰ ਵੇਦਾਂਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਵੈਦਿਕ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅੰਤਲਾ ਹਿੱਸਾ ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਹੈ, ਇਸੇ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਵੇਦਾਂਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੇਦਾਂਤ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਦਵੈਤ ਵੇਦਾਂਤ, ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਅਦਵੈਤ ਅਤੇ ਦਵੈਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਦੇ ਮੋਢੀ ਆਦਿ ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ, ਰਾਮਾਨੁਜ ਅਤੇ ਮਾਧਵਾਚਾਰੀਆ ਸਨ। ਸਮਕਾਲੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਆਚਾਰੀਆ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੇਦਾਂਤ ਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਲੋਕ ਅਜੇ ਵੀ ਉਸ ਬਾਰੇ ਘੱਟ ਜਾਣਦੇ ਹਨ।

ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਭਗਤੀ ਯੋਗ ਦਾ ਸਬੰਧ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਆਪਣੇ ਇਸ਼ਟ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਅਨੁਰਾਗ ਰੱਖਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਜਨ-ਕੀਰਤਨ ਅਤੇ ਸਤਿਸੰਗ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਗਿਆਨ ਯੋਗ ਜਾਂ ਭਗਤੀ ਯੋਗ ਹੋਵੇ, ਇਹ ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮਾਰਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਹਨ। ਤੀਜਾ ਮਾਰਗ ਕਰਮ ਯੋਗ ਹੈ।

ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਹਠ ਯੋਗ

ਕਈ ਵਾਰ ਹਠ ਯੋਗ ਨੂੰ ਨਾਥ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਬਲ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਯੋਗਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਯੋਗਾ ਦਾ ਇਹ ਰੂਪ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰਕ ਕਸਰਤ, ਆਸਣ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੀਆਂ ਕਸਰਤਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯੋਗਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਹਠ ਯੋਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਊਰਜਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਾਥ ਯੋਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਮਤਸਯੇਂਦਰ ਅਤੇ ਗੋਰਕਸ਼ਨਾਥ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਥ ਯੋਗ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਦਵੈਤ ਵੇਦਾਂਤ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਯੋਗ ਉੱਤੇ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਹਠ ਯੋਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਥ ਯੋਗ ਅਤੇ ਹਠ ਯੋਗ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਾਥ ਯੋਗ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰਕ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਬੌਧਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਸਣ, ਮੁਦਰਾ, ਬੰਦ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਅਤੇ ਸਾਹ ਨਿਯੰਤਰਣ, ਮੰਤਰ ਅਤੇ ਯੰਤਰ, ਧਾਰਨਾ, ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਯੋਗ ਨਿਦ੍ਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਤਿਰੁਮਲਾਈ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਮਾਚਾਰੀਆ ਨੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਇੱਕ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੀ ਯੋਗਸੂਤਰ

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਯੋਗ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਵਿੱਚ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਯੋਗਾ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਤਿਰੁਮਲਾਈ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਮਾਚਾਰੀਆ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 18 ਨਵੰਬਰ 1888 ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮੈਸੂਰ ਰਾਜ ਦੇ ਚਿਤਰਦੁਰਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਤਿਰੂਮਲਾਈ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਮਾਚਾਰੀਆ, ਛੇ ਵੈਦਿਕ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਗਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਯੋਗ ਅਤੇ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਇੱਕ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਯੋਗ ਆਚਾਰੀਆ ਰਾਮਮੋਹਨ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਤੋਂ ਪਤੰਜਲੀ ਦੇ ਯੋਗ ਸੂਤਰ ਸਿੱਖੇ ਸਨ।

ਤਿਰੂਮਲਾਈ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਮਾਚਾਰੀਆ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਸਾਲ ਰਹੇ। ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਨੇ ਯੋਗਾ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਜੁੱਟ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੋਗ ਦੀਆਂ ਵੈਦਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਧਿਆਨ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਧਾਰਨਾ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਸਾਲ 1934 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੋਗ ਮਕਰੰਦ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਦੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੋਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹਠ ਯੋਗ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੱਸ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਹਠ ਯੋਗ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਯੋਗਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਲਈ 21 ਜੂਨ ਨੂੰ ਹੀ ਕਿਉਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ? ਕੀ ਹੈ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨਾਲ ਕੂਨੈਕਸ਼ਨ

