36 ਸਾਲ ਬੈਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਪਹੁੰਚੀ ‘ਦਿ ਸੈਟੇਨਿਕ ਵਰਸੇਜ਼’, ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਪੜ੍ਹ ਸਕਣਗੇ ਇਹ ਕਿਤਾਬ
Salman Rushdie Book Satanic Verses : ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਕ੍ਰਿਸਮਿਸ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤੜਕੇ ਹੀ ਗੁਲਾਟੀ ਸਾਹਿਬ ਖਾਨ ਮਾਰਕੀਟ 'ਚ ਚਹਿਲਕਦਮੀ ਕਰਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਵਾਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ 'ਤੇ ਇਕ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਖੂਬ ਚਰਚਾ ਰਹੀ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਇਸ ਲਈ ਖਾਸ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ 36 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬੈਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 'ਦਿ ਸੈਟੇਨਿਕ ਵਰਸੇਜ਼' ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣਾਂਗੇ ਕਿ ਇਸ ਕਿਤਾਬ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਕਿਉਂ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਸਮਝਾਂਗੇ ਕਿ ਪਾਠਕ ਇਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਕਿਉਂ ਉਤਸੁਕ ਹਨ।
ਇਪਸ਼ੀਤਾ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਸਿਰਫ਼ ਦਿੱਲੀ ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਖਾਨ ਮਾਰਕੀਟ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਇਪਸ਼ਿਤਾ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਡੇਢ ਘੰਟੇ ਦੀ ਡਰਾਈਵ ਕਰਕੇ ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਖਰੀਦੀ। ਇਪਸ਼ੀਤਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਪਾਠਕਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਿਉਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਸਲਮਾਨ ਰਸ਼ਦੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਫੈਨ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਹਨ।
ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ, ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਵਾਲੇ ਦਿਨ, ਸਵੇਰੇ, ਗੁਲਾਟੀ ਸਾਹਿਬ, ਖਾਨ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਟਹਿਲਦੇ ਹੋਏ, ਇੱਕ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਦੀ ਲਿਮਟਿਡ ਬੁੱਕ ਗੈਲਰੀ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਧੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਦ ਸ਼ੈਟੈਨਿਕ ਵਰਸੇਜ਼। ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਉਲਟ-ਪਲਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਖਰੀਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਕੀ ਖਾਸ ਹੈ?
ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ TV9 ਭਾਰਤਵਰਸ਼ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਕੀ ਖਾਸ ਹੈ? ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ‘ਚ ਇਪਸ਼ਿਤਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਇਕ ਖਾਸ ਵਰਗ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਜਿਸ ਕਿਤਾਬ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਸੀ, ਉਸ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਘੁੰਡ ਚੁਕਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਉਹ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਖਰ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ।
ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਹਟਾਇਆ ਬੈਨ
ਸਲਮਾਨ ਰਸ਼ਦੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦਿ ਸੈਟੇਨਿਕ ਵਰਸੇਜ਼ਨੂੰ ਪਾਠਕ 36 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਸਕਣਗੇ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ‘ਤੇ ਸਾਲ 1988 ‘ਚ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ ਗਈ ਤਾਂ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਪੈਗੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਅੰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ‘ਈਸ਼ ਨਿੰਦਾ’ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਦਿੱਲੀ ਹਾਈਕੋਰਟ ਨੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਉਲਟ
ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਡਾ. ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਮਲਹੋਤਰਾ ਨੇ TV9 Bharatvarsha ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਹਿਤ ਰਾਹੀਂ ਸਹੀ ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਨੂੰ ਤੈਅ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਕਿਤਾਬ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣਾ ਬਿਲਕੁਲ ਗਲਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਿੰਸਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਲਿਖੀ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਡਾ: ਮਲਹੋਤਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 1990 ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਰਗ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ।
ਇਸ ਕਿਤਾਬ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਸੀ ਪਾਬੰਦੀ
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਕਿਤਾਬ ਦਿ ਸੈਟੇਨਿਕ ਵਰਸਿਜ਼ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਤੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 1988 ਚ ਇਸ ਉੱਤੇ ਬੈਨ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਈਸ਼ਨਿੰਦਾ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਹਾਈਕੋਰਟ ਨੇ ਸਲਮਾਨ ਰਸ਼ਦੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦ ਸੈਟੇਨਿਕ ਵਰਸੇਜ਼ ‘ਤੇ ਲੱਗੀ ਰੋਕ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ 1988 ਦੀ ਅਸਲ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਿਤਾਬ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ।
ਬੁੱਕ ਸੈਲਰ ਦਾ ਬਿਆਨ
TV9 Bharatvarsha ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ Baharisons Bਦਦਕseller Store ਦੀ ਮਾਲਕਣ ਰਜਨੀ ਮਲਹੋਤਰਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੱਜ ਕ੍ਰਿਸਮਿਸ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪੁਸਤਕ ਪ੍ਰੇਮੀ ਸਾਡੀ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਸਲਮਾਨ ਰਸ਼ਦੀ ਦੀ ‘ਦ ਸੈਟੇਨਿਕ ਵਰਸੇਜ਼’ ਕਿਤਾਬ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹਨ।
