ਅਜਿਹਾ ਵਾਅਦਾ ਕਰੀਏ ਹੀ ਕਿਉਂ ਜੋ ਪੂਰਾ ਨਾ… ਫਾਈਟਰ ਜੈਟਸ ਡਿਲੀਵਰੀ ‘ਚ ਦੇਰੀ ‘ਤੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਮੁਖੀ ਨੇ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਚਿੰਤਾ
ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਅਮਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਖਰੀਦ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਪਾਰ ਹੋਣ ਅਤੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਿਸਟਮ ਨਾ ਆਉਣ 'ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫੌਜ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਵਿਚਕਾਰ ਬਿਹਤਰ ਤਾਲਮੇਲ ਅਤੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।

ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਅਮਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਖਰੀਦ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ‘ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ, ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਮੁਖੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਕਈ ਵਾਰ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਸਿਸਟਮ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਆਉਣਗੇ। ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਵੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚ ਸਕਦਾ ਜੋ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ। ਅਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਵਾਅਦਾ ਕਿਉਂ ਕਰੀਏ, ਜੋ ਪੂਰਾ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ।
ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਅਮਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਦੇ ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ। ਲਾਈਟ ਕਾਂਬੈਟ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ (LCA) ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਮੁਖੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਤੇਜਸ Mk1A ਫਾਈਟਰ ਜੈਟ ਦੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਰੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਫਰਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਏਅਰੋਨੌਟਿਕਸ ਲਿਮਟਿਡ (HAL) ਨਾਲ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਆਰਡਰ ਕੀਤੇ ਗਏ 83 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੋਈ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਡਿਲੀਵਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਡਿਲੀਵਰੀ ਮਾਰਚ 2024 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸੀ।
ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ
ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਮੁਖੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਰੀ ਨੇ ਤੇਜਸ Mk1A ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਸਮੇਤ ਕਈ ਵੱਡੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਹ ਅਜੇ ਤੱਕ ਡਿਲੀਵਰ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।
CII ਸਾਲਾਨਾ ਵਪਾਰ ਸੰਮੇਲਨ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਤੇਜਸ Mk1 ਦੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਤੇਜਸ Mk2 ਦਾ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਅਜੇ ਤੱਕ ਰੋਲ ਆਊਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਟੇਲਥ AMCA ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਦੀ ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਆਈ ਹੈ ਜਦੋਂ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ‘ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ’ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਤਹਿਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਵਦੇਸ਼ੀਕਰਨ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਸਮਰੱਥਾ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਸਾਨੂੰ ਡਿਜ਼ਾਈਨਿੰਗ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਸਾਨੂੰ ਫੌਜ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖੁੱਲ੍ਹਦਿਲੀ ਦਿਖਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
‘ਹੁਣ ਤੋਂ ਰਹਿਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਤਿਆਰ’
ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਅਮਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਹੁਣ ਤੋਂ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣਾ ਪਵੇਗਾ। 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਉਦਯੋਗ ਤੋਂ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਨ ਮਿਲੇਗਾ, ਪਰ ਅੱਜ ਸਾਨੂੰ ਅੱਜ ਜੋ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਅੱਜ ਹੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾ ਕੇ ਜੰਗਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਅਮਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਇਹ ਬਿਆਨ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪੀਓਕੇ ਵਿੱਚ 9 ਅੱਤਵਾਦੀ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬੌਖਲਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਹਰ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਨਾਕਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਅਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਭਿਆਨਕ ਰੂਪ ਅਪਣਾਇਆ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਫਿਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਕੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਈ ਏਅਰਬੇਸਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਅਜਿਹੀ ਟਿੱਪਣੀ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਉਤਪਾਦਨ ਬਾਰੇ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਟਿੱਪਣੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਕਦੇ ਫੌਜੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਉਤਪਾਦਨ ਦਰਾਂ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ, ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਏਅਰੋਨੌਟਿਕਸ ਲਿਮਟਿਡ (HAL) ਦੀ ਵੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।