ਸਵਾਮੀ ਕੁਵਲਯਾਨੰਦ ਨੇ ਯੋਗ ‘ਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਕੀਤੀ

ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਯੋਗਾਚਾਰੀਆ ਸਵਾਮੀ ਕੁਵਲਯਾਨੰਦ ਦਾ ਜਨਮ 30 ਅਗਸਤ 1883 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਲ 1920 ਵਿੱਚ ਯੋਗਾ ਉੱਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਾਲ 1924 ਵਿੱਚ ਯੋਗਾ ਮੀਮਾਂਸਾ ਨਾਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਰਸਾਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਸਵਾਮੀ ਕੁਵਲਯਾਨੰਦ ਨੇ ਯੋਗ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਰਿਆਵਾਂ, ਉੜੀਆਨਬੰਧ ਅਤੇ ਨੇਤੀ ‘ਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੇ ਸਨ।

ਸਾਲ 1924 ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੈਵਲਯਧਾਮ ਹੈਲਥ ਐਂਡ ਯੋਗਾ ਰਿਸਰਚ ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਯੋਗਾ ਉੱਤੇ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਆਧੁਨਿਕ ਯੋਗਾ ‘ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਨਾਵਾਲਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਯੋਗਿਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ।

15 ਅਗਸਤ 1872 ਨੂੰ ਕਲਕੱਤਾ (ਹੁਣ ਕੋਲਕਾਤਾ) ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਔਰੋਬਿੰਦੋ ਘੋਸ਼, ਸਾਡੇ ਲਈ ਸ਼੍ਰੀ ਔਰਬਿੰਦੋ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਯੋਗੀ ਵੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦੁਆਰਾ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਵਜੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ। ਭਾਵ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਵਿਆ ਵੇਦਾਂਤ ਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ।

ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਮਹੇਸ਼ ਯੋਗੀ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਅਲੌਕਿਕ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ

ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਮਹੇਸ਼ ਯੋਗੀ ਨੇ ਟ੍ਰਾਂਸਿਡੇਂਟਲ ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ। ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ ਉਹ ਹਾਲੈਂਡ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉੱਥੇ ਆਪਣਾ ਪੱਕਾ ਨਿਵਾਸ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਮਹੇਸ਼ ਯੋਗੀ ਦਾ ਜਨਮ 12 ਜਨਵਰੀ 1918 ਨੂੰ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 13 ਸਾਲ ਜੋਤੀਰਮਠ ਦੇ ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ ਸਵਾਮੀ ਬ੍ਰਹਮਾਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਮੇਸ਼ਵਰਮ ਵਿੱਚ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਬਾਲ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਯੋਗਾ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਸਾਲ 1957 ਤੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟ੍ਰਾਂਸਿਡੇਂਟਲ ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਲਹਿਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਾਲ 1968 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਰਾਕ ਬੈਂਡ ਬੀਟਲਜ਼ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਂਸਿਡੇਂਟਲ ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਗੂੰਜ ਸੁਣਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗੀ।

ਬੀਕੇਐਸ ਅਯੰਗਰ ਨੇ ਅਯੰਗਰ ਯੋਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ

ਬੀਕੇਐਸ ਅਯੰਗਰ ਯਾਨੀ ਬੇਲੂਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਮਾਚਾਰੀ ਸੁੰਦਰਰਾਜ ਅਯੰਗਰ ਦਾ ਜਨਮ 14 ਦਸੰਬਰ 1918 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਯੰਗਰ ਯੋਗਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ। ਬੀਕੇਐਸ ਅਯੰਗਰ, ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ ਰਿਸ਼ੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਲ 1975 ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਵਿਦਿਆ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਖੋਲ੍ਹੀਆਂ। ਸਮਕਾਲੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਯੋਗ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼੍ਰੀ ਯੋਗੇਂਦਰ, ਸਵਾਮੀਰਾਮ, ਆਚਾਰੀਆ ਰਜਨੀਸ਼, ਪੱਟਾਭੀਜੋਇਸ ਅਤੇ ਸਵਾਮੀ ਸਤੇਂਦਰ ਸਰਸਵਤੀ ਵਰਗੀਆਂ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀਆਂ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ। ਬੀਕੇਐਸ ਅਯੰਗਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬਾ ਰਾਮਦੇਵ ਵਰਗੇ ਯੋਗ ਗੁਰੂ ਯੋਗਾ ਨੂੰ ਸਰਲ ਬਣਾ ਕੇ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।