ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ‘ਚ ਗੈਸ ਚੈਂਬਰ ਬਣੀ ਦਿੱਲੀ, NASA ਦੀਆਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਕਰ ਦੇਣਗੀਆਂ ਹੈਰਾਨ
Pollution in Delhi: ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੋ ਗਿਆ ਜਾਨਲੇਵਾ, ਇੱਥੇ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਵੀ ਔਖਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਹਨ ਅਤੇ 13 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਔਡ-ਈਵਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਤ ਇੰਨੇ ਖਰਾਬ ਹਨ ਕਿ 20 ਜਾਂ 21 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਨਕਲੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ। 8 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਸਵੇਰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁੱਲ ਆਮ ਸੀ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਕੋਈ ਨਾਮੋ-ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ। AQI ਨਾਰਮਲ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਕਹਿਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਧੂੰਏਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ (Delhi) ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ‘ਚ ਲੈ ਲਿਆ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ ਇੰਨੇ ਵਿਗੜ ਗਏ ਕਿ ਹੁਣ ਦਿੱਲੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਨਾਸਾ ਦੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਉਸ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਕਿਵੇਂ ਵਿਗੜ ਗਈ? ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਇੱਕ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਹੋਇਆ ਔਖਾ
ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ (Delhi-NCR) ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਔਖਾ, ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਹਵਾ ਕਾਰਨ ਪੂਰਾ ਇਲਾਕਾ ਗੈਸ ਚੈਂਬਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਦੇ ਕੋਈ ਸੰਕੇਤ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਤ ਇੰਨੇ ਖਰਾਬ ਹਨ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ 20 ਜਾਂ 21 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਨਕਲੀ ਮੀਂਹ ਵੀ ਕਰਵਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕੀ ਇਸ ਨਾਲ ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ?
ਕਦੋਂ ਵਿਗੜਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਹਾਲਾਤ
ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ‘ਚ ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ-ਠਾਕ ਸੀ, ਅਸਮਾਨ ਸੀ, ਧੂੰਆਂ ਬਿਲਕੁੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਇਕ ਹਫਤੇ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਲਪੇਟ ‘ਚ ਆਉਣ ਲੱਗੀ। ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ (Central Pollution Control Board) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 13 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸੂਚਕ ਅੰਕ 237 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਸਾ ਬਾਇਓ-ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ 13 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਸੀ।ਇਸ ਲਈ 13 ਟੀਮਾਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।
ਅਜਿਹੇ ਵਿਗੜੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਹਾਲਾਤ
ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ 29 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧੁੰਦ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ 1068 ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਜਿਹਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 426 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਦਿੱਲੀ ਐਨਸੀਆਰ ਦੇ ਕਈ ਖੇਤਰ ਅਜਿਹੇ ਸਨ ਜਿੱਥੇ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸੂਚਕਾਂਕ ਦਾ ਪੱਧਰ 500 ਤੋਂ 600 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਉੱਚ ਪੱਧਰ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਇਹ ਹਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨ
ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਸਥਿਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਗੜਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜਾਂ ਤੋਂ ਉੱਡਦੀ ਧੂੜ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਬੇਸ਼ੱਕ ਹੁਣ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜੀ.ਆਰ.ਏ.ਪੀ.-4 ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਸਾਰੀ ਕਾਰਜਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਪਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਚੌਕਸੀ ਵਧਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੀਜਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਹੈ, ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿੱਲੀ ਥਾਰ ਮਾਰੂਥਲ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸਮੁੰਦਰੀ ਹਵਾਵਾਂ ਅੱਗੇ ਹਨ।
ਧੁੰਦ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ
ਨਾਸਾ ਦੇ ਵਰਲਡਵਿਊ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਤੱਕ ਧੁੰਦ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਸਰ ਸਿਰਫ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸੂਚਕਾਂਕ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਵੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਵੀ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਮਾਹਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਫੇਫੜਿਆਂ, ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।. ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੀਐਮ 2.5 ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਾਹ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ
ਦਿੱਲੀ ‘ਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ 9 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ 18 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਨੋਇਡਾ-ਗ੍ਰੇਟਰ ਨੋਇਡਾ ‘ਚ ਵੀ 9ਵੀਂ ਤੱਕ ਦੇ ਸਕੂਲ 10 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਬੰਦ ਹਨ, ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ‘ਚ 9ਵੀਂ ਤੱਕ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਆਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਬੀਐਸ3 ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਬੀਐਸ4 ਡੀਜ਼ਲ ਵਾਹਨਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ। 13 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਔਡ-ਈਵਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਵੀ ਤਿਆਰੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 20 ਜਾਂ 21 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਨਕਲੀ ਵਰਖਾ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਵੀ ਤਿਆਰੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਤਰੀ ਗੋਪਾਲ ਰਾਏ ਨੇ ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਇਨਪੁਟ ਅੰਬਰ ਵਾਜਪਾਈ
